Zo kan je makkelijk alle informatie vinden in het "Mijn apotheek" menu. Heb je een andere apotheek nodig? Tik dan op "Kies een andere apotheek".
Ibrutinib is een tyrosinekinaseremmer. Het is een doelgerichte kankerremmende stof ('targeted therapy'). Het remt de groei en het uitzaaien van kankercellen.
Artsen schrijven het voor bij bepaalde vormen van kanker in het bloed (leukemie) of de lymfeklieren.
Kanker is een verzamelnaam voor meer dan honderd verschillende aandoeningen, waarbij lichaamscellen zich ongeremd vermenigvuldigen. Het gevolg is tumoren (gezwellen) of afwijkingen in bloed en lymfebanen. Het is een ernstige ziekte die fataal kan zijn als men er niets aan doet.
Dankzij nieuw onderzoek is tegenwoordig goede behandeling voor veel soorten kanker mogelijk.
Ibrutinib helpt bij de bestrijding van verschillende vormen van kanker, namelijk:
Oorzaak
In elke cel zit DNA. DNA bevat de erfelijke eigenschappen van ons lichaam, zoals de bloedgroep en de kleur van de ogen. Door het DNA weten cellen wat ze moeten doen. Bijvoorbeeld ook hoe snel ze zich moeten delen.
Bij een celdeling ontstaan uit één cel 2 dochtercellen, met exact hetzelfde DNA als de moedercel. Als het stukje DNA dat de celdeling bestuurt, beschadigd raakt, kan de cel zich sneller gaan delen. De dochtercellen van elke cel bevatten dezelfde beschadiging in het DNA. Daardoor gaan ook deze cellen zich ongeremd delen, met kanker tot gevolg.
Hoe de beschadiging in het DNA ontstaat, is vaak onbekend. Het lijkt soms te komen door chemische stoffen als teer in tabaksrook, of door asbest, alcohol, te veel of te vet voedsel, straling of door een erfelijke aanleg.
Verschijnselen
Kanker is een verraderlijke ziekte. Elke kankersoort veroorzaakt weer andere klachten. Sommige klachten komen bij vrijwel alle kankersoorten voor, zoals erge vermoeidheid, gebrek aan eetlust en sterke vermagering (bijvoorbeeld meer dan drie kilo per maand).
Werking
Tyrosinekinase is een type enzym dat alle cellen, dus ook kankercellen, nodig hebben voor hun groei. Ibrutinib remt deze enzymen. Hierdoor kunnen kankercellen niet verder groeien.
Dit medicijn heeft een krachtige werking op de celdeling, niet alleen van kankercellen maar ook van gezonde lichaamscellen. Hierdoor kunnen bijwerkingen ontstaan, bijvoorbeeld op plaatsen waar de cellen zich van nature snel delen. Dit zijn de slijmvliezen van mond, maag en darmen, de huid, de haren en het bloed.
Door de lijst van bijwerkingen kan het lijken dat het medicijn erger is dan de kwaal. Maar de bijwerkingen komen lang niet bij iedereen in dezelfde mate voor. Bovendien gaan de bijwerkingen vaak geleidelijk over.
De belangrijkste bijwerkingen zijn de volgende.
Maagdarmklachten, zoals diarree, maagpijn, zuurbranden of een opgeblazen gevoel. Soms misselijkheid, braken of verstopping.
Zelden ontstaat een ernstige diarree. Zorg dat u extra drinkt als u diarree heeft en moet overgeven. Neem contact op met uw arts als u bovenop uw normale ontlastingpatroon viermaal of vaker per dag dunne ontlasting heeft of als u ook 's nachts diarree heeft. Soms is het nodig om uitdroging te voorkomen met geneesmiddelen tegen diarree of een vochtinfuus. Ook als u vaker dan één keer per dag moet braken moet u de arts waarschuwen.
Te weinig witte en rode bloedcellen en bloedplaatjes in het bloed. Krijgt u koorts of verschijnselen van een infectie, zoals benauwdheid, kortademigheid en hoesten? Raadpleeg dan altijd meteen uw arts.
Te weinig rode bloedcellen merkt u aan extreme vermoeidheid en een bleke huid.
