Introductie

Ciprofloxacine is een chinolon-antibioticum. Chinolon-antibiotica werken tegen infecties met bacteriën.

Artsen schrijven het voor bij infecties met bacteriën, zoals:

• blaasontsteking;
• luchtweginfecties, zoals longontsteking, acute bronchitis, ontsteking van de bijholten (sinusitis), tuberculose, veteranenziekte en bij luchtweginfecties door cystische fibrose;
• middenoorontsteking en gehoorgangontsteking;
• hersenvliesontsteking;
• beenmergontsteking;
• huidinfecties;
• geslachtsziekten (SOA), zoals gonorroe;
• infecties van het maagdarmkanaal, zoals ernstige diarree en buiktyfus;
• Q-koorts.

Instructiefilmpje

Film 1 - Slikken van medicijnen

Highlight

• Ciprofloxacine doodt bacteriën (antibioticum). Werkt binnen een paar dagen.
• Bij infecties van blaas, prostaat en nieren. Bij luchtweginfecties en oorontsteking. Verder bij infecties van huid, botten, darmen en hersenvlies. Soms bij de geslachtsziekte gonorroe en Q-koorts.
• Tabletten: slik heel door met wat een half glas water. Gebruik hiervoor geen melk of een ander zuivelproduct. Calcium (kalk) in zuivel zorgt er namelijk voor dat dit medicijn minder goed werkt.
  Drank: goed omschudden voor u de hoeveelheid afmeet. 
  Infuus: uw arts of verpleegkundige zal deze toedienen.
• Neem goed verdeeld over de dag in, dan werkt het medicijn het best. Maak de hele kuur af. Ook als de infectie genezen lijkt, want misschien zijn er nog bacteriën over.
• U kunt misselijk worden of diarree krijgen. Heeft u diarree? Drink dan voldoende vocht, anders raakt u uitgedroogd. Heeft u meerdere keren per dag diarree met buikkrampen of koorts? Waarschuw dan uw arts.
• Bijwerkingen die zeer zelden voorkomen: peesontsteking (bijvoorbeeld in de hiel) en overgevoeligheid voor zonlicht. Kom niet in fel zonlicht en ga niet onder de zonnebank.
• Dit medicijn heeft veel wisselwerkingen met andere medicijnen. Laat uw apotheker controleren of u het veilig kunt gebruiken met uw andere medicijnen, ook die u zonder recept heeft gekocht.
• Bent u zwanger of wilt u zwanger worden? In de eerste 3 maanden van uw zwangerschap kunt u dit medicijn veilig gebruiken. NIET gebruiken in de laatste 6 maanden van uw zwangerschap.
• Geeft u borstvoeding? Dit medicijn komt in de moedermelk. Het is niet zeker of dit medicijn veilig is voor de baby. Vraag aan uw arts of apotheker of u dit medicijn mag gebruiken.

Download de samenvatting

Werking

Infecties met bacteriën

Werking
Ciprofloxacine doodt veel soorten bacteriën. Na inname verspreidt dit medicijn zich via het bloed over uw lichaam. Het komt bijna overal in het lichaam terecht. Het komt ook in de urine.

Ciprofloxacine wordt vooral gebruikt bij infecties van de urinewegen (blaas, prostaat, nierbekken), de luchtwegen (longen, luchtpijp, bijholten), middenoor en gehoorgang, botten, hersenvlies, huid en geslachtsorganen.
Bij veel infecties komen andere antibiotica eerder in aanmerking, zoals penicillines, doxycycline of nitrofurantoïne. Ciprofloxacine wordt gebruikt voor infecties waarbij deze niet goed werken. Bijvoorbeeld omdat de bacterie ongevoelig is voor deze antibiotica. Ciprofloxacine werkt dan vaak wel.

Verder wordt ciprofloxacine ook wel uit voorzorg toegepast bij mensen die blootgesteld zijn geweest aan bacteriën die miltvuur (anthrax) of pest veroorzaken. Anthrax is gebruikt als biologisch wapen in terroristische aanslagen (poederbrieven). Door het poeder in te ademen of doordat het komt in wondjes op de huid kan de anthrax-bacterie het lichaam binnendringen en ernstige ziekteverschijnselen veroorzaken. Door kort na de blootstelling ciprofloxacine te gebruiken, is infectie te voorkomen.

Effect
De tabletten en de drank beginnen na 1 tot 2 uur te werken. Het infuus werkt meteen. Na een paar dagen merkt u dat de klachten van de infectie afnemen.

Blaasontsteking bij mannen

Bacteriën kunnen via de plasbuis in de blaas komen en daar een blaasontsteking veroorzaken. Dit geeft klachten als vaak moeten plassen, terwijl u dan maar weinig plast. Het plassen is pijnlijk of branderig. Uw plas kan troebel zijn of er kan bloed in zitten. Ook kunt u pijn hebben in de onderbuik.

Bij mannen kan ook de prostaat ontsteken. De prostaat is een klier onder de blaas bij mannen. De plasbuis loopt vanuit de blaas eerst door de prostaat en vervolgens door de penis naar buiten. Bij een prostaatinfectie kunt u een zeurderige pijn in de onderbuik hebben en soms ook pijn bij het plassen.

Behandeling
Bij mannen met klachten van een blaasontsteking kan uw arts een antibioticum voorschrijven. Meestal is dit nitrofurantoïne.

Als andere antibiotica niet werken of als u ze niet kunt gebruiken, schrijft uw arts ciprofloxacine voor. Ciprofloxacine wordt ook gebruikt als de infectie ook het nierbekken of de prostaat heeft bereikt.

Werking
Ciprofloxacine doodt vele soorten bacteriën. Na een paar dagen merkt u dat de klachten verminderen. Meestal is een kuur van 14 dagen nodig bij mannen.

