Introductie

Doxycycline behoort tot de tetracycline-antibiotica. Tetracycline-antibiotica werken tegen infecties met bacteriën. Doxycycline bestrijdt ook de malariaparasiet.

Artsen schrijven het voor bij infecties met bacteriën, zoals:

• luchtweginfecties (longontsteking, acute ontsteking van een deel van de luchtwegen (bronchitis), longinfecties bij cystische fibrose, middenoorontsteking, bijholteontsteking en keelpijn door keelontsteking);
• huidinfecties en infecties diep in de huid (ernstige acne (puistjes), anthrax, hazenpest (tularemie), infecties door bijtwonden, ernstige kaakontsteking, infecties rond of onder de nagels);
• infecties van het maagdarmkanaal (cholera);
• geslachtsziekten (SOA) (chlamydia, gonorroe, syfilis),
• Lymeziekte (tekenbeetziekte);
• ziekte van Weil (leptospirose);
• Q-koorts.

Doxycycline wordt ook gebruikt bij malaria en in een lage sterkte gebruikt bij de huidziekte rosacea.

Instructiefilmpje

Film 1 - Slikken van medicijnen

Highlight

• Doxycycline doodt bacteriën (antibioticum).
• Bij infecties van luchtwegen, huid, darmen of geslachtsorganen. En bij de ziekte van Lyme (tekenbeetziekte), malaria en Q-koorts.
• Doxycycline werkt binnen een paar dagen.
• Slik de capsules met een glas water, terwijl u rechtop zit of staat. Anders raakt uw slokdarm beschadigd.
  De capsules niet nemen met voedsel, melk of andere melkproducten.
  De oplostabletten ('disper') kunt u oplossen in een glas water. Drink daarna nog een half glas water.
  De injectie krijgt u van de arts of verpleegkundige.
• Blijf uit de felle zon en ga niet onder de zonnebank. Doxycycline maakt uw huid gevoeliger voor UV-licht. Daardoor kunt u eerder verbranden door de zon.
• Een kuur duurt meestal 1 tot 3 weken. Maak de hele kuur af. Ook als u geen klachten heeft, want er kunnen nog bacteriën over zijn.
  Bij sommige ziektes kan de kuur maanden tot jaren duren.
  Gebruikt u doxycycline om malaria te voorkomen? Gebruik het dan nog 4 weken nadat u weg bent uit het malariagebied.
• U kunt misselijk worden. U heeft hier minder last van als u de oplostabletten met wat voedsel inneemt. De capsules mag u niet met voedsel innemen.
• Andere bijwerkingen: schimmelinfectie van mond, keel, vagina of anus (poepgat).
• Dit medicijn heeft veel wisselwerkingen met andere medicijnen. Laat uw apotheker controleren of u doxycycline veilig kunt gebruiken met uw andere medicijnen. Ook medicijnen die u zonder recept heeft gekocht.
• Let op! Niet gebruiken vanaf week 16 van de zwangerschap. Dit medicijn is slecht voor de botten en tanden van de baby. Vraag uw arts om advies.
• Geeft u borstvoeding? Dit medicijn kan in de moedermelk komen. Gebruik dit medicijn niet langer dan 3 weken als u borstvoeding geeft. Moet u dit medicijn langer dan 3 weken gebruiken? Overleg dan met uw arts.

Download de samenvatting

Werking

Infecties met bacteriën

Werking
Doxycycline bestrijdt veel soorten bacteriën. Na inname verspreidt het medicijn zich via het bloed over uw lichaam. Het komt bijna overal in het lichaam terecht. Het kan dus bij allerlei infecties worden gebruikt, als de bacterie gevoelig is voor doxycycline.

Het wordt vooral gebruikt bij infecties van de longen, luchtpijp, bijholten, keel, middenoor, huid, geslachtsorganen en darmen. En verder bij Q-koorts, Lymeziekte (tekenbeetziekte), de ziekte van Weil (leptospirose) en brucellose (een infectie door contact met besmet vee).

Uit voorzorg
Verder wordt doxycycline ook wel uit voorzorg toegepast bij mensen die blootgesteld zijn geweest aan bacteriën die miltvuur (anthrax), hazenpest (tularemie) of de ziekte van Weil (leptospirose) veroorzaken.

Anthrax is gebruikt als biologisch wapen in terroristische aanslagen (poederbrieven). Door het poeder te inhaleren of doordat het komt in wondjes op de huid kan de anthrax-bacterie het lichaam binnendringen en ernstige ziekteverschijnselen veroorzaken. Door kort na de blootstelling doxycycline te gebruiken, is infectie te voorkomen.

Hazenpest is een ernstige infectie door besmetting met een dier dat de infectie bij zich draagt. Het is wel eens voorgekomen dat een jager bij het villen van een haas de ziekte heeft gekregen. Vandaar de naam hazenpest. De bacterie kan echter ook via de lucht worden verspreid. Dat komt in Nederland uiterst zelden voor.

De ziekte van Weil wordt overgebracht via de urine van besmette ratten. In Nederland kan de ziekte voorkomen bij mensen die door hun beroep in aanraking kunnen komen met ratten, zoals rioleringswerkers en (muskus)ratbestrijders. In gebieden in ontwikkelingslanden waar mensen dicht opeen wonen in slechte hygiënische omstandigheden, zijn er af en toe epidemieën.