Te weinig bloedplaatjes merkt u aan bloedingen, zoals bloedneuzen, snel blauwe plekken, bloed in de urine.
Uw arts zal uw bloed elke maand laten controleren. Soms moet u tijdelijk met de behandeling stoppen tot het aantal bloedcellen weer voldoende is.
Door te weinig witte bloedcellen is de lichaamseigen afweer verminderd. U merkt dit aan vaker infecties, zoals verkoudheid, bronchitis, longontsteking, blaasontsteking of huidinfecties. Of aan keelpijn, koorts en blaren in de mond.
Hoofdpijn, koorts.
Zelden ontstaat hoofdpijn door een bloeduitstorting bij de hersenvliezen of in de hersenen. Waarschuw de arts bij ongewone hoofdpijn.
Pijn in spieren en gewrichten, spierkramp.
Vasthouden van vocht (oedeem). Dit merkt u aan gezwollen enkels en onderbenen of benauwdheid.
Raadpleeg dan uw arts.
Pijnlijke mond, tong of keel.
Deze bijwerking ontstaat door ontsteking van de slijmvliezen van mond, keel en slokdarm. U kunt dit zien aan een vuurrode kleur van de slijmvliezen. Eten en drinken kunnen hierdoor pijnlijk zijn. In veel gevallen helpt het om op ijsblokjes te zuigen.
Huiduitslag
Dit kan wijzen op overgevoeligheid, maar dat hoeft niet. Zie Zelden: Overgevoeligheid.
Afbreken van de nagels
Duizeligheid, wazig zien.
Huidtumoren. Raadpleeg uw arts, als u ongewone vlekken of bultjes op uw huid bemerkt.
Sepsis. U merkt het aan koorts of juist een te lage temperatuur, snelle ademhaling en snelle hartslag.
Sepsis is een hevige reactie van het lichaam op een infectie met bacteriën, virussen of schimmels. Waarschuw bij de verschijnselen direct een arts.
Hoge bloeddruk
Uw arts zal uw bloeddruk regelmatig controleren.
Verminderde werking van de nieren. Waarschuw uw arts als u minder plast of benauwd wordt.
De dode kankercellen brengen namelijk zoveel mineralen en andere lichaamseigen stoffen in één keer in het bloed, dat de filters in de nieren verstopt kunnen raken. Ook andere organen kunnen hierdoor verstopt raken.
Te veel urinezuur in het bloed. U kunt hierdoor een jichtaanval krijgen.
Overgevoeligheid voor dit medicijn. Dit merkt u onder andere aan galbulten, huiduitslag en rode huid.
Raadpleeg dan een arts.
Zeer zelden ontstaan zwellingen van gezicht, mond, lippen en keel. U kunt hierbij erg benauwd worden. In zeer zeldzame gevallen kan een ernstige huidaandoening ontstaan met blaarvorming. De blaren ontstaan met name op de lippen en op de slijmvliezen van de mond en geslachtsdelen. In beide gevallen moet u onmiddellijk een arts opzoeken of naar de eerstehulpdienst gaan.
Blijkt u inderdaad overgevoelig te zijn voor dit medicijn, meld dat dan altijd aan uw apotheker. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u dit medicijn niet opnieuw krijgt.
Hartritmestoornissen
Dit komt vaker voor als u eerder een hartritmestoornis heeft gehad. Raadpleeg uw arts bij hartkloppingen.
Een enkele keer is een plotselinge hartstilstand opgetreden.
Bloeding in maag of darmen. Waarschuw een arts als u bloed bij de ontlasting merkt, of als uw ontlasting zwart is.
Bloedstolsel in een bloedvat (trombose). U merkt dit aan pijn in uw kuit, of plotselinge benauwdheid.
Dit komt omdat de witte bloedcellen samenklonteren, waardoor een bloedvat kan worden afgesloten. Waarschuw bij verschijnselen uw arts.
Beroerte. Dit merkt u aan plotselinge klachten, zoals verlammingen in het gezicht (bijvoorbeeld een scheve mond), verward spreken en denken, verlammingen aan arm of been, uitval van delen van het gezichtsveld en tintelingen.
Waarschuw onmiddellijk een arts.
