Parkinsonmedicatie

• Amantadine; merknaam Symmetrel®. Verbetert de hypokinesie (u kunt makkelijker bewegen), spierstijfheid en de tremor. Amantadine wordt bij mensen jonger dan 65 jaar soms gebruikt als medicijn om mee te beginnen.
• Anticholinergica; Akineton® (biperideen) en Artane® (trihexyfenidyl). Verminderen met name de (rust)tremor. Het nadeel van deze groep medicijnen is de grote kans op het optreden van bijwerkingen, vooral bij oudere patiënten. Om dit te beperken wordt vaak begonnen met een lage dosering.
• COMT-remmers (catechol-ortho-methyl-transferaseremmers); Comtan® (entacapon) en Tasmar® (tolcapon). Remmen de werking van het enzym catechol-ortho-methyl-transferase, dat levodopa afbreekt. COMT-remmers zorgen ervoor dat de beschikbare hoeveelheid levodopa in het bloed toeneemt.
• Dopamine-agonisten; bootsen de werking van dopamine na waardoor therapie met levodopa kan worden uitgesteld of verminderd. Het effect op de klachten is kleiner dan van levodopa, maar de werkingsduur is langer. Dopamine-agonisten worden door de neuroloog vaak in combinatie met levodopa voorgeschreven. Voorbeelden: apomorfine (onderhuidse injectie of infuuspomp), Neupro® (rotigotine, pleisters), Requip® (ropinerol) en Sifrol® (pramipexol).
• Levodopa; wordt door lichaamseigen stoffen in de hersenen omgezet in dopamine en vult zo het tekort aan dopamine aan. Levodopa wordt standaard gecombineerd met een decarboxylaseremmer zodat er een hogere concentratie levodopa de hersenen bereikt. Voorbeelden: Sinemet® (levodopa/carbidopa), Madopar®( levodopa/benserazide) en Duodopa® (levodopa/carbidopa via peg-sonde)
• MAO-B-remmers (Mono-amine-oxidase-B-remmers); Azilect® (rasagiline) en Eldepryl® (selegiline). Mono-amine-oxidase-B remt de afbraak van dopamine in de hersenen. Door dit enzym te remmen stijgt de hoeveelheid dopamine in de hersenen.

De meeste medicijnen worden in de vorm van tablet of capsule ingenomen. Sommige tabletten worden eerst opgelost in water. In bepaalde stadia van de ziekte, als zich onvoorspelbare on/off-perioden voordoen, kan besloten worden de medicatie per injectie onderhuids toe te dienen. Vloeibare levodopa kan ook via een slangetje in de buik worden toegediend. Bij onderhuidse toediening en toediening via een zogenaamde PEG-sonde wordt de medicatie met een pompje continu toegediend.

Behalve met medicatie kan bij onvoorspelbare on/off-periodes ook een hersenoperatie worden uitgevoerd, waarbij elektroden worden ingebracht. Dit wordt Deep Brain Stimulation of DBS genoemd. Een pacemaker die verbonden is met de electroden prikkelt specifieke gebieden in de hersenen waardoor de parkinsonsymptomen afnemen. Bij deze techniek worden geen hersencellen vernietigd.

1. de thalamus – kan de tremor (beven of trillen) verminderen;
2. de globus pallidus – kan dyskinesie (onwillekeurige bewegingen) door de levodopabehandeling verminderen en soms ook het beven doen afnemen;
3. subthalamic nucleus (STN) – kan tremor, traagheid en stijfheid verminderen.

Veel mensen die chronisch ziek zijn en daarvoor medicijnen gebruiken, vinden het lastig elke dag de medicijnen in te nemen op de manier zoals de dokter heeft voorgeschreven. Ze vergeten het, willen liever niet te veel geneesmiddelen innemen of stoppen vanwege bijwerkingen. Ook hebben mensen soms het gevoel dat de medicijnen na een tijdje niet meer effectief zijn of niet meer noodzakelijk.

Therapietrouw is de mate waarin iemand de behandeling uitvoert zoals bedoeld. Kortom, volgens afspraak met de behandelend arts en volgens het gebruiksvoorschrift van de geneesmiddelen.

Mensen met de ziekte van Parkinson gebruiken vaak meerdere medicijnen tegelijk. Het innemen van het juiste middel op het juiste moment is noodzakelijk voor een goede werking op de symptomen, maar kan best ingewikkeld zijn.

Als medicijnen niet worden ingenomen of op het verkeerde moment, kan dat de effectiviteit van de behandeling verminderen, waardoor de symptomen weer verergeren.

Wanneer u problemen hebt met het op tijd innemen van de medicatie, bespreek dit dan met uw neuroloog, parkinsonverpleegkundige of apotheker. Zij kunnen samen met u zoeken naar een oplossing.

• Medicatiewekker of -horloge: een dagelijks ingesteld alarm vereenvoudigt het op tijd innemen en geeft aan wanneer welke medicatie aan de beurt is.
• Medicatie apps: applicaties voor uw smartphone helpen u bij het innemen van medicijnen. De apps zijn veelal gratis te downloaden in de Apple App store en/of Google Play store.
• Baxteren: uw medicijnen kunnen worden voorverpakt, per dag ingedeeld in verschillende innamemomenten.
• Medicijndoos: u of een naaste kan uw medicijnen per dag en per innamemoment verdelen in een medicijndoos. Een medicijndoos biedt ruimte voor een week.

Meer informatie over medicijnen kunt u krijgen bij uw huisarts of neuroloog, de parkinsonverpleegkundige en de apotheker. Ook op ParkinsonNet en de website van de Parkinson Vereniging (www.parkinson-vereniging.nl) staat informatie.