Effect
De oplostabletten en capsules beginnen na 1 tot 2 uur te werken. De injectievloeistof werkt meteen. Na een paar dagen gebruik merkt u dat de klachten van de infectie afnemen.

Luchtweginfecties

Doxycycline kan worden gebruikt bij verschillende soorten luchtweginfecties, zoals longontsteking, acute bronchitis, bijholteontsteking (sinusitis), middenoorontsteking, keelpijn door keelontsteking en longinfecties bij cystische fibrose (CF).

Kijk voor meer informatie bij Longontsteking, Acute bronchitis, Bijholteontsteking, Cystische fibrose, Middenoorontsteking, Keelpijn.

.

Longontsteking

Verschijnselen
Een longontsteking is een infectie van het longweefsel. U voelt zich flink ziek, heeft koorts en moet vaak hoesten. Ook kunt u slijm ophoesten. Het ademen kan pijnlijk zijn en vaak bent u benauwd.

Behandeling
Doxycycline is een antibioticum dat vaak wordt gebruikt bij longontsteking. De arts schrijft het medicijn als een eerste-keuzemiddel voor. Het doodt veel soorten bacteriën die een longontsteking kunnen veroorzaken.

Effect
De oplostabletten beginnen na 1 tot 2 uur te werken. De injectie werkt meteen. Na een paar dagen merkt u dat de klachten van de infectie afnemen.

Acute bronchitis

Bronchitis is een infectie van de luchtwegen. U moet veel hoesten en hoest soms slijm op. Ook kunt u koorts hebben. Een acute bronchitis kan worden veroorzaakt door een bacterie of een virus. Een bronchitis gaat meestal vanzelf over.

Als een bacterie de oorzaak is van de infectie en als u bovendien langer dan 7 dagen koorts heeft en ernstig ziek bent, kan uw arts u een antibioticum voorschrijven, zoals doxycycline.

Werking
Doxycycline bestrijdt veel soorten bacteriën. De oplostabletten beginnen na 1 tot 2 uur te werken. De injectie werkt meteen. Na een paar dagen merkt u dat de klachten van de infectie afnemen.

Bijholteontsteking

De bijholtes zijn ruimtes tussen de botten rondom uw neus, bijvoorbeeld de voorhoofdsholte en de kaakholte. Deze ruimtes staan via een kleine opening in verbinding met de neus en keel. Door een neusverkoudheid kan het virus of de bacterie ook één van de bijholtes infecteren. Dit heet bijholteontsteking (sinusitis).

Verschijnselen 
Door de ontsteking komt er pus en veel slijm in de bijholtes. U voelt dan een pijnlijke druk in het voorhoofd of rond de ogen, vooral als u bukt. Ook kunt u pijn bij het kauwen hebben.

Behandeling
Meestal wordt een bijholteontsteking veroorzaakt door een virus. Daar werkt doxycycline niet tegen. Maar als een bacterie de veroorzaker is, kan uw arts een antibioticum voorschrijven, zoals doxycycline.

Werking
Doxycycline bestrijdt veel soorten bacteriën. De oplostabletten beginnen na 1 tot 2 uur te werken. De injectie werkt meteen. Na een paar dagen merkt u dat de klachten van de infectie afnemen.

Cystische fibrose

Cystische fibrose (CF), ook wel cystic fibrosis of taaislijmziekte genoemd, is een erfelijke ziekte. Het is een ziekte van de klieren die slijm aanmaken. Zoals de klieren van de longen, alvleesklier, lever, darmen en mond. Dit slijm is onder meer nodig om afvalstoffen uit het lichaam te transporteren. Slijm helpt ook om verteringsenzymen uit de alvleesklier naar de darmen te brengen.

Oorzaak en verschijnselen
Bij mensen met CF hebben de cellen van de klieren een foutje. Hierdoor kunnen bepaalde stoffen veel moeilijker de cellen verlaten. Het slijm uit die klieren wordt dan taai en dik. Hierdoor kan het slijm niet goed worden afgevoerd en kunnen er verstoppingen ontstaan. Door verstopping in de luchtwegen kan een longontsteking ontstaan.

Behandeling
Als een CF-patient een longontsteking heeft, is een intensieve behandeling met antibiotica nodig. Als andere antibiotica niet helpen of niet gebruikt kunnen worden, schrijft de arts soms doxycycline voor.

Middenoorontsteking

Bij een middenoorontsteking is de binnenkant van het oor ontstoken. Dit is het gedeelte dat zich in het hoofd, achter het trommelvlies bevindt. Meestal is een verkoudheidsvirus de oorzaak. Soms is een bacterie de oorzaak van de ontsteking.
Het virus of de bacterie kan via het gangetje tussen het middenoor en de neus en keel het middenoor binnenkomen en daar een ontsteking veroorzaken.

Verschijnselen
Doordat het middenoor is ontstoken en het slijmvlies is opgezwollen, raakt het gangetje tussen middenoor en keel verstopt. Hierdoor lopen het pus en het slijm niet goed weg naar de keel. Dit geeft een drukkende oorpijn, soms met koorts of een loopoor.

Behandeling
Meestal gaat een middenoorontsteking na een paar dagen vanzelf over. Een antibioticum is dan niet nodig. Bovendien is in de meeste gevallen een virus de veroorzaker van de infectie. Een antibioticum helpt daar niet tegen.

