Introductie

Salbutamol is een luchtwegverwijder.

Artsen schrijven het voor bij astma en bij COPD (chronische obstructieve longziekte).

Instructiefilmpje

Film 1 - Inhalatoren met en zonder voorzetkamer

Highlight

• Salbutamol opent uw luchtwegen. Hierdoor wordt u minder benauwd.
• Bij de longziekten astma en COPD (chronische obstructieve longziekte).
• Binnen 5 minuten na het inademen van salbutamol merkt u dat u minder benauwd bent. Daarom wordt dit medicijn een snelwerkende luchtwegverwijder genoemd. Het werkt 4 tot 6 uur lang.
• Salbutamol inademen is niet makkelijk. Een apotheekmedewerker kan u laten zien hoe het moet. Of bekijk het instructiefilmpje op deze website. Laat elk jaar in de apotheek controleren of u dit medicijn nog juist inademt.
• Heeft u moeite met het gebruik van uw inhalatie-apparaat? Er zijn verschillende inhalatie-apparaatjes beschikbaar. Vraag uw arts of apotheek of een ander soort apparaatje geschikter voor u is.
• U kunt last krijgen van irritatie van mond en keel en van gaatjes in uw gebit (cariës). En ook een vieze smaak en een brandend gevoel van de tong. Spoel altijd uw mond nadat u dit medicijn heeft ingeademd.
• U kunt hartkloppingen, trillende handen of hoofdpijn krijgen. Ook kunt u gaan hoesten. Deze bijwerkingen horen binnen een paar uur na inademen van dit medicijn te verdwijnen. U zult hier na verloop van tijd minder last van krijgen, omdat u eraan zult wennen. Heeft u na 2 weken nog steeds deze klachten? Vraag dan uw arts om advies.
• U mag dit medicijn gebruiken als u zwanger bent. Of als u zwanger wilt worden.
• U mag dit medicijn gebruiken als u borstvoeding geeft.

Download de samenvatting

Werking

Astma

Verschijnselen
Bij astma verkrampen de spieren van de luchtwegen, waardoor u kortademig wordt, moet hoesten en het benauwd krijgt. Deze benauwdheidsaanvallen ontstaan door prikkels, zoals koude lucht, rook, inspanning, emoties en stoffen waar u allergisch voor bent. Er zijn periodes waarin u gevoeliger bent voor deze prikkels.

Oorzaken
Bij gezonde mensen veroorzaken deze prikkels geen benauwdheid, terwijl mensen met astma hier wel gevoelig voor zijn. Bij hen reageren de slijmvliezen in de luchtwegen als ze met deze prikkels in aanraking komen. Bij deze reactie trekken de luchtwegen samen, waardoor u benauwd wordt.

Behandeling
Meestal kiest de arts in eerste instantie voor een inhalatie met een luchtwegverwijder, zoals salbutamol. U kunt dat dan bij een aanval gebruiken.

Heeft u bijna elke dag een aanval, dan schrijft de arts meestal ook een inhalatie met een luchtwegbeschermer voor. Die moet u dan dagelijks gebruiken. Het voorkomt aanvallen.

Werking
Salbutamol heft binnen 5 minuten de verkramping in de luchtwegen op, zodat u weer makkelijker kunt ademen. De werking houdt ongeveer 4 tot 6 uur aan. Dit middel neemt de gevoeligheid voor prikkels niet weg. Daar zijn andere medicijnen voor, die luchtwegbeschermers worden genoemd.

Chronische obstructieve longziekte (COPD)

Verschijnselen
COPD is de Engelse afkorting voor chronische obstructieve longziekte. Bij COPD zijn de luchtwegen blijvend vernauwd en heeft u last van slijm in de luchtwegen. U moet daardoor veel hoesten en bent vrijwel altijd benauwd. De klachten kunnen tijdelijk verergeren of juist verbeteren.

De oorzaak van COPD is meestal een beschadiging van de luchtwegen, bijvoorbeeld door roken.

Werking
Salbutamol heft binnen 5 minuten de verkramping in de luchtwegen op, zodat u weer makkelijker kunt ademen. De werking houdt ongeveer 4 tot 6 uur aan. Raadpleeg uw arts als de werking minder dan drie uur aanhoudt. Mogelijk heeft u een andere behandeling of dosering nodig.