Blaasontsteking bij vrouwen

Bacteriën kunnen via de plasbuis in de blaas komen en daar een blaasontsteking veroorzaken. Dit geeft klachten als vaak moeten plassen, terwijl u dan maar weinig plast. Het plassen is pijnlijk of branderig. Uw plas kan troebel zijn of er kan bloed in zitten. Ook kunt u pijn hebben in de onderbuik.

Behandeling
Bij vrouwen die niet zwanger zijn en geen andere klachten hebben, kan een blaasontsteking vanzelf overgaan. Als u de klachten echter vervelend of pijnlijk vindt, kan uw arts een antibioticum voorschrijven. Meestal is dit nitrofurantoïne.

Als andere antibiotica niet werken of als u ze niet kunt gebruiken, schrijft uw arts ciprofloxacine voor. Ciprofloxacine wordt ook gebruikt als de infectie ook het nierbekken heeft bereikt.

Werking
Ciprofloxacine doodt vele soorten bacteriën. Na een paar dagen merkt u dat de klachten verminderen. Meestal is een kuur van 3 tot 7 dagen nodig bij vrouwen. Soms is het mogelijk om dit medicijn 1 keer te gebruiken.

Luchtweginfecties

Ciprofloxacine kan worden gebruikt bij verschillende soorten luchtweginfecties, zoals longontsteking, acute bronchitis, bijholteontsteking (sinusitis), tuberculose en legionella (veteranenziekte). Het wordt ook gebruikt bij luchtweginfecties door cystische fibrose (CF).

Kijk voor meer informatie bij Longontsteking, Acute bronchitis, Bijholteontsteking, Cystische fibrose, Tuberculose en Veteranenziekte.

Longontsteking

Verschijnselen
Een longontsteking is een infectie van het longweefsel. U voelt zich flink ziek, heeft koorts en moet vaak hoesten. Ook kunt u slijm ophoesten. Het ademen kan pijnlijk zijn en vaak bent u benauwd.

Behandeling
Meestal schrijft de arts niet ciprofloxacine, maar een ander antibioticum voor, zoals amoxicilline, azitromycine of doxycycline. Als deze niet helpen of niet gebruikt kunnen worden, kan de arts ciprofloxacine voorschrijven.

Effect
De tabletten en de drank beginnen na 1 tot 2 uur te werken. Het infuus werkt meteen. Na een paar dagen merkt u dat de klachten van de infectie afnemen.
 

Acute bronchitis

Bronchitis is een infectie van de luchtwegen. U moet veel hoesten en hoest soms slijm op. Ook kunt u koorts hebben. Een acute bronchitis kan veroorzaakt worden door een bacterie of een virus. Een bronchitis gaat meestal vanzelf over.

Als een bacterie de oorzaak is van de infectie en als u bovendien langer dan 7 dagen koorts heeft en ernstig ziek bent, kan uw arts u een antibioticum voorschrijven. Meestal is dit amoxicilline, doxycycline of azitromycine. Als deze niet helpen of niet gebruikt kunnen worden, kan de arts ciprofloxacine voorschrijven.

Effect
De tabletten en de drank beginnen na 1 tot 2 uur te werken. Het infuus werkt meteen. Na een paar dagen merkt u dat de klachten van de infectie afnemen.

Bijholteontsteking

De bijholten zijn ruimtes in de botten rondom uw neus, bijvoorbeeld de voorhoofdsholte en de kaakholte. Deze ruimtes staan via een kleine opening in verbinding met de neus en keel. Door een neusverkoudheid kan het virus of de bacterie ook één van de bijholtes infecteren. Dit heet bijholteontsteking (sinusitis).

Verschijnselen
Door de ontsteking komt er pus en veel slijm in de bijholtes. U voelt dan een pijnlijke druk in uw voorhoofd of rond de ogen, vooral als u bukt. Ook kunt u pijn bij het kauwen hebben.

Behandeling
Als de bijholteontsteking wordt veroorzaakt door een bacterie, en u ernstig ziek bent, zal uw arts een antibioticum voorschrijven. Meestal kiest de arts een ander antibioticum, zoals amoxicilline of doxycycline. In sommige gevallen, bijvoorbeeld bij een opvlamming van langdurig ontstoken bijholten, kan de arts ciprofloxacine voorschrijven.

Effect
De tabletten en de drank beginnen na 1 tot 2 uur te werken. Het infuus werkt meteen. Na een paar dagen merkt u dat de klachten van de infectie afnemen.

Cystische fibrose

Cystische fibrose (CF), ook wel cystic fibrosis of taaislijmziekte genoemd, is een erfelijke ziekte. Het is een ziekte van de klieren die slijm aanmaken. Zoals de klieren van de longen, alvleesklier, lever, darmen en mond. Dit slijm is onder meer nodig om afvalstoffen uit het lichaam te transporteren. Slijm helpt ook om verteringsenzymen uit de alvleesklier naar de darmen te brengen.

Oorzaak en verschijnselen
Bij mensen met CF hebben de cellen van de klieren een foutje. Hierdoor kunnen bepaalde stoffen veel moeilijker de cellen verlaten. Het slijm uit die klieren wordt dan taai en dik. Hierdoor kan het slijm niet goed worden afgevoerd en kunnen er verstoppingen ontstaan. Door verstopping in de luchtwegen kan een longontsteking ontstaan.

Behandeling
Als een CF-patient een longontsteking heeft, is een intensieve behandeling met antibiotica nodig. In sommige gevallen schrijft de arts ciprofloxacine voor, als andere antibiotica niet helpen of niet gebruikt kunnen worden.

Tuberculose

Oorzaak
Tuberculose is een infectie met de tuberkelbacterie. Iemand die 'open' tbc heeft, kan door hoesten, niezen of spreken de bacterie in de lucht verspreiden. Door inademen van deze lucht kan men besmet worden.