Als de middenoorontsteking wordt veroorzaakt door een bacterie, en u veel pijn heeft, kan uw arts een antibioticum voorschrijven, zoals doxycycline.

Werking
Doxycycline bestrijdt veel soorten bacteriën. De oplostabletten beginnen na 1 tot 2 uur te werken. De injectie werkt meteen. Na een paar dagen merkt u dat de klachten van de infectie afnemen.

Keelpijn

Keelpijn is meestal het gevolg van irritatie van de keel, bijvoorbeeld door sigarettenrook of verkeerd stemgebruik. Ook een virus kan de keel infecteren en dan keelpijn veroorzaken. Keelpijn gaat meestal binnen een week vanzelf over.

Soms is een infectie met bacteriën de oorzaak van de keelpijn. Als de keelpijn niet vanzelf wegtrekt en u ernstig ziek wordt van de keelontsteking, kan uw arts een antibioticum voorschrijven. Meestal schrijft de arts dan feneticilline, fenoxymethylpenicilline of azitromycine voor. Als deze niet gebruikt kunnen worden kan de arts doxycycline voorschrijven.

Huidinfectie

Door beschadiging van de huid kunnen bacteriën de huid binnendringen en een ontsteking veroorzaken. De huid wordt dan rood, gezwollen en pijnlijk, en er ontstaat pus. Soms krijgt u koorts en voelt u zich ziek.

Behandeling
Bij licht geïnfecteerde schaaf- of snijwonden en blaren is een antibioticum meestal niet nodig. Het is voldoende de geïnfecteerde huid goed te wassen en te ontsmetten.

Als de infectie dieper ligt of erg uitgebreid is, kan de arts kiezen voor een antibioticum om in te nemen. Soms schrijft de arts doxycycline voor. Bijvoorbeeld bij een ontsteking onder of rond de nagels of bij uitgebreide acne.

Doxycycline wordt ook soms gebruikt bij diepliggende infecties door bijtwonden, bij ernstige kaakontstekingen met zweren, en bij infecties met zeldzame ziekteverwekkers, zoals met de miltvuurbacterie (anthrax) en de hazenpestbacterie (tularemie). Deze zeldzame bacteriën kunnen via een zwakke plek of een wondje de huid binnendringen. Ze veroorzaken dan niet alleen een infectie van de huid, maar kunnen ook ziekteverschijnselen geven in de rest van het lichaam.

Zie voor meer informatie Acne en Rosacea.

Acne

Verschijnselen
Bij acne zitten er puistjes, pukkels en mee-eters in het gezicht, de rug, schouders of borst. Hoewel vooral pubers en jong-volwassenen er last van hebben, kan acne op elke leeftijd voorkomen.

Oorzaak
Bij acne zijn de poriën in de huid verstopt. Uit deze poriën komt talg, dit is een vet waarmee de huid zich beschermt.

Hormoonveranderingen, zoals in de puberteit, laten de buitenlaag van de huid sterker groeien en zorgen dat er meer talg wordt geproduceerd. Hierdoor kunnen poriën verstopt raken en hoopt de talg zich op in de poriën. Zo ontstaan mee-eters.
Door infectie van de porie met de acnebacterie ontstaan ontstekingen. Dit merkt u aan puistjes en pukkels.

Behandeling
Meestal schrijft de arts een huidmiddel voor om de klachten te bestrijden. Als dit niet voldoende helpt, kan de arts een antibioticum voorschrijven dat u moet innemen, bijvoorbeeld doxycycline. Het bestrijdt de acne-bacterie die de puistjes veroorzaakt.

Effect
Na een paar dagen merkt u dat de puisten en ontstekingen minder worden. Het kan enkele weken duren voor het effect maximaal is.

Infecties van het maagdarmkanaal

Bij een infectie van het maagdarmkanaal heeft u last van diarree en moet u vaak overgeven. Verschillende ziekteverwekkers kunnen het veroorzaken. Bij een infectie door bacteriën, zoals bijvoorbeeld cholera, kan uw arts doxycycline voorschrijven.

Chlamydia

De chlamydia-infectie is de meest voorkomende seksueel overdraagbare aandoening (SOA).

Verschijnselen
Vaak merkt u niet dat u een chlamydia-infectie heeft.

Een enkele keer ontstaan pijn of een branderig gevoel bij het plassen. Vrouwen kunnen afscheiding merken of tussentijds bloedverlies. Mannen hebben soms ook pijn in de zaadballen.
Bij vrouwen kan een onbehandelde chlamydia-infectie opstijgen naar de eierstokken en baarmoeder. Bij mannen naar de prostaat en de zaadballen. Het is een veel voorkomende oorzaak van onvruchtbaarheid.

Oorzaak
U kunt door seksueel contact besmet raken met de bacterie die chlamydia veroorzaakt.

Behandeling
Artsen schrijven bij chlamydia-infecties meestal azitromycine of doxycycline voor.

Gonorroe

Verschijnselen
Gonorroe, ook wel druiper genoemd, is een seksueel overdraagbare aandoening (SOA). Soms merkt u niet dat u gonorroe hebt. Ongeveer de helft van de vrouwen krijgt pijn, een gekleurde afscheiding en pijn bij het plassen. Negen op de 10 mannen krijgen last van een ontstoken plasbuis met afscheiding.

