Sporten met diabetes type 1

Als je diabetes type 1 hebt, vindt er geen fijne, spontane aanpassing door het lichaam plaats bij sport en inspanning zoals dat bij gezonde mensen gebeurt. Tijdens het bewegen verbruik je glucose. Hoe langer, en vooral ook, hoe intensiever je beweegt, hoe meer glucose je verbruikt. Door de inspanning zal ook de insulinegevoeligheid verbeteren. Dit effect kan tot 48 uur aanhouden. Zelfcontrole en zelfregulatie is dan belangrijk, anders kan je een hypo krijgen. Zelfcontrole is het meten met behulp van een bloedsuikermeter. Zelfregulatie is het aanpassen van voeding en insuline en/of tabletten op basis van de metingen en je ervaring. 

Pas zo nodig ook de prikplaats van spuiten aan. Je kunt bijvoorbeeld voor het hardlopen beter niet in je been spuiten. Insuline wordt namelijk sneller opgenomen vanuit een lichaamsdeel wat intensief gebruikt wordt. Dit vergroot de kans op een hypo.

Het glucosegehalte in het bloed kan tijdens het sporten te laag worden. Deze zogenaamde hypoglykemie kan zich uiten in bleekheid, zweten, moeheid, trillen, duizeligheid en wazig zien. In het slechtste geval raak je bewusteloos. Als je een hypo voelt aankomen moet je even stoppen om iets te eten of te drinken. Zorg ervoor dat je altijd snel opneembare suikers zoals druivensuiker of Hypiofit (dextrose-oplossing) bij je hebt. Het is verstandig je begeleider en medesporters te vertellen dat je diabetes hebt, zodat ze niet in paniek raken en weten wat ze moeten doen bij een hypo.

Lees hier meer over wat je moet doen bij een te lage bloedsuiker.

Tijdens het sporten is het extra lastig een hypo aan te voelen komen. Dit komt doordat je kan denken dat signalen zoals zweten en hartkloppingen gewoon door het sporten komen. Let dus extra goed op en luister goed naar je lichaam.

Er is geen kant-en-klaar advies voor aanpassing van de insulinedosering voor, tijdens en na het sporten. Zelfcontrole is noodzakelijk. Net als het bijhouden van een logboek en het bespreken van deze gegevens met je arts en diabetesverpleegkundige. In het algemeen geldt dat bij inspanning 1 tot 2 uur na injectie van een kortwerkende insuline, de dosis ervan met 10 tot 50 procent verlaagd kan worden. Daarnaast zijn er meer koolhydraten nodig als je je langer en/of intensiever inspant.

Of je extra koolhydraten moet nemen, hangt af van de hoogte van je bloedsuiker voordat je gaatsporten. In de overzicht hieronder staat de algemene richtlijn:

30 minuten of minder lichte inspanning

Onder de 5 mmol/l 10 tot 15 g

Boven 5 mmol/l geen 

30 tot 60 minuten matige inspanning

Onder de 5 mmol/l 30 tot 45 g 

Tussen 5 en 10 mmol/l 15 g 

Tussen 10 en 16 mmol/l geen 

1 uur of langer matige inspanning

Onder de 5 mmol/l 45 g/uur

Tussen 5 en 10 mmol/l 30 - 45 g/uur

Tussen 10 en 16 mmol/l 15 g/uur

Controleer je bloedsuikerwaarden voor en na het sporten en doe dit enkele uren later een keer. Dit is nodig omdat je lichaam gevoeliger is voor de insuline na het sporten. Bij sommige mensen kan tot 48 uur na een flinke inspanning nog een hypoglykemie optreden. Zo nodig kan je extra eten en soms is het na een avond sporten nodig je middellangwerkende of langwerkende insuline voor het slapen te verminderen.

Een ander probleem waar mensen met diabetes mee te maken kunnen krijgen is een te hoge bloedsuiker (hoger dan 16 mmol/l) voorafgaand aan het sporten. Het is dan verstandig om helemaal niet te gaan sporten. Doordat er te weinig insuline is om glucose in de spiercellen te brengen maakt je lichaam zelf meer glucose aan en gaat het ook vetten verbranden om de nodige energie te verkrijgen. Het gevolg is dat het lichaam verzuurt (ketoacidose). Het is daarom belangrijk om voor het sporten eerst te zorgen voor een betere bloedsuiker.

Lees hier wat je moet doen bij een te hoge bloedsuiker.

Bij diabetes zijn er in principe geen beperkingen voor sport en bewegen. Maar bewegingsactiviteiten waarbij een hypo kan leiden tot levensgevaarlijke situaties zijn af te raden. Denk hierbij aan diepzeeduiken, bergbeklimmen en alleen zwemmen, kanoën of roeien. Samen met anderen sporten heeft sowieso de voorkeur. Verder kun je kiezen wat je zelf leuk vindt! Bouw duur, intensiteit en frequentie geleidelijk op. Als je niet gewend bent om te sporten of als je intensiever wilt gaan sporten, is overleg met je arts aan te raden.

Verder is het belangrijk goede schoenen te dragen en regelmatig je voeten te controleren op wondjes. Laat blessures en wondjes goed behandelen; voorkomen is nog beter! Lees hier meer over diabetes en voetverzorging.

Wil je sporten met diabetes type 2? Lees dan dit artikel.