Deze Service Apotheek staat nu ingesteld als jouw apotheek
Zo kan je makkelijk alle informatie vinden in het "Mijn apotheek" menu. Heb je een andere apotheek nodig? Tik dan op "Kies een andere apotheek".
Medicamenteuze behandeling van vermoeidheid in de palliatieve fase
In de palliatieve zorg, de zorg voor mensen die ongeneeslijk ziek zijn, is vermoeidheid een van de meest gehoorde klachten. Wanneer iemand alsmaar moe is heeft dat een enorm effect op zijn leven. Vermoeidheid kan gewone, dagelijkse activiteiten in de weg staan, zelfs meer nog dan pijn. Bovendien is vermoeidheid lastig te behandelen.
Hoe vaak komt het voor?
Bij mensen met uitgezaaide kanker voor wie geen genezing meer mogelijk is, komt vermoeidheid bij 74 procent voor. Dit is 86 procent in de laatste twee weken voor het overlijden. Overigens komt vermoeidheid bij kanker in alle stadia van de ziekte voor, ook na volledige genezing. Van andere levensbedreigende ziekten, zoals AIDS, hartfalen, COPD en nierfalen, zijn vergelijkbare percentages bekend. 54 tot 87 procent van de patiënten geeft aan vermoeid te zijn.
Het ontstaan van vermoeidheid
Hoe ziektegerelateerde vermoeidheid precies ontstaat is nog onbekend. Er wordt verondersteld dat er een relatie is met de onderliggende ziekte en de bijbehorende behandelingen. Ook dragen bijkomende lichamelijke en psychosociale factoren bij aan de mate waarin de vermoeidheid wordt ervaren.
Hoe wordt vermoeidheid in de palliatieve fase behandeld?
Als eerste wordt de oorzaak behandeld als dat mogelijk is. Wanneer dit bijvoorbeeld een tumor lijkt te zijn, kan overwogen worden anti-tumortherapie in te zetten. Of als de vermoeidheid juist door de chemotherapie lijkt te komen, kan overwogen worden deze te staken. Oorzaken als bloedarmoede, elektrolytenstoornissen, uitdroging en gewichtsverlies kunnen behandeld worden. Net als eventuele andere aandoeningen waar iemand aan lijdt zoals diabetes, schildklieraandoeningen, depressie of slaapstoornissen. Waar ook altijd naar gekeken moet worden zijn de geneesmiddelen die iemand gebruikt. Middelen als bètablokkers (bepaalde bloeddrukverlagers), antihistaminica (anti-allergiemiddelen), psychofarmaca (geneesmiddelen voor de behandeling van psychische problemen) en opiaten (bepaalde soort pijnstillers) kunnen vermoeidheid veroorzaken.
Hiernaast kunnen praktische adviezen helpen zoals aanpassingen in huis of het gebruik van hulpmiddelen. Over andere niet-medicamenteuze behandelingen om de energie weer op te bouwen kunt u meer over lezen op:
Medicijnen tegen vermoeidheid
Wanneer de behandeling van de onderliggende oorzaak van de vermoeidheid niet effectief is of niet mogelijk is, worden soms medicijnen ingezet. De volgende middelen kunnen worden toegepast:
- Corticosteroïden; vooral toepasbaar bij een korte levensverwachting of als kortdurende behandeling (maximaal vier weken). Het effect neemt namelijk in de loop der tijd af en de kans op bijwerkingen wordt bij langer gebruik groter.
- Methylfenidaat; wordt in de ochtend en rond de middag gedoseerd zodat slaapproblemen worden voorkomen. Het is het middel van keuze bij slaperigheid door het gebruik van opiaten. Voorzichtigheid is geboden bij een hoge bloeddruk, hartklachten zoals angina pectoris, een voorgeschiedenis van psychose of delier (verwardheid) en bij gebruik van psychofarmaca.
NB
Het uitgevoerde wetenschappelijke onderzoek naar factoren die meespelen en mogelijke behandelingen is grotendeels gedaan bij kankergerelateerde vermoeidheid. Waarschijnlijk is veel ook van toepassing op patiënten met vermoeidheid als gevolg van andere levensbedreigende ziekten.