Mitotaan

Mitotaan remt de werking van de bijnierschors. Het remt daar de aanmaak van hormonen.

Artsen schrijven mitotaan voor bij kanker van de bijnierschors.

Kanker

Bij kanker van de bijnierschors raakt de aanmaak van bijnierschorshormonen ontregeld. Het is een uiterst zeldzame kankersoort die ongeveer 25 mensen per jaar treft. Soms kinderen jonger dan vijf jaar en soms volwassenen tussen veertig en zestig jaar.

Bij ongeveer 6 op de 10 gevallen van bijnierkanker maakt de bijnier veel meer hormonen, zoals cortisol, aan dan normaal. In die gevallen ontstaan klachten die lijken op de ziekte van Cushing.

Verschijnselen
De klachten zijn vaag en ontstaan geleidelijk. Door het teveel aan het bijnierschorshormoon cortisol worden buik en gezicht dikker (‘vollemaansgezicht`).

Andere verschijnselen zijn moeheid, vocht vasthouden, menstruatiestoornissen, minder zin in seks, snel blauwe plekken, acné, overmatige beharing, striemen in de huid en slechte wondgenezing.

Behandeling 
Als het kankergezwel niet is te opereren of als de kanker is uitgezaaid, kan de arts behandeling met geneesmiddelen voorstellen. Artsen schrijven vaak mitotaan in deze gevallen voor.

Mitotaan remt de werking van de bijnierschors. Hierdoor vermindert de aanmaak van hormonen, zoals bijnierschorshormonen, vrouwelijke geslachtshormonen, en andere hormonen. De Cushing-achtige verschijnselen kunnen hierdoor verminderen.

Effect
Mitotaan beschadigt kankercellen op de bijnierschors en remt de werking van de bijnierschors zelf. Mitotaan werkt geleidelijk. Het kan enkele weken tot maanden duren voor het effect volledig is.

Behalve het gewenste effect kan dit middel bijwerkingen geven. Soms zijn deze bijwerkingen ernstig of zeer hinderlijk. De behandeling van de ziekte vereist echter de inzet van sterke medicijnen. Laat u altijd goed voorlichten over de voor- en nadelen van de behandeling, zodat u samen met uw arts een juiste keuze kunt maken.

De belangrijkste bijwerkingen zijn de volgende:

Regelmatig (bij meer dan 30 op de 100 mensen)

• Maagdarmklachten, zoals misselijkheid, braken, buikpijn, diarree en verlies van eetlust.

  Neem het middel altijd met voedsel in. Dit vermindert de misselijkheid.

• Slaperigheid, duizeligheid en verwardheid.

• Meer of langer bloeden.

  Hierdoor kan u langer last hebben van bloeden na bijv. een operatie of tandheelkundige ingreep.

• Tijdens zwangerschap en borstvoeding mag u dit middel niet gebruiken.

  Mitotaan is schadelijk voor de ongeboren vrucht. Ook als u probeert zwanger te worden, mag u dit middel niet gebruiken. Vrouwen moeten daarom goede anticonceptie gebruiken tijdens het gebruik tot en met enkele maanden na stoppen van het gebruik. Het kan namelijk enkele maanden duren voordat mitotaan uit het lichaam is verdwenen. Overleg hierover met uw arts.

Soms (bij 10 tot 30 op de 100 mensen)

• Zwak gevoel, hoofdpijn en spierzwakte.

• Ontsteking van het slijmvlies in uw mond.

• Zenuwstoornissen. U merkt dit aan een doof of tintelend gevoel in de ledematen. Ook kunt u last krijgen van bewegingsstoornissen, zoals een dronkemansgang of trillende handen.

  De arts zal regelmatig neurologische controles uitvoeren.

• Huiduitslag

• Bijwerkingen in het bloed. Krijgt u last an onverklaarbare koorts, keelpijn, blauwe plekken of bloedingen? Waarschuw dan uw arts.

  In zeldzame gevallen ontstaat bloedarmoede. U merkt dit aan extreme vermoeidheid. Waarschuw dan uw arts.

• Borstvorming bij mannen.

  Dit verdwijnt weer na stoppen met de behandeling.

• Meer cholesterol in het bloed.

  Uw arts zal regelmatig de hoeveelheid cholesterol in het bloed meten.

• In stresssituaties: duizeligheid, hoofdpijn, beven en uiteindelijk flauwvallen.

  Dit middel vermindert de bijnierschorshormonen cortisol en aldosteron. Deze hormonen houden de bloeddruk en het bloedsuiker op peil en beschermen zo het lichaam tegen de gevolgen van stresssituaties. Door te weinig cortisol kunt u in stresssituaties eerder een te lage bloeddruk krijgen of een te lage suikerspiegel. Daardoor kunt u last krijgen van klachten. Vaak zal uw arts een bijnierschorshormoon voorschrijven om deze klachten te bestrijden. Bijvoorbeeld hydrocortison (cortisol). Uw arts moet in stresssituaties snel ingrijpen. Daarom is het handig om de waarschuwingskaart uit de verpakking (Lysodren patiëntenkaart) altijd bij u te dragen.