Bijwerkingen

Behalve het gewenste effect kan dit medicijn bijwerkingen geven. Dit medicijn komt rechtstreeks in uw luchtwegen terecht en heeft daarom maar weinig bijwerkingen.

De belangrijkste bijwerkingen zijn de volgende.

Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)

• Trillende handen en zeer zelden hartkloppingen en versnelde hartslag.

  Deze klachten horen binnen enkele uren na gebruik over te gaan. Heeft u er na 2 weken nog altijd last van, raadpleeg dan uw arts. Mogelijk is de dosering voor u te hoog.

• Hoesten

• Hoofdpijn, misselijk zijn en duizelig zijn.

• Psychische klachten, zoals rusteloos zijn en zeer zelden angstig zijn of dingen zien, horen of voelen die er niet zijn (hallucinaties). 

  Als u deze bijwerkingen opmerkt, neem dan contact op met uw arts of apotheker.

• Zweten

  Deze bijwerking verdwijnt meestal weer als u stopt met dit medicijn. Als u hier veel last van heeft, overleg dan met uw arts.

• Vieze smaak, brandend gevoel van de tong en zeer zelden geïrriteerde mond en keel.

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Spierkramp

• Meer kans op gaatjes (tandcariës).

  U kunt dit voorkomen door na het inhaleren de mond te spoelen.

• Meer last van benauwheidsklachten direct na toedienen van het medicijn.

  In dat geval dit medicijn niet meer gebruiken en een arts raadplegen.

• Veranderingen in uw bloedsuikerspiegel.

  Controleer daarom vaker uw bloedsuikerspiegel als u diabetes heeft.

• Overgevoeligheid

  Dit merkt u aan huiduitslag, galbulten of jeuk. Raadpleeg dan uw arts.
  Verder kunt u duizelig worden of flauwvallen. Of er kan een zwelling ontstaan van het gezicht, lippen, mond, tong of keel. U kunt hierbij erg benauwd worden. Waarschuw dan direct een arts of ga naar de Eerste-Hulpdienst. Als u overgevoelig bent voor dit medicijn, geef dit dan altijd door aan de apotheker. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u dit medicijn niet opnieuw krijgt.

• Erger worden van bestaande hartklachten, zoals pijn op de borst direct na toedienen van het medicijn.

  Raadpleeg in dat geval direct uw arts.

• Meer kans op hartritmestoornissen.

  U kunt last krijgen van plotselinge duizelingen of kortdurend buiten bewustzijn raken. Dit is vooral van belang voor mensen met een bepaalde hartritmestoornis, namelijk het aangeboren verlengde QT-interval. Gebruik dit medicijn NIET als u deze hartritmestoornis heeft. Overleg met uw arts. Mogelijk kunt u overstappen op een ander medicijn.

• Te weinig bloedplaatjes. Hierdoor heeft u meer kans op bloedingen, zoals bloedneuzen.

• Slaapproblemen

  Neem als u hier last van heeft contact op met uw arts of apotheker.

Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen

Gebruik

Kijk voor de juiste dosering altijd op het etiket van de apotheek of in de bijsluiter.

Hoe?

• Goed inhaleren vergt veel oefening. Alleen als u goed inhaleert komt de werkzame stof diep genoeg in uw longen om te werken.
• De apotheekmedewerker zal u uitleggen hoe het apparaat werkt en het inhaleren een keer voordoen. Daarna kunt u een keer oefenen en kan de apotheekmedewerker nagaan of u alle handelingen goed uitvoert.
• Laat regelmatig, bijvoorbeeld elk jaar, in de apotheek controleren of u nog op de juiste manier inhaleert. Lukt het u niet om goed te inhaleren? Er zijn verschillende typen inhalatieapparaatjes. Mogelijk is een ander type apparaat geschikter voor u. Vraag uw arts of apotheker om advies.

Verschillende inhalatie-apparaten
U kunt salbutamol inhaleren als poeder, als spray en als inhalatievloeistof met een vernevelaar. Voor een poederinhalatie moet u krachtig kunnen inademen. Voor een inhalatiespray moet u tegelijkertijd de spray indrukken en inademen. Veel mensen vinden dat moeilijk. U kunt op deze site instructiefilmpjes zien van de meest voorkomende inhalatieapparaatjes.

