Deze Service Apotheek staat nu ingesteld als jouw apotheek
Zo kan je makkelijk alle informatie vinden in het "Mijn apotheek" menu. Heb je een andere apotheek nodig? Tik dan op "Kies een andere apotheek".
De zeven meest gestelde vragen over morfine en andere opioïden
Opioïden worden voornamelijk voorgeschreven om ernstige pijn onder controle te krijgen. Vroeger was hiervoor vrijwel alleen morfine beschikbaar. Tegenwoordig bestaat een hele groep morfine-achtige pijnstillers die ook wel opioïden genoemd worden. Er zijn verschillende toedieningsvormen mogelijk: tablet, capsule, drank, pleister, zetpil, zuigtablet, neusspray, injectie of via een infuuspomp. Het gebruik van een opioïd kan bij u of anderen in uw naaste omgeving een aantal vragen oproepen.
1. Zijn opioïden verslavend?
Nee. Als u opioïden gebruikt om pijn te bestrijden en u houdt zich aan de voorschriften van de arts is de kans op verslaving zeer gering. Bij langdurig gebruik went het lichaam wel aan de opioïden. Dit is geen verslaving en kan op zich geen kwaad. Alleen als het gebruik van opioïden plotseling wordt gestaakt, kan dit tot ontwenningsverschijnselen leiden. Dit kan dan worden voorkomen door het gebruik geleidelijk af te bouwen.
2. Is er van opioïden steeds meer nodig?
Nee, in principe niet. De reden dat de dosering van opioïden zo nu en dan wel wordt aangepast, is dat de pijn toeneemt. Het is dan niet zo dat het opioïd niet meer werkt. Daarbij is het goed om te weten dat er geen maximale dosis is voor opioïden. Dit betekent dat de dosering verhoogd kan worden, zolang u geen ernstige bijwerkingen heeft. Er zijn mensen die het honderdvoudige van de hoeveelheid waarmee ze zijn gestart krijgen toegediend. Ook kan voor een ander opioïd gekozen worden als verhoging van de dosering geen vermindering van de pijn geeft of ontoelaatbare bijwerkingen. De dosering die nodig is om de pijn goed te kunnen bestrijden is per patiënt verschillend en van vele factoren afhankelijk.
3. Ga ik eerder dood door opioïden?
Nee, dat is niet het geval. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat opioïden niet levensverkortend werken.
4. Geven opioïden veel bijwerkingen?
Ja en nee. Net als bij ieder ander geneesmiddel kunnen met opioïden ook bijwerkingen optreden. De meeste bijwerkingen treden in het begin van de behandeling op en gaan na een paar dagen over of worden dan minder erg. Zo kan in een aantal gevallen misselijkheid, braken, jeuk of moeilijk plassen ontstaan. Dit verdwijnt meestal na een aantal dagen. Ook sufheid treedt meestal in het begin op en wordt later beter.
De meest voorkomende en langdurige bijwerking van opioïden is verstopping van de darmen (obstipatie). Let u daarom op hoe vaak u ontlasting heeft, of de ontlasting hard is en of u meer moet persen dan anders. Uw arts zal u altijd een recept geven voor een laxerend middel. Het doel is dat u uw ‘normale’ ontlastingspatroon behoudt. Daarnaast kunt u ook uw voeding aanpassen. Enkele adviezen zijn: veel drinken, vers fruit en groenten, bruin brood en pruimen eten.
Duizeligheid, transpireren, spiertrekkingen, stoornissen in de waarneming en waandenkbeelden zijn zeldzame bijwerkingen bij het gebruik van opioïden. Heeft u last van nare dromen of merkt u of uw omgeving dat u verward bent, wacht dan niet maar bespreek deze bijwerkingen met uw arts.
5. Mag ik nog autorijden met een morfine-achtige pijnstiller?
Onder bepaalde voorwaarden mag dit wel. Vastgesteld is dat een langdurige behandeling met een stabiele dosering opioïden geen negatieve invloed heeft op de rijvaardigheid. Als u een opioïd krijgt voorgeschreven en u bent goed ingesteld, mag u volgens de nieuwe wetgeving alleen de eerste twee weken geen gemotoriseerd voertuig besturen. Wordt de opioïddosering verhoogd, dan geldt opnieuw een termijn van twee weken waarin u geen auto mag rijden.
6. Mag ik alcohol drinken met een morfine-achtige pijnstiller?
Alcohol mag in beperkte mate. Matig alcoholgebruik is geen probleem bij opioïdgebruik op medisch voorschrift. U kunt dus rustig ’s avonds voor het slapen, bij het eten of op een feestje een biertje, wijntje of borrel nemen. Alleen bij vaak en veel alcoholgebruik kunnen de bijwerkingen van opioïden worden versterkt.
7. Kan ik gewoon stoppen met een opioïd als het niet meer nodig is?
Nee, het is niet goed om een opioïd zomaar te stoppen. Zoals eerder aangegeven went uw lichaam, zoals bij veel medicijnen, aan een opioïd. Daarom moeten opioïden geleidelijk worden afgebouwd. Uw arts kan u vertellen hoe u dat kunt doen.
Literatuur
Deze tekst is gebaseerd op het boekje 'Fabels en Feiten over morfine en andere opioïden', geschreven door E. Delhaas en W. Oldenmenger, uitgegeven door en gratis aan te vragen bij Takeda.