Reizigersvaccinatie bij immuunonderdrukking

Vaccinatie, waaronder vaccinatie tegen reizigersziekten, zet uw immuunsysteem aan tot het maken van antistoffen. Sommige andere medicijnen onderdrukken uw afweersysteem. Wat betekent dat voor de vaccinatie tegen reizigersziekten?

Reizigersvaccinatie voor mensen die immuunonderdrukkende medicijnen gebruiken vergt een specialistische begeleiding. Overleg daarom enkele maanden voor u op reis gaat al met uw behandeld arts

Hoe werkt een vaccin?

Een vaccin is een middel dat na toediening een reactie van het immuunsysteem opwekt zonder de gevaccineerde persoon ziek te maken. Het immuunsysteem maakt als reactie op het vaccin antistoffen aan. Door deze antistoffen heeft de gevaccineerde een betere weerstand tegen de ziekteverwekker waar het vaccin voor bedoeld is, dan zonder de behandeling. Een vaccin kan bestaan uit een levende, maar verzwakte ziekteverwekker of uit (delen van) gedode ziekteverwekkers. Vaccinatie wordt ook wel actieve immunisatie genoemd; uw afweersysteem wordt aan het werk gezet om antistoffen te produceren.

Immuunonderdrukking

Sommige ziekten worden behandeld door onderdrukking van het immuunsysteem, ook wel immunosuppressie genoemd. Dit gebeurt met geneesmiddelen die immunosuppressiva genoemd worden. Immunosuppressiva worden gebruikt bij aandoeningen waarbij een afweerreactie van het lichaam ongewenst is.

immunosuppressiva worden o.a. gebruikt bij:

Auto-immuunziektes, hierbij richt het immuunsysteem zich op lichaamseigen weefsels. Voorbeelden zijn reumatoïde artritis, psoriasis, colitis ulcerosa en coeliakie.
Orgaantransplantaties, waarbij de natuurlijke neiging van het lichaam om lichaamsvreemde weefsels af te stoten moet worden onderdrukt.

Bijwerkingen van immuunonderdrukking

Naast de gewenste effecten heeft de onderdrukking van het immuunsysteem ook ongewenste nevenwerkingen. Zo neemt de vatbaarheid voor infecties toe en geeft gebruik van immunosuppressiva een verhoogde kans op huidkanker en andere vormen van kanker. Vanwege de onderdrukking van het immuunsysteem zal ook de reactie van het lichaam op een vaccin worden onderdrukt. Vaccinatie met een levend, verzwakt vaccin moet zelfs helemaal worden vermeden, omdat de kans bestaat dat mensen met een verzwakt immuunsysteem de ziekte dan juist krijgen. Vaccinatie met (delen van) dood vaccin is wel mogelijk, maar is vaak minder effectief.

Wat te doen bij reisplannen?

Wordt u behandeld met immuunonderdrukkende medicijnen en u heeft plannen voor het maken van een reis waarvoor mogelijk reizigersvaccins vereist zijn? Overleg dan in een vroegtijdig stadium (enkele maanden voor de reis) met uw behandelend arts. Afhankelijk van het soort vaccin dat u moet krijgen kan het zijn dat de immuunonderdrukkende geneesmiddelen tijdelijk gestopt moeten worden of dat de respons van uw lichaam op de toediening van het vaccin moet worden gemeten. Dit noemt men titerbepaling.

Voor sommige reizigersziekten, zoals tbc en malaria, is geen vaccinatie beschikbaar. Tegen malaria kunnen mensen die immunosuppressiva gebruiken net als andere mensen preventief antimalaria-medicatie gebruiken. Om tbc te voorkomen kan het soms nodig zijn om enige tijd de behandeling met immunosuppressiva te onderbreken.