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Leverafwijkingen. U kunt dit merken aan een gevoelige, opgezwollen buik of een gele verkleuring van het oogwit of van de huid.

  Waarschuw dan een arts. Uw arts zal de leverfunctie regelmatig controleren.

• Oogaandoeningen, zoals een minder goed kunnen zien, wazig zien en dubbelzien.

• Koorts en zweten.

• Speekselvloed, moeilijker kunnen proeven.

• Infecties als blaasontsteking en schimmelinfecties.

• Bloed in uw urine of uit de vagina.

  Waarschuw dan uw arts.

• Minder testosteron bij mannen. Hierdoor kunt u bijvoorbeeld minder zin hebben in seks of moeilijker een erectie krijgen.

  Dit verdwijnt weer na stoppen met de behandeling.

• Overgevoeligheid voor dit medicijn.

  U merkt dit aan huiduitslag, galbulten of jeuk. Raadpleeg dan uw arts.

Bij langdurig gebruik van hoge doses

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Hersenbeschadiging

  Bij kinderen kan dit leiden tot geestelijke achterstand en groeiachterstand. Bij volwassenen tot geestelijke aftakeling, dementie, parkinsonachtige verschijnselen en agressief gedrag.

Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen

Kijk voor de juiste dosering altijd op het etiket van de apotheek of in de bijsluiter.

Wanneer?
Slik de tabletten met een glas water tijdens het eten, het liefst wat vet eten. Dan neemt uw lichaam dit medicijn beter op. Ook krijgt u dan minder last van maagdarmklachten.

U neemt dit medicijn meestal 2 of 3 keer per dag.

Hoe lang?
Uw arts geeft aan hoe lang u dit medicijn moet blijven gebruiken. Het duurt gemiddeld drie tot vijf maanden voordat dit medicijn effectief genoeg is. U gebruikt dit medicijn zolang het goed werkt.

Bent u een dosis vergeten? En merkt u dat binnen 2 uur? Dan kunt de dosis alsnog innemen. Sla anders de vergeten dosis over.

Neem nooit een dubbele dosis. Bij dit geneesmiddel heeft een te hoge dosering snel schadelijke gevolgen.

autorijden?
Ja, dat kan. Dit medicijn heeft geen invloed op hoe goed u kunt autorijden.

alcohol drinken?
Alcohol irriteert de slijmvliezen van maag en darmen. Het vergroot daardoor de kans op bijwerkingen op uw maag en de darmen. Drink daarom liever geen alcohol terwijl u dit medicijn gebruikt en zolang u last heeft van uw maag en darmen.

alles eten?
Neem dit medicijn altijd tijdens het eten, het liefst vet eten. Uw lichaam neemt dit medicijn dan beter op. Ook heeft u dan minder last van misselijkheid. U mag eten zoals u normaal ook doet.

Dit middel heeft wisselwerkingen met andere medicijnen. In de tekst hieronder staan alleen de werkzame stoffen van deze medicijnen, dus niet de merknamen. Of uw medicijn een van die werkzame stoffen bevat, kunt u nagaan in uw bijsluiter onder het kopje 'samenstelling'.

De medicijnen waarmee de belangrijkste wisselwerkingen optreden, zijn de volgende.

• Anticonceptiepil. Mitotaan vermindert de betrouwbaarheid van de pil en de meeste andere hormoonbevattende anticonceptiemethoden. Hierdoor stijgt de kans op een zwangerschap. Overleg met uw arts of u een spiraaltje of de prikpil kunt gebruiken. Als dit niet mogelijk is, moet u condooms gebruiken naast de pil tot en met 4 weken nadat u met mitotaan bent gestopt.
  De betrouwbaarheid van de morning-afterpil met levonorgestrel of ulipristal kan verminderd zijn. Dit geldt ook als u mitotaan in de afgelopen 4 weken heeft gebruikt. Overleg hierover met uw arts.
• Vaccins, bijvoorbeeld bof-mazelen-rodehondvaccin (BMR), gelekoortsvaccin en BCG-vaccin. Mitotaan vermindert de werkzaamheid van deze vaccins en kan de kans op een infectie door het vaccin vergroten. Overleg hierover met uw arts. Als u wordt gevaccineerd, moet het lichaam namelijk met een afweerreactie tegen het vaccin reageren. Mitotaan remt deze afweerreactie.
• Spironolacton, een kaliumsparend plasmiddel, kan de werking van mitotaan tegengaan.
• De bloedverdunners acenocoumarol en fenprocoumon. Mitotaan kan de werking van de bloedverdunner beïnvloeden. Licht de trombosedienst daarom in als u mitotaan gaat gebruiken, de dosering verandert of als u stopt met het gebruik van mitotaan.
• Sommige medicijnen tegen hiv en hepatitis C. Vraag aan uw apotheker om welke medicijnen dit gaat.
• Sommige medicijnen tegen kanker. Vraag aan uw apotheker om welke medicijnen dit gaat. De werking of bijwerkingen van deze medicijnen kunnen veranderen. Overleg hierover met uw arts.