Verschijnselen
Als u voldoende afweer heeft, kunt u een lichte longontsteking krijgen. Deze geneest meestal binnen enkele weken. Vaak verloopt de infectie zo licht, dat u deze niet eens opmerkt. De bacterie kan echter wel aanwezig blijven en soms jaren later weer de kop opsteken.

Als uw weerstand onvoldoende is, kunnen de longen ontstoken blijven. Soms in een 'gesloten' (niet besmettelijke) vorm, soms in een open wond, de 'open' (besmettelijke) tbc. Via de lymfe en het bloed kan de ontsteking zich uitbreiden naar andere delen van het lichaam, zoals de klieren, botten en hersenvliezen.

Behandeling
Als u ('gesloten of 'open') longtuberculose heeft, moet u gedurende minstens 6 maanden een combinatie van antibiotica gebruiken. Als de tuberculose ook in andere organen zit, of als u een verminderde weerstand heeft, kan de kuur een jaar of langer duren. Deze lange kuur is nodig om alle achtergebleven bacteriën te bestrijden.

Meestal schrijft de arts een combinatie van antibiotica voor bij tbc. Bijvoorbeeld rifampicine, isoniazide, ethambutol en pyrazinamide. Als deze combinatie onvoldoende effectief is, kan de arts ciprofloxacine erbij voorschrijven.

Veteranenziekte

Infectie met de Legionella-bacterie veroorzaakt de veteranenziekte. De naam is ontstaan omdat hij voor het eerst is beschreven bij een groep oorlogsveteranen die bijeen waren in een hotel. De Legionella-bacterie komt van nature voor in de grond en in water, maar kan soms enorm groeien in stilstaand water dat lauwwarm is. Bijvoorbeeld in waterleidingen, zwembaden of whirlpools. Als water met Legionella wordt verneveld, zoals tijdens douchen, kunt u met de druppeltjes de bacterie inademen.

Verschijnselen
De Legionella-bacterie kan een longontsteking veroorzaken. Daardoor kunt u griepachtige klachten krijgen; deze gaan na een paar dagen vanzelf weer over. Soms ontstaat een ernstige ontsteking van de longen, met name bij ouderen of mensen met een verminderde weerstand. U krijgt dan hoge koorts, koude rillingen, bent kortademig en heeft soms hoofdpijn, braken en diarree. Dan is meestal opname in een ziekenhuis noodzakelijk.

Behandeling
Artsen schrijven meestal bij een Legionella-infectie andere antibiotica voor, zoals doxycycline of erytromycine. Als de infectie ernstig is, of als andere antibiotica niet helpen of gebruikt kunnen worden, kan de arts ciprofloxacine voorschrijven.

Effect
De tabletten en de drank beginnen na 1 tot 2 uur te werken. Het infuus werkt meteen. Na een paar dagen merkt u dat de klachten van de infectie afnemen.

Middenoorontsteking

Bij een middenoorontsteking is de binnenkant van het oor ontstoken. Dit is het gedeelte dat zich in het hoofd, achter het trommelvlies bevindt. Meestal is een verkoudheidsvirus de oorzaak. Soms is een bacterie de oorzaak van de ontsteking.
Het virus of de bacterie kan via het gangetje tussen het middenoor en de neus en keel het middenoor binnenkomen en daar een ontsteking veroorzaken.

Verschijnselen
Doordat het middenoor is ontstoken en het slijmvlies is opgezwollen, kan het gangetje tussen middenoor en neus en keel verstopt raken. Hierdoor lopen het pus en het slijm niet goed weg naar de keel. Dit geeft een drukkende oorpijn, soms met koorts of een loopoor.

Behandeling
Meestal gaat een middenoorontsteking na een paar dagen vanzelf over. Een antibioticum is dan niet nodig. Bovendien is in de meeste gevallen een virus de veroorzaker van de infectie. Een antibioticum helpt daar niet tegen.

Als de middenoorontsteking wordt veroorzaakt door een bacterie, en als u veel pijn heeft, kan uw arts een antibioticum voorschrijven. Meestal kiest de arts een ander antibioticum, zoals penicilline of erytromycine. In sommige gevallen, zoals bij een langdurig aanhoudende oorontsteking met een loopoor, kan de arts ciprofloxacine voorschrijven.

Effect
De tabletten en de drank beginnen na 1 tot 2 uur te werken. Het infuus werkt meteen. Na een paar dagen merkt u dat de klachten van de infectie afnemen.

Gehoorgangontsteking

De gehoorgang loopt van de oorschelp tot aan het trommelvlies. Bij een gehoorgangontsteking is de huid van de gehoorgang ontstoken. Verschijnselen kunnen zijn: pijn, jeuk, schilfering, roodheid en zwelling. Soms komt er vocht uit het oor en hoort u minder goed.

Meestal zal uw arts de gehoorgang schoonmaken. De ontsteking verdwijnt dan meestal na 1 tot 2 weken vanzelf. Voorkom beschadiging van de gehoorgang en maak hem niet schoon door erin te peuteren, zoals met een wattenstaafje.

Als de ontsteking niet vanzelf overgaat, schrijft uw arts meestal oordruppels voor. Als dit niet voldoende helpt en als u ook last heeft van koorts en zich erg ziek voelt, kan uw arts een antibioticum om in te nemen voorschrijven. In sommige gevallen, zoals bij een abces in de gehoorgang die zich uitbreidt buiten de gehoorgang , kan de arts ciprofloxacine voorschrijven.

Effect
De tabletten en de drank beginnen na 1 tot 2 uur te werken. Het infuus werkt meteen. Na een paar dagen merkt u dat de klachten van de infectie afnemen.

