Senna

Senna heeft een laxerende werking. Het wordt gebruikt bij:

• verstopping (obstipatie), om de ontlasting op gang te brengen, bijvoorbeeld bij plotseling optredende verstopping (zoals op reis);
• om de darmen te legen voorafgaand aan een darmonderzoek of operatie.

• Senna is een laxeermiddel. Het stimuleert de darmbeweging en maakt de ontlasting zachter. Hierdoor wordt de stoelgang makkelijker.
• Bij verstopping. En om de darmen leeg te maken voorafgaand aan een darmonderzoek of operatie.
• Tabletten of dragees: neem in met een glas water, zonder te kauwen.
  Drank: gebruik een maatbekertje of maatlepel.
  Korrels: los op in water door te roeren en drink op. U mag het ook oplossen in een warme drank, zoals thee.
• Als u het 's avonds inneemt merkt u de volgende ochtend resultaat. Als u het 's ochtends inneemt komt de ontlasting na 6 uur op gang.
• Gebruikt u het om uw darmen leeg te maken omdat u een darmonderzoek krijgt? Neem het dan 's middags in op de dag vóór het onderzoek.
• U kunt last krijgen van diarree, buikkrampen en buikpijn. Dit hoort erbij en trekt vanzelf weg. Krijgt u ernstige buikkrampen of ernstige buikpijn die maar niet overgaat? Raadpleeg dan uw arts.
• Gebruik senna niet vaker dan 2 of 3 keer per week en niet langer dan 2 weken. Anders heeft u kans op een 'luie darm'. De ontlasting komt dan niet meer vanzelf op gang.
• Uw urine kan een rode of bruine kleur krijgen. Dit is onschuldig.

Verstopping

Bij verstopping komt de ontlasting minder vaak dan u gewend bent. De ontlasting is hard en droog, waardoor de stoelgang moeilijk gaat en pijnlijk is.

Oorzaken
Een verstopping kan ontstaan doordat u  te weinig vezelrijk voedsel gebruikt, te weinig drinkt, te weinig lichaamsbeweging heeft of door hormonale veranderingen, zoals tijdens de zwangerschap. Ook stress of een ander toilet, zoals op vakantie, kan verstopping geven.

Verder kan verstopping ontstaan als u de aandrang van uw darmen negeert en de ontlasting te lang ophoudt. Ten slotte zijn er bepaalde medicijnen en andere ziekten, zoals diabetes, die verstopping kunnen veroorzaken.

Behandeling
Met de volgende maatregelen kunt u proberen om de verstopping te genezen en een volgende verstopping te voorkomen:

• Ga direct naar het toilet als u aandrang voelt. Ophouden maakt de ontlasting hard.
• Pers niet te hard. Ontspan en laat de ontlasting rustig komen.
• Gebruik een dieet met veel vezels en drink veel vocht (1,5 tot 2 liter per dag) om de ontlasting zachter te maken.
• Zorg voor een goede houding op het toilet. Uw voeten moeten recht op de grond staan of u kunt een voetenkrukje gebruiken.
• Voorkom stress.
• Beweeg elke dag een half uur intensief, bijvoorbeeld wandelen, fietsen of tuinieren. Lichaamsbeweging zet de darmen aan tot activiteit, waardoor de ontlasting zacht blijft.

Als deze maatregelen onvoldoende helpen na enkele dagen tot weken, neem dan contact op met uw arts. Bij plotselinge buikpijn moet u altijd de arts raadplegen.

Als u enkele dagen geen ontlasting heeft gehad, of als uw stoelgang pijnlijk is, kunt u kortdurend een laxeermiddel gebruiken, zoals lactulose, bisacodyl of een microklysma. 

Bij langdurige verstopping kunt u middelen met psylliumvezels of lactulose gebruiken.

U kunt af en toe senna gebruiken, als bovenstaande maatregelen en medicijnen onvoldoende effect hebben.  Senna is niet geschikt om langdurig te gebruiken, omdat uw darmen dan niet meer uit zichzelf op gang komen.

Werking
Senna zorgt dat het laatste deel van de darm (de dikke darm) minder vocht terugneemt van de ontlasting. Ook stimuleert senna de darm om slijm aan te maken. Hierdoor ontstaat een zachtere ontlasting en dus makkelijke stoelgang. Bovendien stimuleert senna de darmbewegingen, waardoor de ontlasting minder lang in de darmen blijft en minder kan indikken.

Effect
Na 6 tot 12 uur komt ontlasting op gang die zachter is en minder pijnlijk verloopt.

Regelmatig (bij meer dan 30 op de 100 mensen)

• Rode of bruine kleuring van de urine.

  Afhankelijk van uw voeding kan de kleur de ene dag sterker zijn dan de andere. De rode of bruine kleur is afkomstig van de werkzame stoffen in senna die via de urine het lichaam verlaten. Het verschijnsel is dus onschuldig.

Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)

• Maagdarmklachten, zoals misselijkheid, braken, winderigheid, diarree, buikpijn en buikkramp. Het treedt soms op bij mensen met een prikkelbare darm.

  Dit gaat meestal vanzelf over. Stop onmiddellijk met dit middel als u ernstige buikkrampen of ernstige aanhoudende buikpijn krijgt. Raadpleeg dan uw arts.

• Overgevoeligheid voor dit medicijn. Dit merkt u aan jeuk, huiduitslag en galbulten.