Gonorroe heeft soms ernstige gevolgen. Bij vrouwen kan de infectie zich uitbreiden naar de baarmoeder en de eierstokken. Veel vrouwen worden daardoor onvruchtbaar. Bij mannen kunnen de prostaat en de zaad- of bijballen geïnfecteerd raken.

Oorzaak
Gonorroe wordt veroorzaakt door een bacterie. Met deze bacterie kunt u besmet raken door seksueel contact.

Voorkomen
Gebruik van condooms is voldoende om een besmetting met gonorroe te voorkomen. Mocht u besmet zijn, dan is het belangrijk om anderen niet te besmetten. Weet u niet zeker of u besmet bent, neem dan contact op met uw huisarts of met de GGD.

Behandeling
Artsen schrijven doxycycline voor bij gonorroe als de eerste-keuzemiddelen niet voldoende helpen of niet worden verdragen. Het wordt daarbij vaak gecombineerd met de antibiotica ceftriaxon en metronidazol.

Syfilis

Verschijnselen
Syfilis is een seksueel overdraagbare bacterie-infectie.

De ziekte doorloopt verschillende stadia. Drie tot 5 weken na de besmetting ontstaat op de geslachtsdelen, anus of lippen een zweer met een harde rand. Dit gaat vanzelf weg. Na 6 tot 8 weken ontstaat echter huiduitslag, koorts, gezwollen klieren, haaruitval, vermoeidheid, pijn in de gewrichten en spieren, en zweertjes op de huid en in de mond.

Behandeling
Als de ziekte niet wordt behandeld, woekert de ziekte voort en kan het de organen aantasten. Daarom is het belangrijk de ziekte zo snel mogelijk te behandelen met een antibioticum. Meestal schrijft de arts een injectie met benzylpenicilline voor. Maar bij overgevoeligheid voor penicilline schrijft de arts doxycycline voor.

Voorkomen
Gebruik van condooms is voldoende om een besmetting met syfilis te voorkomen. Mocht u zelf besmet zijn, dan is het belangrijk om anderen niet te besmetten. Weet u niet zeker of u besmet bent, neem dan contact op met uw huisarts of met de GGD.

Lymeziekte

Oorzaak
De oorzaak van de ziekte van Lyme (tekenbeetziekte) is de beet van een teek die is geïnfecteerd met de Lyme- bacterie. De teek komt vooral voor in bossen, struiken en in de duinen. De teek kan zich vastbijten in de huid van de mens. Als de teek met de Lyme-bacterie is geïnfecteerd, kan de ziekte door de beet worden overgedragen op de mens. Het duurt meer dan 24 uur voordat de teek de ziekte overdraagt.

Hoe kunt u de ziekte voorkomen?
Verwijder de teek zo snel mogelijk. Als u een teek binnen 24 uur verwijdert, heeft u weinig kans op de tekenbeetziekte. Let gedurende 3 maanden na de beet op het ontstaan van een ronde, rode kring rondom de plaats van de tekenbeet. Ontstaat dit, of krijgt u andere klachten? Neem dan contact op met uw arts. Als u de teek pas na 24 uur verwijdert, neem dan altijd contact op met uw arts.

Verwijder de teek met duim en wijsvinger of een pincet rechtstandig met een licht draaiende beweging zo dicht mogelijk bij de huid. Zorg dat u de teek met kop en al verwijdert. Sommige mensen vinden dat makkelijker met een speciale tekenpincet. Deze is in de apotheek verkrijgbaar.

Bewerk de teek of de huid niet van tevoren met alcohol of jodium. De kans bestaat dat de teek dan juist besmettelijk speeksel overdraagt. Ná het verwijderen is het wel goed om de huid te ontsmetten. Noteer wanneer u de teek hebt verwijderd en waar de beet heeft gezeten. Dit kan van belang zijn als u later toch last mocht krijgen van de beet.

Verschijnselen
Een besmetting met de ziekte van Lyme kunt u vaak merken aan een ronde, zich uitbreidende, rode ring rond de plaats van de tekenbeet. Uw arts zal u dan een antibioticumkuur voorschrijven, bijvoorbeeld met doxycycline of amoxicilline.
Als de ziekte niet op tijd is behandeld, kan de infectie zich uitbreiden naar de gewrichten en het zenuwstelsel. Ook dan is een antibioticumkuur nodig om de ziekte tot staan te brengen. Hierbij kiest de arts meestal een ander antibioticum, zoals een infuus met ceftriaxon of met benzylpenicilline.

Malaria

Oorzaak
Bij reizen naar, of verblijf in, de tropen moet u rekening houden met malaria. Malaria ontstaat door besmetting met een parasiet. Deze parasiet komt via een steek van een besmette mug in het bloed.

Een groot deel van de muggen in tropische landen is besmet met de malariaparasiet. De parasieten nestelen zich eerst in de lever. Als ze het volwassen stadium bereiken, verhuist een deel van deze parasieten naar de rode bloedcellen. In de rode bloedcellen ontwikkelen de parasieten zich verder, waardoor de rode bloedcellen kapot gaan. Dit veroorzaakt de malaria-aanval. De parasieten die in de lever zijn achtergebleven, kunnen weken tot maanden later op dezelfde manier een nieuwe malaria-aanval veroorzaken.

