Labetalol

Labetalol behoort tot de bètablokkers. Het verlaagt de bloeddruk, vertraagt de hartslag en vermindert de zuurstofbehoefte van het hart.

Artsen schrijven het voor bij hoge bloeddruk, onder andere bij zwangerschap, en bij angina pectoris (hartkramp).

• Labetalol vertraagt de hartslag, verlaagt de bloeddruk en vermindert de zuurstofbehoefte van het hart.
• Bij hoge bloeddruk, onder andere bij zwangerschap, en bij angina pectoris (hartkramp).
• Het effect komt geleidelijk gedurende 6 weken tot stand. Dan is te meten hoeveel uw bloeddruk is gedaald. Ook merkt u verbetering van uw klachten.
• Neem labetalol tijdens het eten of met wat voedsel. Dan werkt het het best.
• Mogelijke bijwerkingen: duizeligheid door een lage bloeddruk, verstopte neus, impotentie en overgevoeligheid. Houdt u klachten? Overleg dan met uw arts.
• Een enkele keer vermindert de werking van het hart. Krijgt u last van opgezwollen enkels en benauwdheid? Overleg dan met uw arts.
• Veel wisselwerkingen met andere middelen. Laat uw apotheker controleren of u labetalol veilig kunt gebruiken met uw andere medicijnen, ook medicijnen die u zonder recept heeft gekocht.
• Bent u zwanger? Of wilt u zwanger worden? Vraag aan uw arts of apotheker of u dit medicijn mag gebruiken.
• Geeft u borstvoeding? Dit medicijn kan in de moedermelk komen. Vraag aan uw arts of apotheker of u dit medicijn mag gebruiken.

Hoge bloeddruk

Verschijnselen
Mensen met een hoge bloeddruk voelen hier in het algemeen niets van. Hoge bloeddruk is ook geen ziekte, maar geeft meer kans op hart- en vaatziekten.

Als de bloeddruk is verhoogd, stroomt het bloed te krachtig door de vaten. Dit is schadelijk voor de bloedvaten. Beschadigde bloedvaten geven kans op een beroerte (herseninfarct of hersenbloeding) en ernstige hartziekten, zoals hartkramp en hartfalen.

Werking
Bètablokkers vertragen de hartslag zodat het hart rustiger pompt. Hierdoor daalt de bloeddruk en is er minder kans op een beroerte.

Bij hoge bloeddruk schrijven artsen bètablokkers meestal voor in combinatie met andere medicijnen, zoals plastabletten. In eerste instantie schrijft de arts als bètablokker metoprolol voor, omdat dit middel minder bijwerkingen heeft en in onderzoek het effectiefst is gebleken. Als metoprolol niet werkt of kan worden gebruikt, kan de arts labetalol voorschrijven.

Effect
Na één tot drie dagen is het volledige effect van dit middel bereikt. Zelf merkt u hier niet veel van. U weet pas of het werkt bij een meting van uw bloeddruk. Toch is het belangrijk om labetalol elke dag in te nemen. Alleen dan kan labetalol de hart- en bloedvaten optimaal beschermen.

Hoge bloeddruk tijdens de zwangerschap
Hoge bloeddruk tijdens de zwangerschap vormt een risico voor de zwangere en de baby. Dat komt omdat de bloedvaten door de toename van de bloedstroom al meer te lijden hebben dan anders. Daarom controleert de verloskundige of arts met regelmatige tussenpozen de bloeddruk. Vrouwen kunnen al voor ze zwanger zijn een verhoogde bloeddruk hebben of kunnen tijdens de zwangerschap een verhoogde bloeddruk krijgen.

Als de hoge bloeddruk in de tweede helft van de zwangerschap ontstaat, heet het ook wel zwangerschapshypertensie of zwangerschapsvergiftiging. Deze laatste term is onjuist, omdat er geen sprake van een vergiftiging is. Deze vorm van hoge bloeddruk moet snel behandeld worden. Na de bevalling verdwijnt de hoge bloeddruk meestal weer binnen drie maanden.

Behandeling
Als rust houden of minder zout gebruiken niet helpen om de bloeddruk omlaag te krijgen, zal de arts een medicijn voorschrijven tegen hoge bloeddruk. Dit moet dan een medicijn zijn dat veilig is voor de zwangere en de baby. Labetalol is zo’n medicijn. In het geval van een snel oplopende zwangerschapshypertensie wordt labetalol in injectie toegepast.

Als u al medicijnen gebruikt tegen een hoge bloeddruk en zwanger wilt worden, is het verstandig met uw arts te overleggen. Het is dan mogelijk om op tijd over te schakelen naar veilige medicijnen tijdens de zwangerschap, zoals labetalol.