• Het inhalatiepoeder zit in capsules, in een Diskus of een patroon voor de Novolizer.
  • De capsules plaatst u in een inhalatieapparaatje. Met het inhalatieapparaatje prikt u de ruimtes op het schijfje kapot, waarna u het poeder kunt inhaleren. De capsulewand bestaat uit gelatine. De schilfers hiervan zijn niet schadelijk voor de longen. Het apparaat kan na verloop van tijd slijten, waardoor de capsules of het schijfje niet meer goed worden opengeprikt. Bij een normaal gebruik is dat na ongeveer drie tot zes maanden. Overleg daarom in de apotheek over vervanging van het apparaat als u het al enkele maanden gebruikt.
  • De diskus is een apparaatje met een voorraad van zestig doses. Elke keer dat u de afsluitklep opendraait, valt een dosis poeder in het daarvoor bestemde vakje. Dit gaat alleen goed als u het mondstuk horizontaal houdt. Daarna kunt u het medicijn inhaleren. Als alle porties poeder op zijn, heeft u een nieuw apparaat nodig. U merkt dat het apparaatje leeg is, als de teller op het apparaat op nul staat. U kunt dus op tijd een nieuw apparaatje aanvragen.
  • De turbuhaler bevat honderd of tweehonderd inhalaties. Elke keer dat u de geribbelde knop draait, valt een dosis poeder in het daarvoor bestemde vakje. Dat gaat alleen goed als u de turbuhaler rechtop houdt bij het draaien. Daarna kunt u het medicijn inhaleren. Als alle porties poeder op zijn, heeft u een nieuw apparaat nodig. U merkt dat het apparaat bijna leeg is, als in het doorzichtige venster op de zijkant een rode kleur verschijnt. U heeft dan nog ongeveer twintig doses over. U kunt dan op tijd een nieuw apparaat aanvragen.
  • Een patroon met tweehonderd inhalaties plaatst u in de Novolizer. Elke keer dat u de gekleurde knop indrukt, wordt een dosis poeder klaargemaakt om in te ademen. U hoort een dubbele klik en het controlevenster wordt groen. Dat gaat alleen goed als u de Novolizer horizontaal houdt bij het indrukken. Daarna kunt u het medicijn inhaleren. Het inhaleren is goed gegaan als u een klik heeft gehoord en het controlevenster weer rood is. U merkt dat de patroon leeg is als de teller op het apparaat op nul staat. U kunt dus op tijd een nieuwe patroon aanvragen.

Na gebruik van een poederinhalator uw mond spoelen. U voorkomt hiermee gaatjes (tandcariës).

• Een inhalatiespray wordt ook wel dosisaerosol of verstuiver genoemd. Voor elke verstuiving moet u het spuitbusje stevig schudden, zodat de inhoud zich goed verdeelt. Alleen dan komt elke keer evenveel salbutamol vrij. Om een inhalatiespray beter of makkelijker te inhaleren, kunt u ook gebruikmaken van een voorzetkamer. Dit is een grote buis, waar u de inhalatiespray in spuit. U kunt dan rustig meermalen via de buis inademen. Controleer van deze voorzetkamer regelmatig of de kleppen nog goed werken. Hoe u dat moet doen, staat beschreven in de bijgeleverde gebruiksaanwijzing. Als de kleppen niet meer goed werken, kunt u in de apotheek een nieuwe voorzetkamer krijgen. Hier hoeft u niet voor te betalen als u deze samen met het recept voor de spray ophaalt. Vindt u het lastig om de voorzetkamer mee te nemen naar uw werk of een andere plek? Vraag dan uw arts twee apparaten voor te schrijven. U kunt ze dan op beide plekken achterlaten. Bij de meeste inhalatiespray is het belangrijk tegelijk de spray in te drukken en in te ademen. De autohaler is een inhalatiespray die het medicijn afvuurt tijdens het inhaleren. Bij deze spray is krachtig inademen voldoende en hoeft u dus niet de spray nog in te drukken.
• De inhalatievloeistof gebruikt u met een vernevelaar. U krijgt hiervoor instructie van de arts of verpleegkundige. Zorg ervoor dat de vernevelvloeistof niet in uw ogen kan komen bij het vernevelen. Gebruik het daarom via het mondstuk, of gebruik een goed op het gezicht aansluitend vernevelmasker.

Wanneer?