Verschijnselen
Als de parasiet in de rode bloedcellen zit, ontstaat koorts. U merkt malaria dan ook aan een grieperig gevoel, gevolgd door koude rillingen en koortspieken. Koortspieken met daartussen perioden waarin u geen koorts heeft, zijn typerend voor malaria.

Gebruikte u medicijnen om malaria te voorkomen en krijgt u toch malaria? Dan hoeft u geen koorts op te merken en heeft u soms alleen last van een grieperig gevoel. Raadpleeg altijd bij griepverschijnselen een arts, ook als u al weken of maanden thuis bent na uw reis naar de tropen. Een malaria-aanval kan namelijk nog weken of maanden na terugkomst optreden.

Behandeling
Uw arts kan voor verschillende antibiotica kiezen om de parasiet te bestrijden. Vaak is dat een combinatie van kinine en doxycycline.
De arts kan u ook doxycycline uit voorzorg voorschrijven als u reist naar een malariagebied en andere medicijnen tegen malaria, zoals atovaquon-proguanil of mefloquine niet kunt gebruiken.

Q-koorts

Q-koorts is een infectie met een bacterie. U kunt met de bacterie besmet raken via bepaalde dieren . In Nederland is dit meestal door geiten, en soms door schapen.

Als u de lucht met Q-koortsbacteriën inademt, kunt u na 2 tot 6 weken Q-koorts krijgen.

Verschijnselen
Sommige mensen merken niets van een besmetting. Bij mensen die wel ziek worden, zijn de klachten meestal koorts, hoofdpijn en hoesten. De ziekte gaat vaak na 1 of 2 weken vanzelf weer over.

In zeldzame gevallen kan de Q-koorts chronisch zijn. Dit betekent dat de ziekte jarenlang kan duren. U kunt dan klachten hebben, zoals vermoeidheid, koorts, benauwdheid, veel zweten en gewichtsverlies.

Behandeling
Een Q-koorts infectie kan vanzelf overgaan. Meestal schrijft de arts een antibioticum voor, om de kans op een chronische infectie te verminderen. Een kuur met 2 tot 3 weken doxycycline is dan voldoende.

Als u toch chronische Q-koorts heeft gekregen, schrijft uw arts doxycycline voor, samen met het medicijn hydroxychloroquine. U moet deze combinatie dan vaak een jaar of langer gebruiken.

Rosacea

Verschijnselen
Rosacea, officieel acne rosacea genoemd, is een ontsierende huidaandoening in het gezicht. Het opvallendste is de felrode kleur van de wangen, de neuspunt, het midden van het voorhoofd en de kin. Er kunnen ook puistjes ontstaan.
De aandoening kent perioden waarin men nauwelijks last heeft en perioden waarin de ziekte opvlamt.

Rosacea lijkt wat op acne, maar komt op latere leeftijd voor, meestal niet voor het dertigste jaar. Vooral vrouwen van middelbare leeftijd hebben er last van.

Oorzaak
De oorzaak van rosacea is niet bekend. Wel weten we dat de verschijnselen kunnen verergeren door het drinken van alcohol, het gebruik van bepaalde medicijnen, het klimaat en het gebruik van allerlei crèmes, reinigingslotions en shampoos.

Behandeling
Rosacea is niet te genezen. Wel kunt u de verschijnselen goed onderdrukken.

Het is belangrijk de huid niet te irriteren. Gebruik daarom zo min mogelijk middeltjes op de huid. Pas ook op met voedingsmiddelen die u kunnen laten blozen, zoals alcohol en scherpe kruiden.

Als behandeling nodig is, zal een arts in eerste instantie antibiotica voor op de huid voorschrijven.

Als de klachten ernstig zijn, schrijft de arts doxycycline voor. Dit moet u een aantal maanden achter elkaar gebruiken voor een goed resultaat.

Bijwerkingen

Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)

• Maagdarmklachten, zoals misselijkheid. Zeer zelden buikpijn, gebrek aan eetlust, maagpijn, brandend maagzuur, braken en diarree.

  Drink voldoende vocht als u diarree heeft, anders raakt u uitgedroogd. Zeer zelden kan een ernstige diarree ontstaan (meer dan 7 keer per dag) met buikkrampen en soms met koorts. Waarschuw dan een arts.

• Ontstoken slijmvliezen, vooral in de mond, mondhoeken, keelholte, vagina of anus (poepgat): het betreft meestal een schimmelinfectie (Candida). U merkt dit aan een wit beslag op de slijmvliezen of jeuk aan de vagina of anus (poepgat). Zelden kunt u ook een verkleuring van de tong of tanden krijgen.

  Neem contact op met uw arts.

• Huidirritatie, huiduitslag met blaasjes of puistjes op de huid of een rode huid.

  Huiduitslag kan ook het gevolg zijn van overgevoeligheid voor dit medicijn. Raadpleeg uw arts bij huiduitslag (zie Zeer zelden Overgevoeligheid).

• Bijholteontsteking, ontstoken neusholte.

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Hoofdpijn en oorsuizen.

  In zeldzame gevallen is dit het gevolg van een te hoge druk in de hersenen. U heeft dan ook meestal last van wazig zien of dubbel zien, pijn in het oog of sterretjes zien, en u kunt misselijk zijn. Waarschuw dan een arts. Meestal gaan de verschijnselen binnen enkele dagen tot weken weg na stoppen van het gebruik.