Ontsteking onder de huid. Het vet onder uw huid kan ontstoken raken en voor pijnlijke bultjes zorgen.
Neem contact op met uw arts als u last krijgt van uw huid of bultjes voelt.
Opvlammen van hepatitis-B-virusinfectie. U kunt dit merken aan een gevoelige, opgezwollen buik of een gele verkleuring van het oogwit of van de huid.
Waarschuw dan een arts. Neem contact op met uw arts als u hepatitis B heeft.
Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden
Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen
Hoe?
Wanneer?
U gebruikt dit medicijn 1 keer per dag. Kies hiervoor steeds hetzelfde moment van de dag, dan vergeet u minder snel een dosis.
Hoelang?
U kunt ibrutinib meerdere maanden of jaren gebruiken. Uw arts zal uw bloed regelmatig onderzoeken om te controleren of de behandeling het gewenste effect heeft.
Het is belangrijk dat u dit medicijn gebruikt zoals de arts heeft voorgeschreven. Bent u het medicijn vergeten in te nemen?
autorijden?
Ja, dat kan. Dit medicijn heeft geen invloed op hoe goed u kunt autorijden.
alcohol drinken?
Bij dit medicijn zijn hiervoor geen beperkingen.
alles eten?
Bij dit medicijn kunt u beter niet te veel grapefruit eten, of grapefruitsap drinken. Dan is de kans op bijwerkingen namelijk groter.
Bent u gewend om veel of vaak grapefruits te eten, of grapefruitsap te drinken? Bespreek dit dan met uw apotheker of arts. Misschien is er een ander medicijn dat u kunt gebruiken dat wel goed samengaat met grapefruit(sap). Lees hier meer informatie over grapefruit en medicijnen.
Dit middel heeft wisselwerkingen met andere medicijnen. In de tekst hieronder staan alleen de werkzame stoffen van deze medicijnen, dus niet de merknamen. Of uw medicijn een van die werkzame stoffen bevat, kunt u nagaan in uw bijsluiter onder het kopje 'samenstelling'.
De medicijnen waarmee de belangrijkste wisselwerkingen optreden, zijn de volgende.
Sommige medicijnen kunnen de bijwerkingen van ibrutinib versterken. Overleg met uw arts als u een van de volgende medicijnen gebruikt.
De volgende medicijnen verminderen de werking van ibrutinib. Mogelijk past uw arts de dosering aan. Of controleert de werking van ibrutinib. Overleg hierover met uw arts. Als u stopt met het medicijn duurt het een paar weken totdat dit effect op ibrutinib weg is.
Twijfelt u eraan of een van de bovenstaande wisselwerkingen voor u van belang is? Neem dan contact op met uw apotheker of arts.
Zwangerschap
U mag dit medicijn NIET gebruiken als u zwanger bent of binnenkort wilt worden. Het is niet bekend of dit medicijn veilig is tijdens de zwangerschap. In theorie kan het aangeboren afwijkingen of bloedingen bij het kind veroorzaken. Gebruik daarom een goede anticonceptie tijdens en tot minstens 3 maanden na de behandeling. Overleg hierover met uw arts.
Borstvoeding
Geef GEEN borstvoeding als u dit medicijn moet gebruiken. Het is niet bekend of dit medicijn in de moedermelk komt en of het bijwerkingen bij het kind zal geven.
Een behandeling met dit medicijn is zwaar en kan moeilijk vol te houden zijn, ook al helpt het u de ziekte te onderdrukken. Wordt de behandeling u te zwaar, bespreek dat dan met uw arts of verpleegkundige. Samen kunt u de bijwerkingen bespreken en kijken of er alternatieven zijn.
Ibrutinib is sinds 2014 internationaal op de markt. Het is op recept verkrijgbaar in capsules en tabletten onder de merknaam Imbruvica.
Deze tekst is opgesteld door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Deze tekst is gebaseerd op de bijsluiter van het beschreven medicijn en op andere, wetenschappelijke bronnen. Zoals medische richtlijnen, standaarden en literatuur. Bent u benieuwd hoe het apotheek.nl-team dit doet? Bekijk dan de video. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst. De officiële bijsluiter van dit medicijn vindt u bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen op: www.cbg-meb.nl.