Hersenvliesontsteking

Hersenvliesontsteking is een infectie van de vliezen rond de hersenen. Het wordt veroorzaakt door bepaalde virussen of bacteriën. Het wordt ook wel meningitis of nekkramp genoemd. Omdat kinderen worden ingeënt tegen de meest voorkomende veroorzakers van hersenvliesontsteking, komt de ziekte steeds minder vaak voor.

Voorkomen van meningitis
Een patiënt met hersenvliesontsteking door een bacterie kan gezinsleden die niet gevaccineerd zijn, aansteken. Om dit te voorkomen krijgen zij meestal een eenmalige dosis ciprofloxacine. Om verspreiding van de bacterie te voorkomen, moet u deze dosis bij voorkeur binnen 24 uur, of uiterlijk binnen één week na het uitbreken van de ziekte, innemen.

Beenmergontsteking

Een beenmergontsteking is een infectie met bacteriën van een bot en het beenmerg. Een beenmergontsteking komt zelden voor.

Oorzaak
Bacteriën kunnen het bot bereiken door een verwonding, operatiewond, een huidinfectie of een open botbreuk. Ook kunnen bacteriën het bot bereiken vanuit een infectie ergens anders in het lichaam. De bacteriën komen dan bij het bot via de bloedbaan.

Verschijnselen
De ontsteking zit meestal in de lange botten, zoals in de armen of benen. Het aangedane bot is pijnlijk. Ook de gewrichten eromheen kunnen pijnlijk zijn. Meestal voelt u zich flink ziek en heeft u koorts.

Behandeling
In het ziekenhuis zal de arts onderzoeken welke bacterie de infectie heeft veroorzaakt. De arts kiest een antibioticum dat het meest werkzaam is bij die bacterie. Soms is dat ciprofloxacine. U krijgt het meestal via een infuus in het ziekenhuis.

Huidinfectie

Door beschadiging van de huid, zoals bij eczeem, doorligwonden, bijt- of snijwonden kunnen bacteriën de huid binnendringen en een ontsteking veroorzaken. Vooral mensen met diabetes, mensen met een verminderde doorbloeding van de benen en mensen met een verminderde weerstand, hebben sneller een huidinfectie.

Artsen schrijven ciprofloxacine in combinatie met clindamycine soms voor bij mensen met een verminderde weerstand die een katten- of hondenbeet hebben, en die geen penicilline verdragen.

Gonorroe

Verschijnselen
Gonorroe, ook wel druiper genoemd, is een seksueel overdraagbare aandoening (SOA). Soms merkt u niet dat u gonorroe hebt. Ongeveer de helft van de vrouwen met gonorroe krijgt pijn, een gekleurde afscheiding en pijn bij het plassen. Negen op de 10 mannen krijgen last van een ontstoken plasbuis met afscheiding.

Gonorroe heeft soms ernstige gevolgen. Bij vrouwen kan de infectie zich uitbreiden naar de baarmoeder en eierstokken. Veel vrouwen worden daardoor onvruchtbaar. Bij mannen kunnen de prostaat en de zaad- of bijballen geïnfecteerd raken.

Oorzaak
Gonorroe wordt veroorzaakt door een bacterie. Met deze bacterie kunt u besmet raken door seksueel contact.

Voorkomen
Gebruik van condooms is voldoende om een besmetting met gonorroe te voorkomen. Mocht u zelf besmet zijn, dan is het belangrijk om anderen niet te besmetten. Weet u niet zeker of u besmet bent, neem dan contact op met uw huisarts of met de GGD.

Behandeling
Artsen schrijven ciprofloxacine voor bij gonorroe als een ééndaagse kuur.

Infecties van het maagdarmkanaal

Bij een infectie van het maagdarmkanaal heeft u last van diarree en moet u vaak overgeven. Het kan door verschillende ziekteverwekkers veroorzaakt worden. Wanneer de infectie wordt veroorzaakt door bacteriën, kan uw arts ciprofloxacine voorschrijven.

Zie verder bij Diarree.

Diarree

Oorzaak
Diarree kan ontstaan door voedsel of drinken dat met bacteriën is besmet. Als u op reis gaat in een warm land heeft u meer kans op een darminfectie (de zogenaamde reizigersdiarree).

Een ernstige darminfectie kan komen door de Salmonella-bacterie (buiktyfus-bacterie) of door parasieten die dysenterie veroorzaken, zoals Shigella. U heeft dan niet alleen diarree, maar vaak ook bloed en slijm in de ontlasting en hoge koorts.

Zelfzorg
Diarree gaat meestal na korte tijd vanzelf over. Wel moet u zorgen dat u niet uitdroogt door veel te drinken, eventueel een glucose-zoutoplossing (ORS). Dit is speciaal van belang voor kinderen en ouderen, omdat zij gevoeliger zijn voor uitdroging.

U kunt het ongemak door de diarree beperken door loperamide-capsules in te nemen, gedurende maximaal enkele dagen. Dit zorgt dat de darminhoud langer in de darmen blijft en compacter wordt. Zelfzorgmiddelen zijn niet voldoende om een ernstige darminfectie te bestrijden. Daarvoor zijn antibiotica nodig.

Behandeling
Bij een ernstige darminfectie kan uw arts een antibioticum voorschrijven, bijvoorbeeld azitromycine of ciprofloxacine.

Als u onder primitieve omstandigheden moet verblijven in een land waar darminfecties veel voorkomen, schrijven artsen wel eens een kuur op voorhand voor. Deze kuur kunt u meenemen en gebruiken als u erg ziek wordt met waterdunne diarree, koorts en braken. Vooral mensen met een hoog gezondheidsrisico komen hiervoor in aanmerking. Zoals mensen met diabetes, chronische nierziekten en een verminderde weerstand (bijvoorbeeld bij bepaalde darmaandoeningen en bij mensen met hiv).