• Blozen

• Donkere, onregelmatige vlekken op de huid.

• Spier- en gewrichtspijn, rugpijn. Mensen met de spierziekte myasthenia gravis kunnen extra last van hun ziekte krijgen. 

  Overleg hierover met uw arts.

• Moeite met slikken.

• Irritatie van de slokdarm.

  Mensen met slokdarmontsteking door opkomend maagzuur, zijn hier extra gevoelig voor. U voorkomt dit door dit medicijn rechtop (zittend of staand) in te nemen met een vol glas water. Het kan dan niet in de slokdarm blijven plakken.
  Heeft u een vernauwing van de slokdarm (slokdarmstenose)? Gebruik dan alleen de oplostabletten ('disper'), niet de capsules. De oplostablet geeft namelijk minder kans op schade aan de slokdarm. Overleg hierover met uw arts.

• Minder rode of witte bloedcellen, minder bloedplaatjes. Waarschuw uw arts bij extreme vermoeidheid, een bleke huid, koorts, keelpijn en blaasjes in de mond en bij bloedneuzen en blauwe plekken.

• Snelle hartslag, ontsteking van hartzakje. Waarschuw een arts als u pijn op de borst krijgt, kortademig of vermoeid wordt en dikke enkels krijgt.

• Leverziektes, zoals leverontsteking (hepatitis), ontsteking van de alvleesklier. U kunt dit merken aan een gevoelige, opgezwollen buik, hevige pijn boven in de buik, donkere plas, een gele kleur van het oogwit of van de huid of jeuk over het hele lichaam. 

  Waarschuw dan een arts.

• Uw huid kan gevoeliger worden voor UV-licht. (zon, zonnebank, UV-lamp)

  Dit kan jeuk, roodheid en ernstige verbranding geven. Ook kunt u last krijgen van huiduitslag en huidverkleuring. Begint u net met dit medicijn? Blijf dan uit direct zonlicht, vooral tussen 10:00 en 15:00 uur. Bescherm uw huid tegen de zon. Bijvoorbeeld met zonnebrandmiddel en beschermende kleding, zoals een hoed en een zonnebril. Ga niet onder de zonnebank. Krijgt u een ernstige reactie op de zon? Stop dan met dit medicijn en waarschuw uw arts.
  In zeer zeldzame gevallen kunnen door de zon de nagels losser gaan zitten.

• Overgevoeligheid voor dit medicijn. U merkt dit aan huiduitslag, galbulten, jeuk of onregelmatige rode vlekken.
   

  Als u last heeft van deze klachten, ga dan naar uw arts.
  Zeer zelden kunt u benauwd of duizelig worden, flauwvallen of koorts krijgen. Of u kunt zwellingen krijgen in het gezicht, de lippen, mond en keel. U kunt hierbij erg benauwd worden.
  In zeer zeldzame gevallen kan een ernstige huidziekte ontstaan met blaarvorming. De blaren ontstaan met name op de lippen en op de slijmvliezen van de mond en geslachtsdelen. Waarschuw in deze gevallen een arts, of ga naar de Eerste-hulpdienst.
  Als blijkt dat u overgevoelig bent voor doxycycline, dan mag u dit medicijn of erop lijkende antibiotica niet meer gebruiken. Geef dit aan de apotheker door. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u dit medicijn of soortgelijke medicijnen niet opnieuw krijgt.

Zeer zelden (bij toepassing tegen ziekte van Lyme)

• Bij toepassing tegen ziekte van Lyme (tekenbeetziekte). Lusteloosheid, koorts, hoofdpijn, zweten, spierstijfheid en verergering van de klachten van ziekte van Lyme. Dit treedt vaak enkele uren na starten van de behandeling op, maar kan ook later voorkomen. Raadpleeg uw arts als u dit merkt.

Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen

Gebruik

Kijk voor de juiste dosering altijd op het etiket van de apotheek.

Hoe?

• Oplostabletten ('dispers'): de tablet in een glas water uiteen laten vallen onder goed roeren. Na het leegdrinken van het glas doet u nogmaals water in het glas om ook de achtergebleven resten in te nemen.
  U mag deze tabletten eventueel ook zo innemen met een ruime hoeveelheid vloeistof. Zorg dan wel dat u staat of zit als u het inneemt.
• Capsules met vertraagde afgifte (MGA): heel doorslikken met een heel glas water, terwijl u zit of staat. Hierdoor blijft de capsule niet in de slokdarm plakken en voorkomt u irritatie van de slokdarm. Neem de capsule NIET in met voedsel en NIET in met melk of zuivelproducten, zoals yoghurt of kaas. Het wordt dan minder werkzaam.
• Injecties: de arts of verpleegkundige dient deze toe.

Wanneer?
U gebruikt dit medicijn meestal 1 keer, soms 2 keer per dag. Kies hiervoor vaste tijdstippen, dan vergeet u minder snel een dosis.

• Oplostabletten: neem de tablet overdag in of ruim voor u gaat slapen. Als u het inneemt vlak voor u naar bed gaat is de kans namelijk groter dat het medicijn blijft plakken in de slokdarm en dan irritatie geeft. Krijgt u maagklachten door dit medicijn? Neem het dan in met wat voedsel, dan heeft u er minder last van.
• Capsules met vertraagde afgite (MGA): neem de capsule het liefst 1 uur voor het ontbijt. Het wordt dan het beste in het lichaam opgenomen. U kunt het eventueel ook 2 uur na het ontbijt innemen.

