UV-straling

De zonkracht is een maat voor de hoeveelheid UV-straling die het aardoppervlak bereikt. Deze kan variëren tussen 0, geen zonkracht, en 10, zeer sterke zonkracht. De hoeveelheid UV neemt toe naarmate de zon hoger staat en varieert met de seizoenen en het moment van de dag. Het is afhankelijk van wolken, vocht of stof in de atmosfeer en van de hoeveelheid ozon. Warmte heeft geen invloed: op een koele, zonnige dag kan de zonkracht even sterk of sterker zijn als op een warme dag. Op de site van het KNMI kun je de actuele zonkracht en de verwachte zonkracht voor de komende dagen vinden. Hiermee kun je berekenen hoelang je bij een bepaalde zonkracht in de zon kunt zijn voordat je huid gaat verbranden. Dit is afhankelijk van je huidtype.

Er zijn vier huidtypen: 1 is de lichtste die zeer snel verbrandt en niet bruin wordt, 2 verbrandt snel en wordt langzaam bruin, 3 verbrandt niet snel en wordt makkelijk bruin, 4 is de donkerste die bijna nooit verbrandt en zeer goed bruint.

De rekensom om te bepalen hoelang je in de zon kunt blijven voordat je verbrandt is als volgt:

• Huidtype 1: Maximale tijd in de zon = 67 minuten / zonkracht
• Huidtype 2: Maximale tijd in de zon = 100 minuten / zonkracht
• Huidtype 3: Maximale tijd in de zon = 200 minuten / zonkracht
• Huidtype 4: Maximale tijd in de zon = 300 minuten / zonkracht

Voorbeeld: Je hebt huidtype 2 en de zonkracht is 2. Je maximale tijd in de zon voordat je verbrandt is 100 gedeeld door 2 = 50 minuten. Het is altijd verstandig je huid goed te beschermen en zo nodig eerder uit de zon te gaan.

UV-straling stimuleert de aanmaak van pigment in de huid; de huid wordt bruin. Een bruine huid beschermt tegen de UV-straling, maar deze bescherming is minimaal. Verder kan onder invloed van UVB de opperhuid zich verdikken als deze hieraan geleidelijk kan wennen. Dit geeft een betere bescherming dan een bruine huid. Andere vormen van bescherming zijn echter nog steeds noodzakelijk. Bijvoorbeeld beschermende kleding, een zonnehoed en een zonnebril met UV-werende glazen. De onbedekte huid kun je insmeren met een antizonnebrandmiddel met een voor jou geschikte beschermingsfactor.

Het beste is een middel te kiezen dat bescherming biedt tegen UVB én UVA. Er staan dan twee getallen op de verpakking. Antizonnebrandmiddelen zijn er op waterbasis en op oliebasis. Een middel op oliebasis is vooral geschikt voor de wintersport, omdat zo’n middel niet op de huid kan bevriezen. Zonnebrandolie beschermt niet of nauwelijks tegen UV-straling en is daarom niet aan te bevelen.

In Nederland gelden de volgende richtlijnen voor de te kiezen beschermingsfactor (SPF):

• Huidtype 1: SPF 20-30
• Huidtype 2: SPF 15+
• Huidtype 3: SPF 10-15
• Huidtype 4: SPF 6-10

Voor kinderen ongeacht het huidtype wordt minimaal SPF 20-30 aangeraden. Baby’s kunnen beter helemaal uit de directe zon worden gehouden.

De beschermingsfactor, ook wel Sun Protection Factor of kortweg SPF, is een maat voor de effectiviteit van een zonbeschermingsproduct. Het geeft aan hoe doeltreffend een product is in het tegenhouden van UVB straling, die verantwoordelijk is voor het verbranden van de huid. SPF geeft aan hoeveel langer iemand die beschermd is mét zonnebrandcrème in de zon kan blijven dan iemand zonder bescherming, voordat er zonnebrand optreedt. Een zeer hoge beschermingsfactor (50+) kan ten onrechte de indruk wekken dat je lang in de zon kunt blijven. Dat is niet het geval. Ook UVA straling kan het risico op huidkanker verhogen. De SPF heeft echter geen betrekking op UVA straling.

In de praktijk hangt de tijd die je in de zon kan doorbrengen zonder te verbranden niet alleen af van de SPF van de zonnebrandcrème, maar ook van andere factoren, zoals je huidtype, de zonkracht, de hoeveelheid zonnebrandcrème die je gebruikt, hoe vaak je smeert en je activiteiten.

Het is belangrijk om je ogen goed te beschermen tegen de schadelijke effecten van UV-straling. Een zonnebril met een goed UV-filter is hierbij essentieel. Koop voor kinderen nooit zonnebrillen zonder goed UV-filter . Het is beter om geen zonnebril op te zetten, dan een slechte zonnebril. Dit komt doordat de donkere glazen maken dat de oogpupillen zich opensperren waardoor er meer UV-stralen kunnen binnenkomen die de ogen beschadigen. Zonder zonnebril zorgt het oog zelf voor een natuurlijke bescherming tegen het felle zonlicht door de pupil te verkleinen.

• Laat je huid voorzichtig wennen aan de zon.
• Bescherm je huid en je ogen.
• Zoek tussen 12.00 en 15.00 uur de schaduw op.
• Let op de zonkracht. Hoe sterker de zonkracht, hoe groter de kans op verbranding.

Gelukkig is de zon niet helemaal slecht. De zon zorgt namelijk ook voor de aanmaak van vitamine D. Van de zon genieten kan dus zeker, maar voorkom te veel blootstelling aan zon en verbranding.