Werking
Ciprofloxacine bestrijdt de bacteriën die darminfecties veroorzaken. Na enkele dagen merkt u dat de klachten verminderen. Meestal is een kuur van 1 tot 3 dagen nodig. Als uit een kweek van de ontlasting blijkt dat u besmet bent met de Salmonella-bacterie, en daardoor buiktyfus heeft, is vaak een langere kuur nodig met een hogere dosis.

Q-koorts

Q-koorts is een infectie met een bacterie. U kunt met de bacterie besmet raken via bepaalde dieren . In Nederland is dit meestal door geiten, en soms door schapen.

Als u de lucht met Q-koortsbacteriën inademt, kunt u na 2 tot 6 weken Q-koorts krijgen.

Verschijnselen
Sommige mensen merken niets van een besmetting. Bij mensen die wel ziek worden, zijn de klachten meestal koorts, hoofdpijn en hoesten. De ziekte gaat vaak na 1 of 2 weken vanzelf weer over.

In zeldzame gevallen kan de Q-koorts chronisch zijn. Dit betekent dat de ziekte jarenlang kan duren. U kunt dan klachten hebben, zoals vermoeidheid, koorts, benauwdheid, veel zweten en gewichtsverlies.

Behandeling
Een Q-koorts infectie kan vanzelf overgaan. Meestal schrijft de arts een antibioticum voor, om de kans op een chronische infectie te verminderen. Een kuur met 2 tot 3 weken ciprofloxacine is dan voldoende.

Als u toch chronische Q-koorts heeft gekregen, schrijft uw arts ciprofloxacine voor, samen met het medicijn doxycycline. U moet deze combinatie dan vaak 2 jaar of langer gebruiken.

Bijwerkingen

Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)

• Maagdarmklachten, zoals misselijkheid en diarree.

  Zeer zelden braken, winderigheid, buikpijn, brandend maagzuur en maagpijn. Drink voldoende vocht als u diarree heeft, anders raakt u uitgedroogd.
  Zeer zelden kan een ernstige diarree ontstaan (meer dan 7 keer per dag) met buikkrampen en soms met koorts. Waarschuw dan een arts.

• Bij het infuus: pijn en ontsteking van het bloedvat op de plaats van het infuus.

  Waarschuw uw arts als de plaats rond de infuusnaald pijnlijk, rood en gezwollen wordt.

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Ontstoken slijmvliezen van mond, keel, vagina of anus.

  Dit is meestal een candida-infectie (schimmel) van de slijmvliezen. Dit komt doordat het normale evenwicht tussen de verschillende soorten bacteriën en schimmels is verstoord. Raadpleeg uw arts als u last krijgt van een wit beslag in de mond of jeuk en witte vloed in de vagina of schaamlippen.

• Hoofdpijn, migraine, duizeligheid, draaierig gevoel, moeite het evenwicht te bewaren.

  Waarschuw de arts bij hoofdpijn die niet overgaat.

• Slaapproblemen, zoals slapeloosheid of juist slaperigheid, nachtmerries.

• Psychische klachten, zoals angst, depressie, opwinding, verwardheid, rusteloosheid, nervositeit en hallucinaties.
  In zeldzame gevallen ontstaan gedachten over zelfverwonding of zelfmoord.
   

  Neem contact op met de arts als psychische klachten ontstaan of verergeren.

• Tintelingen of een doof gevoel in handen of voeten, pijn in armen of benen, trillende handen.

• Oogklachten, zoals dubbelzien of minder goed kleuren kunnen zien.

• Smaakverlies, minder reukvermogen en vreemde geuren ruiken. Hierdoor kunt u minder eetlust hebben.

• Oorsuizen, minder goed kunnen horen.

• Gewrichtspijn, spierpijn. Een enkele keer ontstaat er een peesontsteking.

  Peesontsteking bijvoorbeeld van de achillespees in uw hiel merkt u aan  gevoelige pezen en pijn, roodheid en zwelling rond de pees. Deze bijwerking kan snel of soms pas maanden na het gebruik ontstaan. Stop dan met het gebruik en raadpleeg uw arts.

• Oncontroleerbare en onrustige bewegingen.

• Spierzwakte. Mensen met de spierziekte myasthenia gravis kunnen extra last van hun aandoening krijgen. 

  Overleg hierover met uw arts.

• Kreeg u bij eerder gebruik van een chinolon-antibioticum een ernstige bijwerking aan de spieren of de zenuwen, zoals spierpijn, peesontsteking, tintelingen in handen of voeten, depressie of oogklachten? Dan mag u dit medicijn niet gebruiken. Overleg hierover met uw arts.

• Te laag of juist te hoog bloedglucose. Heeft u diabetes? Controleer dan vaker uw bloedglucose.

  Vooral diabetespatiënten kunnen een 'hypo' krijgen. U kunt een hypo herkennen aan de volgende verschijnselen: honger, een wisselend humeur, verwardheid, hoofdpijn, vermoeidheid, duizeligheid, bleek gezicht, wazig zien, beven, zweten en hartkloppingen. Neem dan iets te eten of te drinken, bij voorkeur iets met druivensuiker, of gewone suiker of honing.

• Een snelle hartslag en andere hartritmestoornissen. U merkt dit soms alleen aan plotselinge duizelingen of als u even wegraakt. Vooral mensen met de hartritmestoornis verlengde QT-interval hebben hier meer kans op. 

  Gebruik dit middel NIET als u deze hartritmestoornis heeft. Overleg met uw arts.

• Verminderde werking van de nieren, ontsteking van de nieren. Waarschuw uw arts als u minder plast, pijn in uw zij heeft, misselijk bent en u zwak voelt.