Gebruikt u doxycycline om Lymeziekte (tekenbeetziekte) te voorkomen? Dan moet u de dosis innemen binnen 3 dagen nadat u de teek heeft verwijderd.

Gebruikt u het om malaria te voorkomen? Dan moet u beginnen met de eerste dosis op de dag dat u aankomt in het malariagebied.

Hoelang?
De kuurduur hangt af van de plaats en de ernst van de infectie. Normaal gesproken duurt een kuur 1 tot 3 weken. Bij sommige infecties langer, tot enkele jaren.

Houd er rekening mee dat u de kuur niet mag onderbreken en dat u hem helemaal moet afmaken. Ook al merkt u van de infectie vóór afloop van de kuur niets meer. Dit betekent namelijk niet dat alle bacteriën zijn verdwenen.

Bij rosacea of acne (puistjes) kunt u het enkele maanden gebruiken. Raadpleeg uw arts, als u na 6 weken nog niet merkt dat het werkt.

Om malaria te voorkomen: ga door met slikken tot minstens 4 weken na vertrek uit het malariagebied.

Als de kuur is afgerond, kan het nog zijn dat er bacterien zitten en u nog steeds anderen kunt besmetten. Zo kunt u bij de geslachtsziekte chlamydia tot ruim een week na de behandeling nog anderen besmetten. Bij chlamydia gelden tot een week na de behandeling de volgende adviezen:

• Zorg dat u helemaal geen seksueel contact hebt. Ook niet met condoom en ook niet met handen of mond.
• Hebt u geen vaste partner? Vrij dan 1 week niet en blijf daarna veilig vrijen mét condoom.
• Hebt u wel een vaste partner? Vrij dan dus niet tot een week nadat jij en je partner(s) klaar zijn met de antibiotica en de soa-test geen andere geslachtsziekten heeft aangetoond.

Vergeten

Bij gebruik als antibioticumkuur:

• Als u dit medicijn 1 keer per dag gebruikt: neem de vergeten dosis zo snel mogelijk in. Duurt het minder dan 8 uur voordat u de volgende dosis moet innemen? Sla dan de vergeten dosis over en hervat uw normale schema. De vergeten dosis neemt u aan het eind van de kuur in. U verschuift dus het moment waarop u de kuur beëindigt.
• Als u dit medicijn 2 keer per dag gebruikt: neem de vergeten dosis zo snel mogelijk in. Duurt het minder dan 4 uur voordat u de volgende dosis moet innemen? Sla dan de vergeten dosis over en hervat uw normale schema. De vergeten dosis neemt u aan het eind van de kuur in. U verschuift dus het moment waarop u de kuur beëindigt.

Bij gebruik tegen rosacea:

• U gebruikt dit medicijn 1 keer per dag: duurt het meer dan 8 uur voor u de volgende dosis inneemt? Neem de dosis dan alsnog in en neem de volgende dosis op het gebruikelijke tijdstip. Duurt het minder dan 8 uur voor u de volgende dosis inneemt? Sla dan de vergeten dosis over. Neem geen dubbele dosis, om een vergeten dosis in te halen.

Verboden

autorijden en alcohol drinken?
U mag autorijden terwijl u dit medicijn gebruikt. Alcohol heeft geen invloed op dit medicijn.

alles eten?
Oplostabletten en injectie: u mag eten en drinken zoals u normaal ook doet

Capsules met vertraagde afgifte (MGA): gebruik tot minstens 2 uur na inname geen melk of zuivelproducten, zoals yoghurt of kaas,. Doxycycline in capsules werkt minder goed door de kalk in deze producten.

Wisselwerking

Dit middel heeft wisselwerkingen met andere medicijnen. In de tekst hieronder staan alleen de werkzame stoffen van deze medicijnen, dus niet de merknamen. Of uw medicijn een van die werkzame stoffen bevat, kunt u nagaan in de bijsluiter onder het kopje 'samenstelling'.

De medicijnen waarmee de belangrijkste wisselwerkingen optreden, zijn de volgende.

• De medicijnen tegen huidklachten, isotretinoïne en acitretine, en het medicijn tegen bloedkanker (leukemie) tretinoïne. Door de combinatie met doxycycline kunnen ernstige bijwerkingen ontstaan. Neem contact op met uw arts als u beide middelen voorgeschreven heeft gekregen.
• De antistollingsmedicijnen acenocoumarol en fenprocoumon. Doxycycline kan de bijwerkingen hiervan versterken. Vertel de trombosedienst dat u doxycycline gebruikt of heeft gebruikt.
• Buiktyfusvaccin-capsules. Doxycycline maakt het buiktyfusvaccin in de capsules onwerkzaam. Gebruik daarom beide middelen niet samen. Als tussen beide medicijnen minimaal 3 dagen zit, is er geen probleem.
  Wilt u capsules met buiktyfusvaccin gebruiken? Wacht dan minimaal 3 dagen na afloop van de kuur met doxycycline. Of vraag uw arts om een injectie tegen buiktyfus. De wisselwerking treedt dan niet op.
  Heeft u minder dan 3 dagen geleden capsules met buiktyfus-vaccin gebruikt en moet u nu starten met doxycycline? Neem dan contact op met uw arts.
• De antibiotica van de penicilline-soort en cefalosporine-soort en doxycycline kunnen elkaar tegenwerken. Dit is vooral belangrijk bij ernstige infecties, zoals hersenvliesontsteking. Uw arts zal dan een ander antibioticum voorschrijven.
• Sommige medicijnen tegen hiv (virus waar u aids van kunt krijgen). Vraag aan uw apotheker om welke medicijnen dit gaat.
• Sommige medicijnen tegen kanker. Vraag aan uw apotheker om welke medicijnen dit gaat. De werking of bijwerkingen van deze medicijnen kunnen veranderen. Overleg hierover met uw arts.

