Soa's

Soa is de afkorting voor seksueel overdraagbare aandoening. Jaarlijks krijgen in Nederland ongeveer 100.000 mensen een soa. Als een soa niet op tijd wordt opgemerkt en behandeld, kan dit ernstige gevolgen hebben, zoals onvruchtbaarheid. Als u er op tijd bij bent zijn de meeste soa’s gelukkig goed te genezen.

Een soa krijgt u niet door een vies kopje of een vieze wc-bril. Soa’s worden overgedragen via sperma, bloed, vaginaal vocht en bij contact van slijmvliezen. Slijmvliezen zitten bijvoorbeeld in de anus, penis, vagina en mond.

De soa’s hiv, hepatitis B en syfilis kunnen ook worden overgedragen door bij drugsgebruik een naald of spuit van iemand anders te lenen of door een onhygiënisch aangebrachte tatoeage of piercing. Deze drie soa’s kunnen ook tijdens de zwangerschap worden overgedragen van moeder op kind. Daarnaast kunnen baby’s tijdens de geboorte worden besmet met chlamydia, herpes genitalis en gonorroe. Om besmetting met een soa te voorkomen moet u veilig vrijen. Veilig vrijen is geslachtsgemeenschap, orale seks of anale seks mét condoom.

Als u wilt weten of u een soa hebt, kunt u een afspraak maken met de huisarts voor een soa-test. Daarnaast is er de soa-test die u thuis kunt doen. De Microbiome SOA Thuistest is een betrouwbare test voor zowel mannen als vrouwen. Deze soa-test controleert op chlamydia, gonorroe en trichomonas

Chlamydia is de meest voorkomende soa in Nederland. Symptomen zijn een branderig gevoel bij het plassen en afscheiding uit de penis of vagina, maar er zijn ook mensen die chlamydia hebben zonder dat ze het merken. Dit betekent dat ze het kunnen doorgeven aan anderen zonder dat ze zich daarvan bewust zijn. Elk jaar worden duizend vrouwen onvruchtbaar door deze soa. Chlamydia wordt behandeld met antibiotica.

Gonorroe wordt veroorzaakt door gonokokken. Dit zijn bacteriën die zich in de slijmvliezen van de vagina, penis, anus, keel en ogen kunnen nestelen. Ze kunnen ook terechtkomen in de bloedbaan. Gonorroe uit zich zowel bij mannen als bij vrouwen in een branderig gevoel bij het plassen en afscheiding uit de penis of vagina. Mensen kunnen ook besmet zijn met deze soa zonder dat ze het merken en zo ongemerkt anderen besmetten. Gonorroe wordt met antibiotica behandeld.

Trichomonas komt veel voor maar veroorzaakt weinig problemen. Het wordt veroorzaakt door een parasiet, die wordt overgebracht via seksueel contact. Mannen merken er meestal niets van, vrouwen hebben vaker klachten. Zoals pijn bij het plassen, een ontstoken vagina en sterk ruikende vaginale afscheiding. Soms zorgt de parasiet voor problemen tijdens de zwangerschap, zoals een vroeggeboorte. Deze soa kan worden behandeld met antibiotica

Syfilis begint met een infectie van de penis, de vagina, de anus en soms ook van de mond. Ook kan er sprake zijn van vlekjes op de huid, opgezette lymfeklieren, een grieperig gevoel, haaruitval en oogklachten. Zonder behandeling verspreidt de bacterie die syfilis veroorzaakt zich in het lichaam via het bloed, waardoor organen geïnfecteerd en beschadigd kunnen raken. Syfilis wordt aangetoond met bloedonderzoek of een uitstrijkje en behandeld met antibiotica.

Herpes genitales uit zich door branderige blaasjes op de huid en slijmvliezen van de penis, de vagina en de anus. Het virus dat de herpes veroorzaakt zit in deze blaasjes. Als het herpes virus eenmaal is opgelopen, blijft het altijd in het lichaam aanwezig. Dit betekent dat iemand besmettelijk voor anderen blijft, met name als er (weer) blaasjes zijn. Er zijn helaas geen medicijnen die het virus doden.