• Leveraandoeningen, zoals hepatitis of galstuwing, ontsteking van de alvleesklier. U kunt dit merken aan een gevoelige, opgezwollen buik, hevige pijn boven in de buik, donkere urine, een gele kleur van het oogwit of van de huid of jeuk over het hele lichaam. 

  Waarschuw dan een arts.

• Minder rode of witte bloedcellen, minder bloedplaatjes. Waarschuw uw arts bij extreme vermoeidheid, een bleke huid, koorts, keelpijn en blaasjes in de mond en bij bloedneuzen en blauwe plekken.

• Verwijding (aneurysma) of scheur in de wand (dissectie) van de grote lichaamsslagader (aorta). U merkt dit aan plotseling ernstige pijn in buik, borst of rug. 

  Waarschuw dan direct een arts. Vooral ouderen en mensen die al eerder een verwijding of scheur hebben gehad lopen meer risico. Overleg met uw arts of apotheker voor u dit medicijn gaat gebruiken.

• Lekkende hartkleppen. U merkt dit aan kortademigheid, hartkloppingen, vasthouden van vocht in uw buik, onderbenen of voeten en ernstige pijn in de borst, rug of buik. Waarschuw dan direct een arts.

  Vooral mensen die al eerder een lekkende hartklep hebben gehad lopen meer risico. Overleg met uw arts of apotheker voor u dit medicijn gaat gebruiken.

• Epileptische aanval bij mensen met epilepsie. 

  Raadpleeg uw arts als u epilepsie heeft. Uw arts kan beoordelen of u dit medicijn veilig kunt gebruiken.

• Huiduitslag, jeuk en galbulten.

  Huiduitslag kan ook het gevolg zijn van overgevoeligheid voor dit medicijn. Heeft u huiduitslag? Laat uw arts het controleren, zodat deze kan bepalen of het overgevoeligheid betreft. Zie hiervoor hieronder bij 'Overgevoeligheid'.

• Uw huid kan gevoeliger worden voor UV-licht. (zon, zonnebank of UV-lamp).

  Dit kan jeuk, roodheid en ernstige verbranding geven. Ook kunt u last krijgen van huiduitslag en huidverkleuring. Begint u net met dit medicijn? Blijf dan uit direct zonlicht, vooral tussen 10:00 en 15:00 uur. Bescherm uw huid tegen de zon. Bijvoorbeeld met zonnebrandmiddel en beschermende kleding, zoals een hoed en een zonnebril. Ga niet onder de zonnebank. Krijgt u een ernstige reactie op de zon? Stop dan met dit medicijn en waarschuw uw arts.

• Overgevoeligheid voor dit medicijn. U merkt dit aan huiduitslag, galbulten, puistjes of jeuk.

  Als u last heeft van deze klachten, ga dan naar uw arts.
  Zeer zelden kunt u benauwd of duizelig worden, flauwvallen of koorts krijgen. Of u kunt zwellingen krijgen in het gezicht, de lippen, mond en keel. U kunt hierbij erg benauwd worden.
  In zeldzame gevallen kan een ernstige huidaandoening ontstaan met blaarvorming. De blaren ontstaan met name op de lippen en op de slijmvliezen van de mond en geslachtsdelen. Of u kunt ontstekingen krijgen in de bloedvaatjes vlak onder de huid. U merkt dat aan kleine rode puntjes in de huid of bloedblaren.
  Waarschuw in deze gevallen direct een arts, of ga naar de Eerste-hulpdienst.
  Als blijkt dat u overgevoelig bent voor ciprofloxacine, dan mag u dit medicijn of erop lijkende antibiotica niet meer gebruiken. Geef dit aan de apotheker door. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u dit medicijn of soortgelijke medicijnen niet opnieuw krijgt.

Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen

Gebruik

Kijk voor de juiste dosering altijd op het etiket van de apotheek.

Hoe?

• Tabletten: heel doorslikken, zonder te kauwen, met een half glas water. Gebruik géén melk of een ander zuivelproduct, want dit maakt ciprofloxacine minder werkzaam.
• Drank: schud de fles voor gebruik. Meet de juiste hoeveelheid af met het maatbekertje of de maatlepel en slik de drank door. Spoel het maatbekertje of de lepel na met wat water en drink dat ook op.
• Infuus: dit wordt klaargemaakt en toegediend door een verpleegkundige of arts.

Wanneer?
U gebruikt dit medicijn meestal 2 keer, soms 3 keer per dag. Kies hiervoor vaste tijdstippen, dan vergeet u minder snel een dosis.
Als u maagdarmklachten krijgt door ciprofloxacine, kunt u de tabletten of de drank het beste innemen vlak na het eten. U heeft er dan minder kans op.

Hoelang?
De kuurduur hangt af van de plaats en de ernst van de infectie. Normaal gesproken duurt een kuur 3 dagen tot 3 weken. Bij gonorroe en reizigersdiarree kan één dag al voldoende zijn. In uitzonderlijke situaties kan de arts dit medicijn voor een langere periode voorschrijven, tot 3 maanden.

Houd er rekening mee dat dit u de kuur niet mag onderbreken en dat u hem helemaal moet afmaken. Ook al merkt u van de infectie vóór afloop van de kuur niets meer. Dit betekent namelijk niet dat alle bacteriën zijn verdwenen.

Als de kuur is afgerond, kan het nog zijn dat er bacteriën zitten en u nog steeds anderen kunt besmetten.

Zo kunt u bij de geslachtsziekte gonorroe tot ruim een week na de behandeling nog anderen besmetten. Bij gonorroe gelden tot een week na de behandeling de volgende adviezen:

• Zorg dat u helemaal geen seksueel contact hebt. Ook niet met condoom en ook niet met handen of mond.
• Hebt u geen vaste partner? Vrij dan 1 week niet en blijf daarna veilig vrijen mét condoom.
• Hebt u wel een vaste partner? Vrij dan dus niet tot een week nadat jij en je partner(s) klaar zijn met de antibiotica en de soa-test geen andere geslachtsziekten heeft aangetoond.

