Parkinson en slapen

Slaapproblemen komen vaak voor bij mensen met parkinson. Velen kampen door een slechte nachtrust met vermoeidheid. Kleine dutjes overdag zorgen er op hun beurt voor dat doorslapen ’s nachts minder goed lukt.

Slapeloosheid kan een bijwerking zijn van de voorgeschreven parkinsongeneesmiddelen. Ook kan ze worden veroorzaakt door de parkinsonsymptomen, die een ontspannen houding in bed in de weg staan. Het aanpassen van de lichaamshouding is door de bewegingsproblemen moeilijk, wat ook weer niet bijdraagt aan een ontspannen nachtrust.

Soms worden mensen vaker wakker doordat ze naar het toilet moeten. Soms slapen mensen met de ziekte van Parkinson vooral onrustig in de fase van het dromen (REM-slaap). Dit worden REM-slaapstoornissen genoemd. Mensen praten of schreeuwen in hun slaap of slaan wild om zich heen. Later kunnen ze zich daar vaak niets van herinneren. Maar het kan de patiënt of de partner wel blauwe plekken bezorgen.

Bespreek de klachten tijdig met uw parkinsonverpleegkundige of neuroloog. Dan kan er naar een oplossing worden gezocht voordat de klachten chronisch zijn.

Een oplossing kan een aanpassing in de medicijnen zijn, slaaptraining of fysiotherapie. Voor de problemen met bewegen in bed kunnen hulpmiddelen geadviseerd worden. De fysiotherapeut kan samen met de patiënt het bewegen en gebruik van de hulpmiddelen oefenen.

• Het is niet verstandig om overdag veel te slapen. Het middagdutje mag niet te lang duren om te voorkomen dat mensen ’s nachts niet kunnen slapen. Als mensen overdag genoeg te doen hebben, zijn ze ’s avonds moe. Dan lukt het vaak beter om in slaap te vallen.
• Ontspanningsoefeningen kunnen helpen om in slaap te vallen.
• De kamer goed luchten draagt bij aan betere nachtrust.
• Satijnen lakens en gladde pyjama’s helpen bij makkelijk bewegen. Veel mensen vinden een dekbed in plaats van dekens prettig.
• Middeltjes uit grootmoeders tijd, zoals warme melk en rustgevende thee voor het slapen gaan, kunnen helpen ontspannen. Inslapen lukt dan beter. Dranken als koffie en zwarte thee zijn juist niet geschikt, omdat ze opwekkend zijn.

• Een flexibele draaischijf kan de bewegingen van het draaien vergemakkelijken. Hierdoor kost het draaien in en uit bed minder moeite.
• Een ander hulpmiddel kan bijv. een beugel zijn of een pakpaal die voor een steunpunt zorgt bij het draaien in en bed en het uit bed stappen.
• Wanneer het in en uit bed komen niet meer lukt met hulpmiddelen als een bedladdertje, papegaai, bedsteun of beugels kan de ergotherapeut een sta-op bed voor u aanvragen. Dit is een bed die u vanuit ligpositie tot zitten en vervolgens tot staan helpt.
• Soms kan het een tip zijn om een gekleurde sticker op de bedrand te plakken zodat mensen precies weten waar ze in bed moeten gaan zitten zodat ze niet te hoog of te laag in bed komen te liggen.
• Een andere manier van in bed gaan kan ook helpen. Soms werkt het beter om eerst op handen en knieën in bed te gaan en dan om te rollen omdat dan de benen makkelijker in bed te krijgen zijn.

• Als mensen vaak uit bed moeten om te plassen is het slim om overdag vooral voldoende te drinken, maar in de avond daarmee te stoppen. Voor het naar bed gaan is het belangrijk goed uit te plassen.
• Een urinaal aan het bed of een po-stoel in de kamer voorkomen dat mensen naar het toilet moeten lopen.