Angina pectoris

Verschijnselen
Angina pectoris (hartkramp) is een hartaandoening met aanvallen van pijn of een beklemmend gevoel op de borst. Deze pijn kan uitstralen naar de arm, kaak, hals of schouder. De pijn ontstaat vooral op momenten dat het hart harder moet gaan werken: bijvoorbeeld bij inspanning, stress, emoties, een zware maaltijd of bij de overgang van warmte naar kou.

Oorzaak
De belangrijkste oorzaak van angina pectoris is een vernauwing van de bloedvaten die het hart van bloed voorzien (de kransslagaderen). Hierdoor komt er minder bloed naar de hartspier, dus ook minder zuurstof. Dit zuurstofgebrek veroorzaakt de klachten.

Werking
Als u meer dan twee aanvallen van hartkramp per week heeft, schrijft uw arts meestal een bètablokker voor, zoals metoprolol of atenolol. Als deze niet werken of gebruikt kunnen worden kan de arts labetalol voorschrijven. Dit medicijn  brengt de snelheid en de kracht waarmee het hart klopt terug tot een aanvaardbaar niveau. Het hart heeft dan minder zuurstof nodig. Dit vermindert de kans op een angina pectoris-aanval.

De werking begint binnen twee uur na inname en houdt acht tot twaalf uur aan. Het effect merkt u doordat u minder last heeft van pijn op de borst, bijvoorbeeld bij het traplopen. Dit betekent echter niet dat u meteen meer inspannende activiteiten mag gaan doen. Uw lichaam moet hier weer langzaam aan wennen. Overleg hierover met uw arts.

Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)

• Duizeligheid of een licht gevoel in het hoofd, vooral bij opstaan uit bed of uit een stoel.

  Dit gaat in het algemeen over als uw lichaam zich heeft ingesteld op de lagere bloeddruk (binnen enkele dagen tot weken). Als u zich duizelig voelt, sta dan niet te snel op uit bed of van een stoel. U kunt het best dan even liggen en de benen wat hoger leggen, bijvoorbeeld op een kussen.

  Heeft u de ziekte van Parkinson? Dan kunt u sneller last krijgen van deze bijwerking. Neem contact op met uw arts als u dit merkt. Mogelijk kunt u overstappen op een ander medicijn.

• Impotentie

  Dit komt door de lagere bloeddruk. Als u last heeft van deze bijwerking, vraag dan advies aan uw arts. Mogelijk moet de dosering aangepast worden of is een ander medicijn geschikter voor u.

• Verstopte neus

  Deze bijwerking treedt vooral op tijdens de eerste twee weken van de behandeling en gaat in het algemeen vanzelf over.

• Overgevoeligheid. Dit kan zich uiten in huiduitslag, galbulten en jeuk.

  Een ernstige overgevoeligheid is te merken aan koorts, benauwdheid of een gezwollen gezicht. Als dit ontstaat moet u onmiddellijk een arts raadplegen of naar de Eerste-Hulpdienst gaan. U mag dit soort medicijnen in de toekomst dan niet meer gebruiken. Geef daarom aan de apotheek door dat u overgevoelig bent voor labetalol. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u dit soort middelen niet opnieuw krijgt.

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Koude handen en voeten. Mensen met de ziekte van Raynaud kunnen meer last krijgen van koude vingers en tenen. 

  Deze bijwerking ontstaat doordat de bloedvaten in de huid onvoldoende reageren op kou. Het kan zijn dat u hier last van blijft houden zolang u het medicijn slikt. Zorg voor voldoende bescherming tegen kou door warme kleding te dragen, zoals wanten en sokken. Neem contact op met uw arts als deze bijwerking te veel last geeft.

• Als u diabetes heeft: u merkt minder snel dat u een te laag bloedglucose (hypo) heeft.

  Dit komt doordat labetalol de hartkloppingen tegengaat die ontstaan bij een hypo. Controleer daarom vaker uw bloedglucose.

• Leverbeschadiging. Een leveraandoening merkt u aan een gevoelige, opgezwollen buik of een gele verkleuring van het oogwit of van de huid.

  Waarschuw dan een arts.

• Als u astma of COPD heeft: u kunt meer last van benauwdheid krijgen.

  Als u dit merkt, neem dan contact op met uw arts. Mogelijk is een ander medicijn beter geschikt voor u.

• Als u aan de spierziekte myasthenia gravis lijdt: u kunt meer last krijgen van deze aandoening.

  Neem contact op met uw arts als u dat merkt.

• Als u aan psoriasis lijdt: u kunt meer last krijgen van deze aandoening. Neem contact op met uw arts als u last heeft van rode schilferende of glanzende plekken op de huid, beschadigingen van de huid, jeuk, putjes in de nagels en gewrichtsklachten.

