Therapieontrouw, bij welke medicijnen komt dat vaak voor?

Iedere dag medicijnen moeten gebruiken is niet voor iedereen even makkelijk. Daar zijn verschillende redenen voor. Sommige mensen vergeten het, terwijl anderen liever geen geneesmiddelen willen gebruiken uit angst voor de bijwerkingen. Niet iedereen die geneesmiddelen gebruikt doet dat daardoor op de manier die met de behandelend arts is afgesproken. Dit wordt wel therapieontrouw genoemd.

Therapieontrouw is het niet, of het niet goed opvolgen van het voorschrift van de arts

Gevolgen van therapieontrouw

Therapieontrouw heeft meestal tot gevolg dat de behandeling minder of niet effectief is. Hierdoor kan de aandoening waarvoor u wordt behandeld niet overgaan of onvoldoende onder controle komen. Dit kan er weer toe leiden dat uiteindelijk zwaardere of duurdere behandelingen moeten worden gegeven of nieuwe problemen ontstaan.

Er bestaan twee verschillende vormen van therapieontrouw met medicijnen. Soms nemen mensen hun medicijnen anders dan de arts heeft bedoeld, bijvoorbeeld minder tabletten per dag of juist meer of op een ander tijdstip. Soms besluiten mensen zelfstandig, zonder overleg met de arts, te stoppen met het gebruik van een voorgeschreven geneesmiddel.

Therapietrouw verschilt tussen aandoeningen en heeft ook te maken met het effect dat de geneesmiddelgebruiker merkt van het middel. Het is niet verwonderlijk dat patiënten die dagelijks last hebben van een aandoening zoals reuma en een pijnstiller gebruiken die hun klachten merkbaar verlicht, beter therapietrouw zijn dan mensen die bijvoorbeeld cholesterolverlagende medicijnen gebruiken waarvan het effect niet gevoeld kan worden, maar die in een ongunstig geval wel bijwerkingen geven.

Bij welke geneesmiddelen komt therapieontrouw vaak voor?

Bij een aantal groepen geneesmiddelen komt het niet navolgen van de gebruiksvoorschriften relatief vaak voor. De oorzaak hiervan kan per geneesmiddel verschillen. Onderstaande geneesmiddelen staan bekend om een verminderde therapietrouw:

Antidepressiva

Van alle mensen die beginnen met een antidepressivum, stopt ongeveer een op de vijf binnen enkele dagen tot weken met het gebruik. Van de mensen die de middelen door blijven gebruiken, slikt ongeveer driekwart het medicijn op de juiste manier. Een kwart van de antidepressivagebruikers slaat dus regelmatig een of meerdere doseringen over.

Van antidepressiva is bekend dat ieder middel maar bij ongeveer de helft van de mensen aanslaat en dat veel middelen met name in de eerste weken vervelende bijwerkingen geven. Veel mensen zullen dus twee of drie middelen moeten uitproberen om het antidepressivum te vinden dat voor hun werkt en goed wordt verdragen. Vervolgens moet het antidepressivum ten minste zes maanden worden gebruikt om ervoor te zorgen dat de depressie niet terugkomt. Een terugkerende depressie is meestal ernstiger en moeilijker behandelbaar.

Osteoporosemiddelen

Osteoporose, ofwel botontkalking, leidt tot een grotere kans op botbreuken van onder andere de rugwervels en de heup. Wanneer hiervoor osteoporosemiddelen uit de groep van de bisfosfonaten worden gebruikt, leidt dit tot sterkere botten en een verminderde kans op botbreuken. Om goed te werken moeten deze middelen gedurende vijf jaar worden gebruikt. Helaas stopt de helft van de mensen die met een bisfosfonaat begint, zoals alendroninezuur of risedroninezuur, binnen een jaar met het gebruik ervan.

Hiervoor zijn waarschijnlijk twee belangrijke redenen. Ten eerste is het innemen van deze middelen vrij ingewikkeld. Vanwege de kans op slokdarmbeschadiging moeten de tabletten direct na het opstaan in hun geheel met een vol glas water worden ingenomen. Daarna mag de gebruiker ten minste een half uur niet eten of drinken en niet gaan liggen. Behalve de lastige gebruiksaanwijzing is de werking van deze middelen ook niet merkbaar; een andere factor die de therapietrouw vermindert.

Inhalatiemedicijnen

Bij longziekten als astma en COPD worden meestal geneesmiddelen gebruikt die moeten worden geïnhaleerd. Deze worden ook wel pufjes genoemd. Slechts twee derde van de patiënten gebruikt deze middelen zoals ze zijn voorgeschreven.

Dit heeft verschillende oorzaken:

Niet iedereen heeft een goede inhalatietechniek. Hierdoor kan het effect van het middel beperkt zijn of komen er bijwerkingen voor. Aangeraden wordt uw inhalatietechniek ten minste een keer per jaar te laten controleren bij de apotheek of door de verpleegkundige van de huisarts.
Luchtwegverwijders werken snel tegen de benauwdheid. Vanwege het snelle effect worden ze door veel patiënten te vaak gebruikt.
Ontstekingsremmers hebben geen acuut effect op de benauwdheid, maar beschermen de longen zodat op de langere termijn minder vaak benauwdheid voorkomt. Veel astmapatiënten gebruiken deze ontstekingsremmers niet of te weinig, omdat ze er geen direct effect van merken.

ADHD-medicijnen

Het bekendste en meest gebruikte geneesmiddel bij ADHD is Ritalin. Daarnaast zijn er nog enkele andere middelen die bij ADHD gebruikt kunnen worden. De therapietrouw van ADHD-medicijnen is erg laag. Slechts zes van de tien gebruikers nemen het middel volgens voorschrift. De reden voor de slechte therapietrouw heeft waarschijnlijk vooral te maken met het ziektebeeld zelf. Een patiënt met ADHD heeft vaak een wat chaotische leefstijl, waardoor de kans om de medicijnen te vergeten ook groter is.

Angst voor geneesmiddelcombinaties

Soms slikken mensen hun geneesmiddelen niet omdat ze bang zijn dat de combinatie met andere geneesmiddelen gevaarlijk is of voor bijwerkingen zorgt. Hiervoor hoeft u echter niet bang te zijn. Uw apotheek houdt zorgvuldig bij welke geneesmiddelen u heeft gekregen en of deze gelijktijdig kunnen worden gebruikt. Bij eventuele risicovolle geneesmiddelcombinaties neemt uw apotheek onmiddellijk contact op met uw arts.

Deze Service Apotheek staat nu ingesteld als jouw apotheek