Oefenen bij een beperkte hand- of armfunctie

Als de beperking wordt veroorzaakt door gewrichtspijn, bijvoorbeeld door reumatoïde artritis, kan de handfunctie vaak verbeteren door belastende handelingen zoals tillen en wringen te voorkomen. De gewrichten worden dan minder overbelast en de handfunctie kan daardoor verbeteren. Om de arm- en handspieren te verbeteren kunnen zachte knijpballen of stressballen gebruikt worden. Let wel op dat u altijd binnen de pijngrens blijft.

Wanneer de beperking van de arm-/handfunctie veroorzaakt wordt door de gevolgen van een beroerte (CVA) is de aanpak van het oefenen geheel anders. De ergotherapeut zal dan kijken naar welke bewegingen nog niet mogelijk zijn en of er oedeemvorming (vochtophoping) is in de arm en/of hand en biedt dan een passend oefenprogramma aan. De middelen die daarbij gebruikt worden variëren van handtrainers of putty klei tot katrollen met gewichten of elastieken. Deze oefeningen helpen om bewegingen weer mogelijk te maken.

De vervolgstap is om de aangedane hand en/of arm weer zo veel mogelijk te gaan gebruiken in het dagelijks leven. Denk aan het openen van een melkpak of het smeren van brood. Het oefenen in de dagelijkse praktijk is erg effectief gebleken voor het blijvend verbeteren van de handfunctie na een beroerte.

Wanneer tijdens een ongeval bijvoorbeeld peesletsel is ontstaan, zal eerst een spalk worden aangemeten, zodat de pees na de operatie goed kan herstellen. Daarna wordt stap voor stap geoefend om verschillende bewegingen weer mogelijk te maken. Hoe meer de pees hersteld is, hoe zwaarder de oefeningen worden.

Mensen met RSI-klachten zullen niet vaak gebaat zijn bij het vergroten van hun arm-/handkracht. Vaak zijn de RSI-klachten ontstaan vanuit overbelasting en repeterende bewegingen. De behandeling zal juist gericht zijn op het in balans brengen van belastbaarheid en belasting. Door afwisseling van rust en activiteit kunnen RSI-klachten afnemen en dan zal de handfunctie weer toenemen.

Veel mensen met de ziekte van Parkinson kampen met arm-/handfunctieproblemen, zoals stijfheid en trillen. Vaak is dit niet een probleem van te weinig kracht in de spieren maar meer de aansturing vanuit de hersenen van deze bewegingen. Schrijfproblemen komen hierdoor regelmatig voor. Door onder meer het trillen van de hand gaat het schrijven moeilijk. Oefeningen om de kracht van de hand te verbeteren zullen hier niet veel zin hebben, maar het gebruik van bepaalde hulpmiddelen, bijvoorbeeld om het schrijven weer mogelijk te maken, kan wel veel verschil maken.