• Bij bepaalde vormen van de aangeboren hartafwijking Wolff-Parkinson-White-syndroom, kunnen ernstige hartritmestoornissen ontstaan door dit medicijn.

  U mag dit medicijn alleen op voorschrift en onder controle van een cardioloog of internist gebruiken.

Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen

Hoe?
Kijk voor de juiste dosering altijd op het etiket van de apotheek.

Wanneer? 
Neem dit medicijn tegelijk met voedsel in. Alleen dan wordt het zo volledig mogelijk opgenomen in uw lichaam.

Het beste kunt u vaste tijdstippen kiezen, dan vergeet u minder snel een dosis. Als u het 2 keer per dag gebruikt: tijdens het ontbijt en het avondeten. Als u het 3 keer per dag gebruikt: tijdens het ontbijt, de lunch en het avondeten.

Hoe lang?

• Hoge bloeddruk. Een behandeling voor hoge bloeddruk is meestal langdurig. Als dit medicijn goed bij u werkt, moet u dit medicijn waarschijnlijk uw leven lang gebruiken.
• Hoge bloeddruk die ontstaat in de tweede helft van een zwangerschap (zwangerschapshypertensie): de behandeling gaat door tot de bloeddruk weer normaal is. Dat is meestal binnen drie maanden na de bevalling. U heeft bij een volgende zwangerschap overigens meer kans opnieuw last te krijgen van zwangerschapshypertensie.
• Angina pectoris (hartkramp). Waarschijnlijk moet u labetalol langdurig gebruiken. Overleg dit met uw arts.

Het is belangrijk dit medicijn consequent in te nemen. Mocht u toch een dosis vergeten zijn:

• Als u dit medicijn 2 keer per dag gebruikt: duurt het nog meer dan 4 uur voor u de volgende tablet normaal inneemt? Neem de vergeten tablet dan alsnog in. Duurt het nog minder dan 4 uur? Sla de vergeten tablet dan over.
• Als u dit medicijn 3 keer per dag gebruikt: duurt het nog meer dan 2 uur voor u de volgende tablet normaal inneemt? Neem de vergeten tablet dan alsnog in. Duurt het nog minder dan 2 uur? Sla de vergeten tablet dan over.

autorijden?
De eerste dagen dat u labetalol gebruikt, kunt u wat duizelig zijn. Dit komt doordat uw lichaam zich nog moet instellen op de lagere bloeddruk. Na enkele dagen is dat meestal weer over en is autorijden geen probleem. Indien u duizelig blijft of last heeft van wazig zien: neem dan geen deel aan het verkeer.

alcohol drinken?
Alcohol verwijdt de bloedvaten. Het kan daardoor in het begin van de behandeling de bijwerking duizeligheid versterken. Probeer het drinken van alcohol eerst met mate. U kunt dan zelf inschatten of u hier veel last van krijgt. In het algemeen is enkele keren per week een glas wijn geen probleem.

alles eten?
Bij dit medicijn zijn hiervoor geen beperkingen.

Dit medicijn heeft wisselwerkingen met andere medicijnen. In de tekst hieronder staan alleen de werkzame stoffen van deze medicijnen, dus niet de merknamen. Of uw medicijn een van die werkzame stoffen bevat, kunt u nagaan in uw bijsluiter onder het kopje 'samenstelling'.

De medicijnen waarmee de belangrijkste wisselwerkingen optreden zijn de volgende.