Vergeten

• Als u dit medicijn 2 keer per dag gebruikt: neem de vergeten dosis zo snel mogelijk in. Duurt het minder dan 4 uur voordat u de volgende dosis moet innemen? Sla dan de vergeten dosis over en hervat uw normale schema. De vergeten dosis neemt u aan het eind van de kuur in. U verschuift dus het moment waarop u de kuur beëindigt.
• Als u dit medicijn 3 keer per dag gebruikt: neem de vergeten dosis zo snel mogelijk in. Duurt het minder dan 2 uur voordat u de volgende dosis moet innemen? Sla dan de vergeten dosis over en hervat uw normale schema. De vergeten dosis neemt u aan het eind van de kuur in. U verschuift dus het moment waarop u de kuur beëindigt.

Verboden

autorijden?
Ja, dat kan. Dit medicijn heeft geen invloed op hoe goed u kunt autorijden.

alcohol drinken?
Ja, dat kan. Bij dit medicijn zijn hiervoor geen beperkingen.

alles eten of drinken?
Rond de inname van ciprofloxacine mag u geen zuivelproducten gebruiken, zoals melk, kaas, yoghurt of sinaasappelsap dat is verrijkt met calcium. Calcium (kalk) in zuivelproducten kan de hoeveelheid van dit medicijn in uw bloed verlagen. Hierdoor kan dit medicijn minder goed werken.  

• Gebruikt u dit medicijn tijdens het eten? Dan mag u wel zuivelproducten nemen tijdens het eten. Calcium (kalk) uit een maaltijd heeft namelijk geen invloed op hoe goed dit medicijn werkt.
• Gebruikt u dit medicijn niet tijdens het eten? Dan mag u geen zuivelproducten gebruiken rond de tijd dat u ciprofloxacine gebruikt. Calcium buiten een maaltijd zorgt ervoor dat uw lichaam dit medicijn minder goed opneemt. 
  Heeft u zuivel gegeten of gedronken? Wacht dan 4 uur voordat u dit medicijn inneemt. Wacht na inname van het medicijn nog 2 uur voordat u weer zuivel drinkt of eet.

Wisselwerking

Dit middel heeft wisselwerkingen met andere medicijnen. In de tekst hieronder staan alleen de werkzame stoffen van deze medicijnen, dus niet de merknamen. Of uw medicijn een van die werkzame stoffen bevat, kunt u nagaan in uw bijsluiter onder het kopje 'samenstelling'.

De medicijnen waarmee de belangrijkste wisselwerkingen optreden, zijn de volgende.

• Medicijnen met een verhoogd risico op hartritmestoornissen. Bij combinatie met ciprofloxacine kan een ernstige hartritmestoornis ontstaan. Vooral bij vrouwen of bij mensen die ouder dan 70 jaar zijn of al een hartaandoening hebben. Overleg hierover met uw arts of apotheker. Mogelijk controleert de arts uw hart met een hartfilmpje. Of schrijft hij een ander medicijn voor. U merkt een hartritmestoornis aan plotselinge duizelingen of kortdurend buiten bewustzijn raken. Neem direct contact op met uw arts als u dit merkt.
• Agomelatine, een middel tegen depressie. De hoeveelheid agomelatine in uw bloed kan toenemen. Hierdoor kan het meer bijwerkingen geven. Overleg met uw arts. Deze kan een ander medicijn voorschrijven.
  Ook als u al gestopt bent met ciprofloxacine kan het enkele dagen tot weken duren voor u een ander medicijn tegen depressie veilig kunt gebruiken.
• Buiktyfusvaccin-capsules. Ciprofloxacine maakt het buiktyfusvaccin in de capsules onwerkzaam. Gebruik daarom beide middelen niet samen. Als tussen beide medicijnen minimaal 3 dagen zit, is er geen probleem.
  Wilt u capsules met buiktyfusvaccin gebruiken? Wacht dan minimaal 3 dagen na afloop van de kuur met ciprofloxacine. Of vraag uw arts om een injectie tegen buiktyfus. De wisselwerking treedt dan niet op.
  Heeft u minder dan 3 dagen geleden capsules met buiktyfus-vaccin gebruikt en moet u nu starten met ciprofloxacine? Neem dan contact op met uw arts.
• De antistollingsmedicijnen acenocoumarol en fenprocoumon. Ciprofloxacine kan de bijwerkingen hiervan versterken. Vertel de trombosedienst dat u ciprofloxacine gebruikt of heeft gebruikt.
• Theofylline, een medicijn bij benauwdheidsklachten. Ciprofloxacine versterkt de bijwerkingen van dit medicijn. Overleg met uw arts of u een ander antibioticum kunt gebruiken, of dat u misschien theofylline tijdelijk kunt onderbreken zolang de kuur duurt. Is dit niet mogelijk, dan zal uw arts uw bloed extra op de hoeveelheid theofylline laten controleren. Waarschuw de arts bij maagklachten, hartkloppingen, trillende handen of als u zich gejaagd voelt.
• Tizanidine, een spierverslapper. Ciprofloxacine versterkt de bijwerkingen van dit medicijn. Uw apotheker zal met uw arts overleggen of een ander antibioticum mogelijk is. Moet u ze toch samen gebruiken? Waarschuw dan uw arts bij bijwerkingen, zoals slaperigheid en duizeligheid.
• Carbamazepine, een medicijn tegen epilepsie en zenuwpijn. Ciprofloxacine versterkt de bijwerkingen van dit medicijn. Overleg met uw arts of u een ander antibioticum kunt gebruiken. Moet u ze toch samen gebruiken? Waarschuw dan uw arts bij sufheid, duizeligheid, misselijkheid, braken, hoofdpijn en wazig zien.
• De medicijnen tegen psychose clozapine en olanzapine. Ciprofloxacine versterkt de bijwerkingen van deze medicijnen. Overleg met uw arts of u een ander antibioticum kunt gebruiken. Moet u het toch samen gebruiken? Waarschuw dan uw arts bij slaperigheid en bewegingsstoornissen.
• Pirfenidon, een medicijn tegen longfibrose. Ciprofloxacine kan de bijwerkingen versterken van pirfenidon. Overleg hierover met uw arts.
• Sildenafil, een middel bij erectieproblemen en bij hoge bloeddruk in de bloedvaten van de longen. Ciprofloxacine kan de bijwerkingen van sildenafil versterken. Overleg met uw arts.
  • Bij hoge bloeddruk in de longen zal de arts de dosering van sildenafil aanpassen.
  • Bij erectieproblemen mag u niet meer dan 25 mg sildenafil per 24 uur gebruiken.