Schaamluizen zijn ongeveer drie millimeter groot en leven op plaatsen met veel haar, warmte en vocht. Tijdens seksueel contact kan schaamluis van de ene persoon naar de andere kruipen. U kunt ook schaamluis oplopen door tegen iemand met schaamluis aan te liggen, elkaars kleren te dragen, elkaars handdoek te gebruiken en zelfs door kort na elkaar in hetzelfde bed te liggen. U komt van schaamluis af door een speciale crème of spray te gebruiken óf door al het schaamhaar af te scheren.

De meeste varianten van het Humaan Papilloma Virus (HPV) zijn ongevaarlijk, zoals genitale wratten. Sommige virussen kunnen echter leiden tot baarmoederhalskanker, anuskanker en keelkanker. Jonge meisjes worden ingeënt tegen verschillende varianten van HPV. Dit vaccin beschermt tegen de virussen die verantwoordelijk zijn voor zeventig procent van alle gevallen van baarmoederhalskanker. Een uitstrijkje van de baarmoederhals kan aantonen of er sprake is van baarmoederhalskanker of een voorloper daarvan.

Genitale wratten worden veroorzaakt door het HPV-virus, dat tijdens het vrijen en aanraken wordt overgedragen op de huid of het slijmvlies. Omdat de wratten ook buiten de condoomrand kunnen zitten, kan condoomgebruik besmetting niet helemaal voorkomen. Besmetting is ook mogelijk via de handen of door gebruik van een handdoek van iemand met genitale wratten. In eerste instantie zijn de wratten klein, maar ze kunnen groeien en zich verder uitbreiden. Meestal verdwijnen ze vanzelf, maar dit kan wel jaren duren. Als ze last geven, kunnen de wratten worden behandeld met een zalf of vloeistof. Een arts kan ze ook bevriezen, wegsnijden of -branden. Omdat het virus in het lichaam blijft kunnen de wratten terugkeren.

Hiv (humaan immunodeficiëntie virus) is een virus dat het afweersysteem afbreekt en aids kan veroorzaken. Het zit in bloed, sperma en voorvocht, vaginaal vocht en moedermelk. Als het afweersysteem niet meer is opgewassen tegen virussen en bacteriën die het normaal gesproken prima kan bestrijden, is er sprake van aids. Hiv kan worden overgedragen door onveilig vrijen en door contact met geïnfecteerd bloed. Moeders kunnen hiv aan hun baby overdragen tijdens de zwangerschap of bevalling. Kort na de besmetting geeft hiv griepachtige klachten. Als de infectie gevorderd is, ontstaat er vermoeidheid, gewichtsverlies, koorts, diarree, kortademigheid, huiduitslag en nachtzweten. Hiv blijft altijd in het lichaam aanwezig, maar kan goed worden onderdrukt met hiv-remmers.

Het hepatitis B-virus komt via de slijmvliezen van de geslachtsorganen de bloedbaan binnen, waar het zich verspreidt naar de lever. Hier veroorzaakt het een ontsteking. Hepatitis B kan worden overgedragen door onveilig vrijen en door contact met geïnfecteerd bloed. Moeders kunnen hepatitis B aan hun baby overdragen tijdens de zwangerschap of bevalling. De meeste mensen hebben nergens last van, maar hepatitis B kan klachten geven als vermoeidheid, koorts, misselijkheid, spier- en gewrichtspijn, huidafwijkingen en geelzucht. Zonder behandeling kan de lever schade oplopen of kan leverkanker ontstaan. Acute hepatitis B verdwijnt meestal binnen een half jaar vanzelf. Rust en gezonde voeding zijn bij de genezing heel belangrijk. Als er een chronische infectie ontstaat en iemand drager van het virus blijft, kunnen medicijnen het virus remmen waardoor het soms toch verdwijnt.