  Raadpleeg bij deze verschijnselen uw arts. Een ernstige overgevoeligheid kan zich ook uiten in benauwdheid, een opgezwollen gezicht of shock. Neem dan direct contact op met uw arts. Geef aan de apotheker door dat u overgevoelig bent voor senna. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u het medicijn niet opnieuw krijgt.

Bij langdurig gebruik of te hoge dosering. Gebruik dit medicijn niet vaker dan 2 of 3 keer per week. Gebruik het niet langer dan 2 weken, behalve als uw arts u anders adviseert. De volgende bijwerkingen kunnen ontstaan:

• Verlamming van de dikke darm.

  Deze kan dan niet meer op natuurlijke wijze de darminhoud verwerken.

• Ernstige diarree.

• Te weinig kalium en natrium in het bloed. U merkt dat aan spierkramp, vermoeidheid, hartkloppingen, sufheid of een verminderde eetlust.

  Raadpleeg dan uw arts.

Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen

Kijk voor de juiste dosering altijd op de verpakking, het etiket of in de bijsluiter.

Hoe?

• Tabletten of dragees: neem de tabletten of dragees in met een glas water, zonder te kauwen.
• Granulaat (korrels): los dit op in water door te roeren. Drink het vervolgens op. U mag het middel ook oplossen in een warme drank, zoals thee.

Wanneer?

• Meestal kunt u senna 's ochtends voor het ontbijt of 's avonds voor het slapengaan innemen. Kijk hiervoor in de bijsluiter van uw medicijn. De aanwijzingen kunnen namelijk per medicijn verschillen. Houd er rekening mee dat de ontlasting meestal na 6 tot 12 uur op gang komt.
• Bij gebruik om de darm te legen voorafgaand aan een darmonderzoek: neem het middel 's middags in op de dag vóór het onderzoek.

Hoelang?

Gebruik dit middel totdat de ontlasting weer op gang is gekomen. Gebruik dit medicijn niet vaker dan 2 tot 3 keer per week en niet langer dan 2 weken achtereen. U heeft anders kans op een 'luie darm'. Bij een 'luie darm' komt de ontlasting niet meer uit zichzelf op gang. U heeft dan steeds senna of andere laxeermiddelen nodig. Bovendien verliest senna door gewenning zijn effect, waardoor u steeds hogere doseringen nodig heeft.

Als er na twee weken gebruik geen enkele verbetering optreedt in de stoelgang of als u aanhoudende buikpijn of diarree krijgt, moet u uw arts en/of apotheker raadplegen.

Heeft u het middel nog nodig, neem de dosis dan alsnog in. Houd er rekening mee dat de ontlasting meestal na 6 tot 12 uur op gang komt.

autorijden en alcohol drinken?
Bij dit medicijn zijn hiervoor geen beperkingen.

alles eten?
Hiervoor zijn geen beperkingen. Houd er wel rekening mee dat bepaalde voedingsmiddelen, zoals witbrood, uw klachten kunnen verergeren. Een vezelrijk dieet kan juist een gunstig effect hebben. Klik voor meer informatie over wat u zelf kunt doen bij verstopping.

Er zijn van dit medicijn geen belangrijke wisselwerkingen met andere medicijnen bekend.

Er zijn wel medicijnen die verstopping als bijwerking kunnen geven. Dit zijn bijvoorbeeld medicijnen tegen depressie, psychose, epilepsie, sommige pijnstillers (morfine), codeïne, ijzertabletten, verapamil en plastabletten.

Als u twijfelt of de verstopping door uw medicijnen komt, raadpleeg dan uw arts of apotheker.

ZwangerschapU kunt dit medicijn veilig gebruiken. Het wordt al jarenlang gebruikt door zwangere vrouwen zonder nadelige gevolgen voor het kind.

Borstvoeding
U kunt veilig borstvoeding geven als u dit medicijn in de normale dosering gebruikt. Het komt slechts in kleine hoeveelheden in de moedermelk terecht, zonder nadelige gevolgen voor het kind.

U kunt op elk moment in één keer met het gebruik van dit medicijn stoppen.
Heeft u het verschillende weken gebruikt, dan kan uw darm er aan gewend zijn geraakt. Hierdoor kunt u juist extra last krijgen van verstopping. Gebruik het daarom nooit langer dan 2 weken achtereen. Overleg met uw arts of apotheker als u het langer nodig heeft of als u het te lang heeft gebruikt, waardoor uw darmen niet meer op gang komen.

Senna bevat de bladeren of vruchten (peulen) van de struiken Cassia senna en Cassia angustifolia. Ook extracten van de bladeren of vruchten worden gebruikt. Senna is al eeuwenlang in gebruik als kruidenmiddel.

Senna is zonder recept verkrijgbaar als tabletten, dragees, granulaat (korrels) en drank. Ook de gedroogde vruchten of bladeren zijn zonder recept te koop. De losse vruchten of bladeren hebben niet altijd precies dezelfde samenstelling of werkzaamheid.

Senna is onder andere op de markt onder de merknaam Lucovitaal stoelgang senna tabletten. De losse bladeren heten ook Sennae folium en en de losse vruchten Sennae fructus.
Het is ook verkrijgbaar in combinatie met een of meer andere werkzame stoffen onder de merknaam Agiolax.

Deze tekst is opgesteld door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Deze tekst is gebaseerd op de bijsluiter van het beschreven medicijn en op andere, wetenschappelijke bronnen. Zoals medische richtlijnen, standaarden en literatuur. Bent u benieuwd hoe het apotheek.nl-team dit doet? Bekijk dan de video. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst. De officiële bijsluiter van dit medicijn vindt u bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen op: www.cbg-meb.nl.