Onderstaande medicijnen kunnen de werking van ciprofloxacine verminderen. Dat komt omdat deze de opname van ciprofloxacine in de darmen belemmeren. Vaak is het wel mogelijk om de medicijnen gescheiden van elkaar in te nemen, met een aantal uur ertussen. Hieronder leest u ons advies. Vraag eventueel een innameschema aan uw apotheker of overleg met uw arts.

• IJzerbevattende middelen.
  • Vertraagde afgifte (MGA, retard): stop het ijzermiddel tijdens de kuur met ciprofloxacine. Of vraag uw arts om een gewoon ijzermiddel.
  • Gewone ijzermiddelen: stop bij voorkeur met het ijzermiddel tijdens de kuur met ciprofloxacine. Als dat niet mogelijk is: neem het ijzermiddel minstens 2 uur na ciprofloxacine in.
• Maagzuurbindende medicijnen. Soms kan de arts een ander maagmiddel voorschrijven dat de wisselwerking niet heeft. Moet u het toch gebruiken? Neem dan ciprofloxacine minstens 2 uur vóór of 4 uur na het maagzuurbindende middel in.
• Het maagmiddel sucralfaat. Vraag uw arts of u tijdens de kuur kunt stoppen met dit medicijn. Moet u het toch gebruiken? Neem dan eerst ciprofloxacine in en minstens 4 uur later sucralfaat.
• Magnesium-, zink- of calciumbevattende middelen. Vraag uw arts of u tijdens de kuur kunt stoppen met deze middelen. Moet u het toch gebruiken? Neem dan ciprofloxacine minstens 2 uur vóór of 4 uur na het magnesium-, zink- of calciummiddel in.
• Patiromeer, gebruikt bij nierziekten, als er te veel kalium in het bloed zit (hyperkaliëmie). Neem ciprofloxacine minimaal 3 uur vóór of na patiomeer.
• Sevelameer en lanthaancarbonaat, fosfaatbindende medicijnen bij nierdialyse. Soms kan de arts een ander antibioticum voorschrijven dat de wisselwerking niet heeft. Moet u het toch gebruiken? Neem ciprofloxacine ten minste 1 uur vóór of 3 uur na sevelameer of lanthaancarbonaat in.

Twijfelt u eraan of een van de bovenstaande wisselwerkingen voor u van belang is? Neem dan contact op met uw apotheker of arts.

Zwangerschap

Zwangerschap
In de eerste 3 maanden van uw zwangerschap kunt u dit medicijn veilig gebruiken. Het wordt in die periode al jarenlang gebruikt door zwangere vrouwen, zonder problemen voor de baby.

Gebruik het NIET in de laatste 6 maanden van uw zwangerschap. Over het gebruik van dit medicijn tijdens deze periode van de zwangerschap is nog te weinig bekend. Daarom is niet zeker of dit medicijn altijd veilig is voor zwangere vrouwen en hun kind. Meld het aan uw arts en apotheker als u zwanger bent, of binnenkort wilt worden. Misschien kan uw arts een ander medicijn voorschrijven. Een medicijn waarvan wel bekend is dat u het veilig kunt gebruiken.

Borstvoeding
Wilt u borstvoeding geven? Overleg dan met uw arts of apotheker. Dit medicijn komt in de moedermelk. Het is niet zeker of dit medicijn veilig is voor de baby. Misschien kan uw arts een ander medicijn voorschrijven. Een medicijn waarvan wel bekend is dat u het veilig kunt gebruiken.
Als u ciprofloxacine gaat gebruiken, kunt u kunstvoeding geven.

Stoppen

Als u stopt heeft u kans dat niet alle bacteriën verdwenen zijn. De infectie blijft dan bestaan of keert terug. Maak dus altijd de kuur af, volgens de aanwijzingen van uw arts.

Als u allergische reacties of ernstige bijwerkingen krijgt, moet u wel stoppen. Neem in dat geval direct contact op met uw arts.

Handelsinformatie

Ja, u heeft een recept nodig.

Ciprofloxacine is sinds 1987 internationaal op de markt. Het is op recept verkrijgbaar onder de merknaam Ciproxin en het merkloze Ciprofloxacine.

Het is te verkrijgen in tabletten, drank en infuusvloeistof.

Disclaimer

Deze tekst is opgesteld door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Deze tekst is gebaseerd op de bijsluiter van het beschreven medicijn en op andere, wetenschappelijke bronnen. Zoals medische richtlijnen, standaarden en literatuur. Bent u benieuwd hoe het apotheek.nl-team dit doet? Bekijk dan de video. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst. De officiële bijsluiter van dit medicijn vindt u bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen op: www.cbg-meb.nl.