Mitotaan vermindert de werking van onderstaande medicijnen. Overleg met uw arts voordat u een van deze medicijnen gaat gebruiken. Uw arts zal u eventueel een ander medicijn voorschrijven of de hoeveelheid van dit medicijn extra controleren. Het effect van mitotaan op deze medicijnen kan nog enkele weken aanhouden nádat u bent gestopt met mitotaan.

• De antipsychotica aripiprazol, broomperidol, clozapine, haloperidol, quetiapine, risperidon en sertindol.
• De afweeronderdrukkende medicijnen ciclosporine, everolimus, sirolimus, tacrolimus en temsirolimus.
• De antistollingsmedicijnen apixaban, rivaroxaban en ticagrelor. Overleg hierover met uw arts. Mogelijk schrijft uw arts een ander medicijn voor.
• Bijnierschorshormonen (corticosteroïden), zoals cortison, dexamethason, hydrocortison, fluticason, prednison en prednisolon. Dit is alleen van belang als u het bijnierschorshormoon meerdere weken moet gebruiken.
• De cholesterolverlagende medicijnen atorvastatine en simvastatine;
• De medicijnen tegen epilepsie perampanel, topiramaat en zonisamide.
• Bedaquiline, een medicijn tegen tuberculose.
• Doxycycline, een antibioticum.
• Finerenon, een medicijn om nierschade te voorkomen.
• Guanfacine, een medicijn tegen ADHD.
• De medicijnen bij hartklachten disopyramide, ivabradine en kinidine.
• Isavuconazol, een middel tegen schimmelinfecties.
• Macitentan, een middel tegen pulmonale arteriële hypertensie (hoge bloeddruk in de longen).
• Methadon, een medicijn tegen hevige pijn en tegen verslaving. Als u start met mitotaan kunt u ontwenningsverschijnselen krijgen.
• Mirtazepine, een medicijn tegen depressie.
• Netupitant, een medicijn tegen ernstige misselijkheid.
• De pijnstillers fentanyl en oxycodon. Overleg met uw arts als uw pijnklachten terugkomen.
• De slaap- en rustgevende medicijnen alprazolam, midazolam en zolpidem.
• Ulipristal, een medicijn bij vleesbomen in de baarmoeder.

Twijfelt u eraan of een van de bovenstaande wisselwerkingen voor u van belang is? Neem dan contact op met uw apotheker of arts.

Het is belangrijk dat uw arts weet welke medicijnen u nog meer gebruikt. Neem daarom uw medicatieoverzicht mee als u naar het ziekenhuis gaat. Dit is een overzicht waarop staat welke medicijnen u gebruikt, maar ook of u bijvoorbeeld allergisch bent voor bepaalde medicijnen. U kunt dit overzicht bij uw eigen apotheek opvragen. Krijgt u in het ziekenhuis nieuwe medicijnen, of verandert er iets aan uw medicijngebruik? Geef dit dan ook weer door aan uw eigen apotheek. Dan blijft uw medicatieoverzicht actueel.

Zwangerschap 
U mag dit middel NIET gebruiken als u zwanger bent of binnenkort zwanger wilt worden. Er is een kans dat het een aangeboren afwijking bij het kind veroorzaakt.

Borstvoeding 
Geen GEEN borstvoeding als u dit medicijn moet gebruiken. Het is niet bekend of dit middel in de moedermelk terechtkomt en of het schadelijk is voor de baby. Wilt u borstvoeding geven? Overleg dan met uw arts of apotheker.

Een chemokuur is zwaar en kan moeilijk vol te houden zijn, ook al helpt het u de ziekte te verslaan. Wordt de behandeling u te zwaar? Bespreek dat dan met uw arts of verpleegkundige. Samen kunt u de bijwerkingen bespreken en kijken of er alternatieven zijn.

Mitotaan is sinds 1970 internationaal op de markt. Het is op recept verkrijgbaar in tabletten onder de merknaam Lysodren.

Deze tekst is opgesteld door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Deze tekst is gebaseerd op de bijsluiter van het beschreven medicijn en op andere, wetenschappelijke bronnen. Zoals medische richtlijnen, standaarden en literatuur. Bent u benieuwd hoe het apotheek.nl-team dit doet? Bekijk dan de video. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst. De officiële bijsluiter van dit medicijn vindt u bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen op: www.cbg-meb.nl.