Dapson

Dapson is een antibioticum. Het werkt tegen infecties met bacteriën.

Artsen schrijven het voor bij lepra (een ernstige huidontsteking) en bij de ziekte van Dühring (een zeldzame huidziekte).

Artsen schrijven het soms voor bij sommige infecties die bij hiv kunnen ontstaan en om deze te voorkomen. Hiv is het virus dat aids veroorzaakt.

• Dapson doodt bacteriën (antibioticum). Het vermindert ook jeuk en blaasjes bij sommige huidziekte.
• Bij lepra (een ernstige huidontsteking) en bij de ziekte van Dühring (een zeldzame huidziekte). Soms uit voorzorg bij mensen met een verminderde afweer, zoals door hiv.
• Neem de tablet in met een half glas water. Krijgt u last van uw maag door dit medicijn? Neem het dan in met wat voedsel.
• Bij infecties: maak de hele kuur af. Ook als u weer beter bent, want misschien zijn er nog bacteriën over.
• Meest voorkomende bijwerking is hoofdpijn. Ook kunt u bloedafwijkingen, leverontsteking en geelzucht krijgen. Daarom zal uw arts uw bloed en leverwaarden regelmatig controleren.
• U kunt ook overgevoelig zijn voor UV-licht. Blijf uit de zon, vooral tussen 10.00 en 15.00 uur. Gebruik zonnebrandcrème en beschermende kleding. Ga niet onder de zonnebank.
• Bent u zwanger? Of wilt u zwanger worden? U mag u dit medicijn gebruiken bij lepra. Bij andere ziekten kunt u dit medicijn beter niet gebruiken. Overleg met uw arts.
• Geef geen borstvoeding als u dit medicijn gebruikt. Dit medicijn komt in de moedermelk en dat kan slecht zijn voor de baby.

Lepra

Verschijnselen
Lepra (melaatsheid) is een infectie van de huid en de zenuwen door de bacterie Mycobacterium leprae (leprabacterie). De ziekte begint met huidverkleuringen die langzaam erger worden en uiteindelijk maakt het de huid gevoelloos.

Af en toe zijn er opvlammingen met erg heftige ontstekingsverschijnselen, zoals rode bulten op de huid en koorts. De leprabacterie beschadigt ook de zenuwen, waardoor verlammingen en verlies van gevoel (gevoelloosheid) ontstaan. 

Door de gevoelloosheid kunnen leprapatiënten zich makkelijk verwonden. Deze wonden ontstaan dan ook het eerst aan de lichaamsdelen die uitsteken, zoals vingers en tenen.

Oorzaak
Lepra is een besmettelijke ziekte. U kunt besmet raken met de leprabacterie als u nauw contact hebt met een leprapatiënt die niet met medicijnen wordt behandeld. Maar alleen een klein deel van de besmette personen wordt ziek. Mensen met een gezonde weerstand heeft bijna geen kans om lepra te krijgen.

Behandeling
De behandeling van lepra bestaat uit een combinatie van antibiotica. Meestal is dapson een van deze antibiotica. De behandeling met dapson duurt meestal 6 tot 12 maanden.

Overige huidaandoeningen

Dapson wordt gebruikt bij de ziekte van Dühring (dermatitis herpetiformis). Dit is een zeldzame huidziekte met sterk jeukende rode bultjes en blaasjes. De verschijnselen zitten vooral aan de buitenkant van de ellebogen, onderarmen en knieën en verder op het hoofd, de nek en de billen. De bultjes en blaasjes zitten aan beide kanten van het lichaam, bijvoorbeeld linker en rechter onderarm.
 
Oorzaak
De precieze oorzaak van de ziekte van Dühring is nog onbekend. Men vermoedt dat het een auto-immuunziekte is. Dat betekent dat het afweersysteem de eigen lichaamscellen aanvalt, in dit geval van de huid. 

Vaak heeft de ziekte van Dühring te maken met een overgevoeligheid voor gluten. Bij het eten van voedsel met gluten kunnen de verschijnselen erger worden. 

Behandeling
Artsen schrijven dapson voor bij de behandeling van de ziekte van Dühring. Meestal gebruikt u dapson in combinatie met een dieet zonder gluten. 

Effect
Binnen 1 dag merkt u dat de jeuk minder wordt. Ook zorgt het ervoor dat de bultjes en blaasjes niet terugkomen. 

Hiv

Mensen die besmet zijn met het hiv kunnen een verminderde weerstand hebben. Hierdoor hebben zij meer kans op ernstige infecties door sommige ziekteverwekkers. Voor gezonde mensen zijn deze ziekteverwekkers nauwelijks een probleem. Voorbeelden zijn de toxoplasmose-parasiet en de pneumocystis-bacterie.

Bij mensen met een verminderde weerstand kan de toxoplasmose-parasiet ontstekingen in de hersenen veroorzaken (encephalitis). Dit veroorzaakt hevige hoofdpijn en vreemd gedrag.