• U hoeft meestal alleen te inhaleren wanneer u benauwd bent. Behalve als uw arts u een schema heeft gegeven.
• Heeft u vooral last van benauwdheidsaanvallen door inspanning, bijvoorbeeld tijdens het sporten? Dan kunt u dit middel tien tot vijftien minuten voor de inspanning gebruiken.
• Moet u een paar maal per dag inhaleren? Doe dit dan op vaste tijdstippen, goed verdeeld over de dag.

Hoe lang?
Gebruik dit middel zolang u last heeft van benauwdheid en zolang de arts het voorschrijft.

Astma
Moet u dit medicijn meer dan 2 keer per week bij een benauwdheidsaanval gebruiken? Neem dan contact op met uw arts. Waarschijnlijk kunt u er beter een luchtwegbeschermer bij gebruiken. Als u deze elke dag inhaleert, zal na verloop van enkele dagen het aantal benauwdheidsaanvallen afnemen.

Vergeten

U hoeft meestal alleen salbutamol in te ademen wanneer u benauwd bent. Tenzij uw arts u een schema heeft geadviseerd. Bent u in dat geval een inhalatie vergeten, dan kunt u deze alsnog nemen. Zorg ervoor dat u de volgende inhalatie minimaal vier uur hierna gebruikt.

Verboden

autorijden, alcohol drinken en alles eten?
Bij dit medicijn zijn hiervoor geen beperkingen.

Wisselwerking

De medicijnen waarmee de belangrijkste wisselwerkingen optreden, zijn bètablokkers.

• Sommige bètablokkers, dit zijn hart- en vaatmiddelen die worden gebruikt bij hoge bloeddruk, hartkramp, hartritmestoornissen en migraine. Ze worden ook gebruikt bij verhoogde oogboldruk (glaucoom). Sommige bètablokkers kunnen het effect van salbutamol tegengaan. Hierdoor heeft salbutamol minder effect. Bovendien kunnen bètablokkers bij daarvoor gevoelige patienten een benauwdheidsaanval oproepen. U kunt dus meer last van benauwdheid krijgen.
• De bètablokkers bij hart- en vaatziekten waarbij de wisselwerking optreedt, zijn carvedilol, labetalol, oxprenolol, propranolol en sotalol. Neem contact op met uw apotheek of arts als u deze combinatie voorgeschreven krijgt. Mogelijk is een ander middel geschikter voor u.
• Gebruikt u oogdruppels met een bètablokker? Namelijk oogdruppels met betaxolol, carteolol, levobunolol, metipranolol en timolol. Dan kunt u extra benauwheidsklachten voorkomen door na het indruppelen een minuut de traanbuisjes dicht te drukken. Dit doet u door met duim en wijsvinger in de neus te knijpen ter hoogte van de binnenooghoek. U voorkomt hiermee dat de werkzame stof uit de oogdruppel via de traanbuis in uw neus komt en vandaar uit in het bloed wordt opgenomen.

Zwangerschap

U kunt dit medicijn veilig gebruiken als u zwanger bent, binnenkort wilt worden of als u borstvoeding geeft. Het wordt al jarenlang gebruikt door vrouwen die zwanger willen worden, zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven, zonder problemen met de vruchtbaarheid voor de zwangerschap of voor het kind.

Stoppen

U kunt op elk moment in één keer stoppen.

Handelsinformatie

Ja, u heeft een recept nodig.

Salbutamol is sinds 1968 internationaal op de markt. Het is te krijgen in inhalatiepoeder, inhalatievloeistof, inhalatiespray (aerosol) onder de merknamen Airomir, Ventolin, Salamol Steri-Neb. En als het merkloze Salbutamol.

Salbutamol is ook te krijgen in drank en tabletten en in combinatie met een andere werkzame stof, onder de merknamen Combivent en Ipramol. En als het merkloze Ipratropium/salbutamol. Deze tekst gaat alleen over salbutamol-inhalaties.

Disclaimer

Deze tekst is opgesteld door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Deze tekst is gebaseerd op de bijsluiter van het beschreven medicijn en op andere, wetenschappelijke bronnen. Zoals medische richtlijnen, standaarden en literatuur. Bent u benieuwd hoe het apotheek.nl-team dit doet? Bekijk dan de video. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst. De officiële bijsluiter van dit medicijn vindt u bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen op: www.cbg-meb.nl.