Onderstaande medicijnen kunnen de werking van doxycycline verminderen. Dat komt omdat deze de opname van doxycycline in de darmen belemmeren, of omdat ze de afbraak van doxycycline versnellen.
Soms is het mogelijk om de medicijnen gescheiden van elkaar in te nemen, met een aantal uur ertussen. Hieronder leest u ons advies. Vraag eventueel een innameschema aan uw apotheker of overleg met uw arts.

• Maagzuurbindende medicijnen. Soms kan de arts een ander maagmiddel voorschrijven dat de wisselwerking niet heeft. Moet u het toch gebruiken? Zorg dan dat u doxycycline 2 uur vóór of 4 uur ná het maagmiddel gebruikt.
• Magnesium-, zink- of calciumbevattende middelen. Vraag uw arts of u tijdens de kuur kunt stoppen met deze middelen. Moet u het toch gebruiken? Neem doxycycline dan ten minste 2 uur vóór of 4 uur na het magnesium-, zink- of calciummiddel in.
• IJzerbevattende middelen: stop tijdens de kuur met het ijzermiddel. Of overleg met de arts over een ander antibioticum.
• Veel medicijnen tegen epilepsie: fenytoïne, carbamazepine, fenobarbital en primidon. Gebruik deze medicijnen niet samen met doxycycline. Overleg met de arts.
• Sommige medicijnen tegen tuberculose, zoals rifabutine en rifampicine. Gebruik deze medicijnen niet samen met doxycycline. Overleg met de arts.
• Sint-janskruid (hypericum), een kruidenmiddel tegen depressieve klachten. Overleg met uw arts.

Twijfelt u eraan of een van de bovenstaande wisselwerkingen voor u van belang is? Neem dan contact op met uw apotheker of arts.

Zwangerschap

Zwangerschap
Gebruik dit medicijn NIET vanaf week 16 van de zwangerschap. Dit medicijn is dan schadelijk voor de groei van de botten en de ontwikkeling van de tanden van de baby.

Overleg met uw arts aan het begin van de zwangerschap (tot en met week 15) en als u zwanger wilt worden. In veel gevallen kan uw arts een ander antibioticum voorschrijven, dat tijdens de hele zwangerschap veilig is. Is dat niet mogelijk en moet u doxycycline gebruiken? Tijdens de eerste 15 weken van de zwangerschap, gerekend vanaf de laatste menstruatie, kunt u veilig doxycycline gebruiken.

Borstvoeding
Kortdurend gebruik (3 weken of korter)
U kunt dit medicijn veilig gebruiken als u het kortdurend gebruikt. Het medicijn komt in kleine hoeveelheden in de moedermelk terecht, maar is niet schadelijk voor het kind.

Langdurig gebruik (langer dan 3 weken)
Als u het langer dan 3 weken moet gebruiken, overleg dan met uw arts. U kunt dit medicijn beter NIET gebruiken als u borstvoeding geeft. Het medicijn komt in kleine hoeveelheden in de moedermelk. Bij langdurig gebruik kan dit medicijn slecht zijn voor de groei van de botten en de ontwikkeling van de tanden van de baby. Misschien kan uw arts een ander medicijn voorschrijven. Een medicijn waarvan wel bekend is dat u het veilig kunt gebruiken. Of u kunt kunstvoeding geven.

Stoppen

Als u stopt heeft u kans dat niet alle bacteriën verdwenen zijn. De infectie blijft dan bestaan of keert terug. Maak dus altijd de kuur af, volgens de aanwijzingen van uw arts.

Als u allergische reacties of ernstige bijwerkingen krijgt, moet u wel stoppen met de kuur. Neem in dat geval direct contact op met uw arts.

Bij rosacea mag u wel in één keer stoppen met het gebruik van dit medicijn.

Handelsinformatie

Ja, u heeft een recept nodig.

Doxycycline is sinds 1966 internationaal op de markt. Het is op recept verkrijgbaar onder de merknamen Doxy Disp en Vibramycin en als het merkloze Doxycycline.
Bij rosacea wordt een lage sterkte doxycycline gebruikt. De lage sterkte is op recept verkrijgbaar onder de merknaam Efracea.

Het is te verkrijgen in capsules met vertraagde afgifte (mga), oplostabletten ('dispers') en injecties.

Disclaimer

Deze tekst is opgesteld door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Deze tekst is gebaseerd op de bijsluiter van het beschreven medicijn en op andere, wetenschappelijke bronnen. Zoals medische richtlijnen, standaarden en literatuur. Bent u benieuwd hoe het apotheek.nl-team dit doet? Bekijk dan de video. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst. De officiële bijsluiter van dit medicijn vindt u bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen op: www.cbg-meb.nl.