De pneumocystis-bacterie kan ernstige longontsteking veroorzaken. U voelt zich dan flink ziek, heeft koorts en moet vaak hoesten. Het ademen kan pijnlijk zijn en vaak bent u benauwd.

Artsen schrijven dapson voor bij de behandeling van pneumocystis-longontsteking. Het wordt ook gebruikt om ontstekingen van de longen en hersenen te voorkomen. U gebruikt dapson samen met trimethoprim (antibioticum) of pyrimethamine (een medicijn tegen parasieten). Krijgt u dapson samen met pyrimethamine? Dan schrijft uw arts  u ook folinezuur voor om de kans op bijwerkingen van pyrimethamine te verminderen.

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Maagdarmklachten, zoals misslijk gevoel, overgeven, verminderde eetlust en buikpijn

  Meestal krijgt u minder last van deze klachten als u dit medicijn met wat voedsel inneemt.

• Hoofdpijn

• Moeite met slapen (slapeloosheid)

• Wazig zien

• Oorsuizen

• Leverontsteking en geelzucht aan het begin van de behandeling

  Uw arts zal regelmatig uw leverwaarden controleren.

• Dapson-allergie. U merkt dit aan jeuk, koorts en huidontstekingen.

  Meestal treden deze klachten op 3 tot 6 weken na het slikken van dit medicijn. Heeft u een van deze klachten? Waarschuw dan direct uw arts.

• Te weinig witte bloedcellen in het bloed. U heeft meer kans op infecties en wordt u sneller ziek. Waarschuw uw arts bij koorts, grieperig gevoel, keelpijn, huidinfecties of blaren in de mond.

  Dit treedt binnen paar weken op als u een grote hoeveelheid (hoge dosering) van dit medicijn gebruikt. Uw arts zal ook regelmatig uw bloed controleren. Soms krijgt u ook het medicijn folinezuur om deze bijwerking minder te maken. Dit hangt af van de ziekte waarvoor u dapson krijgt en andere medicijnen die u nog meer gebruikt.

• Bloedarmoede door bloedafbraak. U merkt bloedarmoede aan extreme moeheid, een bleke huid of een snelle hartslag.

  Dit treedt binnen paar weken op als u een grote hoeveelheid (hoge dosering) van dit medicijn gebruikt. Uw arts zal uw bloed regelmatig controleren.

• Te veel methemoglobine in het bloed. Verschijnselen zijn blauwe lippen, huid of nagels, flauwvallen, coma of overlijden.

   Dit treedt binnen paar weken op als u een grote hoeveelheid (hoge dosering) van dit medicijn gebruikt. Methemoglobine is een vorm van rode bloedcel die geen zuurstof opneemt. U krijgt hierdoor onvoldoende zuurstof. Uw arts zal uw bloed regelmatig controleren.

• Overgevoeligheid voor UV-licht (zon, zonnebank en UV-lamp), waardoor u ernstige zonnebrand kunt krijgen met roodheid, huiduitslag en jeuk

  Heeft u hier last van, blijf dan uit direct zonlicht, vooral tussen 10.00 en 15.00 uur. Bescherm uw huid tegen de zon met bijvoorbeeld zonnebrandcrème en beschermende kleding, zoals een hoed en een zonnebril. En ga niet onder de zonnebank.

• Kan een aanval van acute porfyrie uitlokken. Acute porfyrie is een stofwisselingsziekte waarbij u aanvallen krijgt van buikpijn, overgeven, koorts en hartkloppingen.

  Heeft u acute porfyrie? Geef dit dan door aan uw apotheek. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u dit medicijn of andere uitlokkende medicijnen niet krijgt.

• Bij mensen met een aangeboren tekort van het eiwit G6PD kan een ernstige bloedafwijking ontstaan. U merkt dit aan moeheid, duizelig gevoel, bleek gezicht, gele huid, donkere verkleuring van de plas of kortademigheid.

  Uw arts bepaalt voor u met dit medicijn start of u dit eiwit mist. Weet u dat u een G6PD-tekort heeft? Geef dat door aan de apotheker. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u medicijnen die problemen veroorzaken bij G6PD-tekort niet meer krijgt.

Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen

Kijk voor de juiste dosering altijd op het etiket van de apotheek of in de bijsluiter.

Hoe?
Neem de tablet in met een half glas water.

Wanneer?
Meestal gebruikt u dit medicijn 1 keer per dag. Dit kan op elke moment van de dag. Kies hiervoor een vaste tijd, dan vergeet u het minder snel.
Soms gebruikt u dit medicijn 1 keer per week. Kies in dat geval een vaste dag om het medicijn in te nemen.

Hoelang?