• Andere bloeddrukverlagende medicijnen. De bloeddruk kan te laag worden als u labetalol samen met andere bloeddrukverlagers gaat gebruiken. Uw arts houdt hier rekening mee en zal in het begin een lagere dosering voorschrijven. Al naar gelang het effect zal de arts de dosis geleidelijk verhogen. Bij combinatie met de hartmedicijnen verapamil of diltiazem kan de hartslag trager en onregelmatiger worden. Uw arts zal in dit geval uw hartfunctie regelmatig controleren.
• Clonidine in een hoge dosering, zoals bij hypertensie. Uw bloeddruk kan plotsteling stijgen. Neem contact op met uw arts als u deze combinatie krijgt. Uw arts zal uw bloeddruk vaker controleren. Ook als u stopt met clonidine kan uw bloeddruk plotseling stijgen. Daarom zal uw arts de combinatie geleidelijk afbouwen.
• Pijnstillers van het NSAID-type, zoals ibuprofen, naproxen of diclofenac. Deze pijnstillers kunnen de werking van labetalol bij hoge bloeddruk en hartfalen verminderen. Gebruikt u een pijnstiller van het NSAID-type langer dan twee weken en gebruikt u metoprolol voor een hoge bloeddruk? Dan zal uw bloeddruk extra gecontroleerd moeten worden. Neem hiervoor contact op met uw arts.
• Luchtwegverwijdende middelen bij benauwdheidsklachten, zoals salbutamol, terbutaline, salmeterol en formoterol. Bij veel toepassingen is het mogelijk om een andere bètablokker te gebruiken die deze wisselwerking niet heeft, zoals metoprolol of atenolol. Overleg hierover met uw arts.
• Bepaalde medicijnen voor een vergrote prostaat, namelijk de alfa-blokkers (alfuzosine, doxazosine en terazosine). Deze kunnen in het begin van de behandeling de bloeddruk verlagen en duizeligheid veroorzaken. Labetalol versterkt deze bijwerking. Deze wisselwerking is alleen van belang de eerste dagen dat u met een alfa-blokker begint. U kunt de alfa-blokker de eerste keren het beste 's avonds innemen, als u al op bed zit, voor het geval u duizelig wordt. Als u een alfa-blokker met vertraagde afgifte gebruikt, kunt u de volgende ochtend duizelig worden bij het opstaan. Dit is na enkele dagen over.
• Medicijnen die het bloedsuiker verlagen, zoals insuline, tolbutamide, glibenclamide en glimepiride. Deze medicijnen worden gebruikt om het bloedsuiker te verminderen bij mensen met diabetes, oftewel suikerziekte. Een te laag bloedsuiker heet een hypo. Wanneer u een bètablokker gebruikt, voelt u minder snel dat u een hypo heeft. Dat komt omdat de bètablokker de waarschuwende signalen zoals trillen en hartkloppingen onderdrukt.
  Andere verschijnselen, zoals zweten, wazig zien en hongergevoel verdwijnen niet. Let daarom extra op deze laatste verschijnselen.
• Adrenaline-injectie bij allergie. Labetalol vermindert het effect van adrenaline. Dat kan gevaarlijk zijn bij ernstige allergische reacties waarbij een adrenaline-injectie nodig is om de bloeddruk weer goed te krijgen. Overleg hierover met uw arts als u af en toe een dergelijke injectie nodig heeft en uw arts wil u een bètablokker voorschrijven.

Twijfelt u eraan of een van de bovenstaande wisselwerkingen voor u van belang is? Neem dan contact op met uw apotheker of arts.

Zwangerschap
Meld het aan uw arts en apotheker zodra u zwanger bent, of binnenkort wilt worden. Samen met uw arts kunt u bespreken wat het risico voor de baby is als u doorgaat met het medicijn. Of wat het risico voor u is als u met het medicijn stopt.

Bij gebruik van dit medicijn tijdens de zwangerschap bestaat er namelijk een risico op bijwerkingen bij het kind. Zoals een lage bloedsuikerspiegel, een lage bloeddruk, een lage hartslag, suf worden, moeite met ademhalen en langzamer groeien. Mogelijk zal uw arts uw baby extra controleren. Overleg hierover met uw arts. Zo mogelijk kunt u (tijdelijk) overstappen op een ander medicijn.

Borstvoeding
Wilt u borstvoeding geven, overleg dan met uw arts of apotheker. Dit medicijn komt in zeer kleine hoeveelheden in de moedermelk terecht. U kunt, na overleg met uw arts, borstvoeding (blijven) geven. Mogelijk zal uw arts uw baby extra controleren.

Stop niet zomaar zelf met dit medicijn. Overleg altijd eerst met uw apotheker en arts als u wilt stoppen.

U moet dit medicijn namelijk afbouwen, dat betekent dat u dit medicijn NIET in 1 keer mag stoppen. Als u in 1 keer stopt, is de verandering voor uw hart en bloeddruk dan te snel. Bouw het gebruik in 1 tot 2 weken langzaam af in overleg met uw arts en apotheker.

Als u labetalol moet stoppen voor een operatie, overleg dan met de behandelend arts.

Gebruikt u dit medicijn voor een hoge bloeddruk en denkt u erover na om te stoppen met dit medicijn? Bekijk dan het thema 'Kan ik stoppen met mijn medicijnen die de bloeddruk verlagen (bloeddrukverlagers)?'.

Ja, u heeft een recept nodig.

Labetalol is sinds 1977 internationaal op de markt. Het is op recept verkrijgbaar onder de merknaam Trandate en als het merkloze Labetalol in tabletten en injecties.

Deze tekst is opgesteld door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Deze tekst is gebaseerd op de bijsluiter van het beschreven medicijn en op andere, wetenschappelijke bronnen. Zoals medische richtlijnen, standaarden en literatuur. Bent u benieuwd hoe het apotheek.nl-team dit doet? Bekijk dan de video. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst. De officiële bijsluiter van dit medicijn vindt u bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen op: www.cbg-meb.nl.