• Bij lepra: de behandeling (kuur) duurt 6 tot 12 maanden.
• Bij longontsteking: de kuur duurt 21 dagen.
• Bij de ziekte van Dühring: u moet dit medicijn gebruiken zolang u last heeft van deze huidziekte. In het algemeen moet u erop rekenen dat u dit medicijn voor een lange tijd moet gebruiken.
• Om een infectie te voorkomen: u moet dit medicijn gebruiken zolang u kans heeft op de infectie. Bijvoorbeeld zolang uw een verminderde afweer heeft.

Het is belangrijk dat u dit medicijn gebruikt zoals uw arts het voorschrijft. Bent u het medicijn vergeten in te nemen?

• Gebruikt u de tablet 1 keer per dag? Duurt het nog meer dan 8 uur voor u de volgende tablet normaal inneemt? Neem de vergeten tablet dan alsnog in. Duurt het nog minder dan 8 uur? Sla de vergeten tablet dan over. Neem nooit dubbele hoeveelheid om een vergeten dosis in te halen.
• Gebruikt u de tablet 1 keer in de week? Neem de vergeten tablet de volgende ochtend in. Neem de volgende tablet weer op de normale dag in de week erna waarop u altijd dit medicijn neemt. Neem nooit een dubbele hoeveelheid om een vergeten dosis in te halen.

Ja, dat kan. U mag autorijden, en u mag eten en drinken zoals u normaal doet.

Dit medicijn heeft wisselwerkingen met andere medicijnen. In de tekst hieronder staan alleen de werkzame stoffen van deze medicijnen, dus niet de merknamen. Of uw medicijn een van die werkzame stoffen bevat, kunt u nagaan in uw bijsluiter onder het kopje 'samenstelling'.

De belangrijkste wisselwerkingen met dit medicijn zijn de volgende.

• De bloedverdunners, acenocoumarol en fenprocoumon. Dapson kan ervoor zorgen dat acenocoumarol en fenprocoumon sterker werken. Uw apotheek zal bij de eerste keer uw trombosedienst laten weten dat u dapson gebruikt. Vertel ook zelf de trombosedienst als u met dit medicijn begint, stopt of als de dosering verandert. Uw stolling moet dan extra worden gemeten.
• Antibiotica, rifabutine en rifampicine. Dapson werkt minder goed door deze medicijnen. Overleg hierover met uw arts. Mogelijk kan uw arts de hoeveelheid dapson aanpassen. Deze wisselingwerking geldt niet als u rifampicine 1 keer per maand gebruikt bij de ziekte lepra.
• De capsules met buiktyfusvaccin werken minder goed door dapson. Gebruik daarom beide medicijnen niet samen. Dit is geen probleem als tussen beide medicijnen minimaal 3 dagen zit. Of vraag uw arts om een injectie tegen buiktyfus. De injectie kunt u wel samen gebruiken met dapson.

Twijfelt u eraan of een van de bovenstaande wisselwerkingen voor u van belang is? Neem dan contact op met uw apotheker of arts.

Zwangerschap

• Bij lepra:
  U kunt dapson gebruiken als u zwanger bent. Het is belangrijk dat deze ziekte goed wordt behandeld als u zwanger bent. Deze ziekte vormt een grotere bedreiging voor de baby dan het gebruik van de medicijnen.
• Andere ziekten:
  Overleg met uw arts. U kunt dit medicijn beter NIET gebruiken als u zwanger bent of binnenkort wilt worden. Meestal kan uw arts een ander medicijn voorschrijven.

Gebruikt u dapson in de laatste 3 maanden van uw zwangerschap? Dan heeft de baby een grotere kans op geelzucht.

Borstvoeding
Wilt u borstvoeding geven, overleg dan met uw arts. U kunt dit medicijn beter NIET gebruiken als u borstvoeding geeft. Het medicijn gaat over in de moedermelk en kan bloedarmoede veroorzaken bij de baby. Mogelijk kunt u flesvoeding geven.

Bij infectie: stop alleen als u de kuur heeft afgemaakt. Als u eerder stopt heeft u kans dat niet alle bacteriën verdwenen zijn. De infectie blijft dan bestaan of keert terug. Maak dus altijd de kuur af, volgens de aanwijzingen van uw arts.

Stop wel als u een allergische reactie of ernstige bijwerkingen krijgt van het medicijn. Neem in dat geval direct contact op met een arts.

Dapson is sinds 1943 internationaal op de markt. Het is op recept verkrijgbaar in tabletten als het merkloze Dapson.

Deze tekst is opgesteld door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Deze tekst is gebaseerd op de bijsluiter van het beschreven medicijn en op andere, wetenschappelijke bronnen. Zoals medische richtlijnen, standaarden en literatuur. Bent u benieuwd hoe het apotheek.nl-team dit doet? Bekijk dan de video. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst. De officiële bijsluiter van dit medicijn vindt u bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen op: www.cbg-meb.nl.