Introductie

Heparine is een antistollingsmiddel.

Artsen schrijven het voor bij trombose (trombosebeen en longembolie), om trombose te voorkomen, na een hartinfarct en om aderontsteking (tromboflebitis) te voorkomen bij mensen die een infuus krijgen.

Highlight

• Heparine zorgt ervoor dat bloed minder makkelijk samenklontert (antistollingsmedicijn). Hierdoor heeft u minder kans op trombose.
• Om een trombosebeen te behandelen en om trombose te voorkomen bij bedlegerige mensen, dialyse, longembolie, angina pectoris (hartkramp), na een operatie en na een hartinfarct. En om te voorkomen dat de aderwand op de plaats van een infuus gaat ontsteken (tromboflebitis).
• Meestal leert u de injectie zelf toe te dienen vlak onder de huid. Laat de luchtbel in de spuit zitten. Vraag eventueel uw apotheek om toelichting.
• U gebruikt dit medicijn meestal 7 tot 10 dagen na de operatie. Soms gaat u na heparine over op tabletten tegen trombose.
• Door heparine elke dag te gebruiken, verkleint u de kans op trombose, een beroerte of longembolie.
• Bloedingen komen voor. U krijgt dan sneller blauwe plekken of een inwendige bloeding. Krijgt u grote blauwe plekken, bloed in de ontlasting of urine of ineens zware hoofdpijn? Waarschuw direct uw arts.
• Wisselwerkingen met andere middelen. Laat uw apotheker controleren of u heparine veilig kunt gebruiken met uw andere medicijnen, ook medicijnen die u zonder recept heeft gekocht.

Werking

Hartinfarct (hartaanval)

Oorzaak
Bij een hartinfarct krijgt een deel van het hart onvoldoende bloed. Meestal komt dit door een bloedstolsel in een van de bloedvaten die het hart van bloed voorzien. Het bloedvat raakt verstopt, waardoor een deel van het hart dat te weinig bloed krijgt. Dat deel van het hart raakt beschadigd en kan niet meer optimaal werken.

Voorkomen van een tweede hartinfarct
Artsen schrijven soms heparine samen met acetylsalicylzuur voor om een tweede hartinfarct te voorkomen. Beide middelen remmen de vorming van bloedstolsels, zodat niet zo snel opnieuw een bloedvat verstopt kan raken.

Werking
Hoe heparine werkt kunt u hierboven lezen bij `Trombose`.

Trombosebeen

Als er schade is aan bloedvaten, kunnen we bloed verliezen. Als reactie klontert het bloed samen en vormt een bloedstolsel. Het bloedstolsel repareert de schade aan het bloedvat. Hierdoor stopt het bloeden.
Maar het bloedstolsel kan ook los raken van het bloedvat en in het bloed komen. Via het bloed kan het bloedstolsel ergens anders komen en een kleiner bloedvat afsluiten. Als dit bloedstolsel een bloedvat in het been afsluit, spreken we van een trombosebeen.
Bij een trombosebeen kan het bloed minder goed stromen en krijgt het been te weinig bloed. Ook kan een ader helemaal afgesloten zijn. Uw onderbeen kan dan dik, rood en pijnlijk zijn.

Oorzaak
Bloedstolsels kunnen ontstaan in ruwe, ontstoken of beschadigde bloedvaten. Dit kan bijvoorbeeld bij ernstige aderverkalking (atherosclerose). Ook na operaties, bij kunstmatige hartkleppen of vaatprothesen kunnen bloedstolsels ontstaan. Zo`n bloedstolsel kan een bloedvat afsluiten, met soms ernstige gevolgen. Ook kan de bloedstroom losgeraakte stukjes bloedstolsel meevoeren die  verderop een bloedvat in het been afsluiten.

Werking
Heparine voorkomt de vorming van bloedstolsels. Van de werking van heparine voelt u zelf niets.
Als u begint met heparine, voorkomt heparine meteen de vorming van bloedstolsels.

Longembolie

Als er schade is aan bloedvaten, kunnen we bloed verliezen. Als reactie klontert het bloed samen en vormt een bloedstolsel. Het bloedstolsel repareert de schade aan het bloedvat. Hierdoor stopt het bloeden.
Maar het bloedstolsel kan ook los raken van het bloedvat en in het bloed komen. Via het bloed kan het bloedstolsel ergens anders komen en een kleiner bloedvat afsluiten. Als dit bloedstolsel een bloedvat in de longen afsluit, spreken we van een longembolie.
Bij een longembolie kan het bloed minder goed stromen en krijgen de longen te weinig bloed. Ook kan een ader helemaal afgesloten zijn. U gaat dan sneller ademen en heeft pijn met ademen. Ook kan het zijn dat u slijm met een beetje bloed ophoest.

Oorzaak
Bloedstolsels kunnen ontstaan in ruwe, ontstoken of beschadigde bloedvaten. Dit kan bijvoorbeeld bij ernstige aderverkalking (atherosclerose). Ook na operaties, bij kunstmatige hartkleppen of vaatprothesen kunnen bloedstolsels ontstaan. Zo`n bloedstolsel kan een bloedvat afsluiten, met soms ernstige gevolgen. Ook kan de bloedstroom losgeraakte stukjes bloedstolsel meevoeren, die verderop een bloedvat in de longen afsluiten.

Werking
Heparine voorkomt de vorming van bloedstolsels. Van de werking van heparine voelt u zelf niets.
Als u begint met heparine, voorkomt heparine meteen de vorming van bloedstolsels.

Aderontsteking

Verschijnselen
Bloedstolsels in de aderen kunnen overal in het lichaam ontstaan. Wanneer een bloedstolsel in de aderen vlak onder de huid ontstaat, spreekt men van tromboflebitis. Dit kan ontstekingsklachten veroorzaken, zoals pijn, roodheid en zwelling.

Oorzaak
Tromboflebitis kan spontaan optreden tijdens de zwangerschap of na de bevalling. Het kan ook ontstaan bij verwondingen aan bijvoorbeeld een been of op de plaats van een infuus of een injectie. Ook mensen met spataderen hebben een grotere kans op tromboflebitis.

Behandeling
Om tromboflebitis door infuustherapie te voorkomen, schrijven artsen vaak heparine voor. De heparine kan aan het infuus worden toegevoegd en voorkomt zo dat er bloedstolsels ontstaan op de plaats waar de naald van het infuussysteem in de ader zit. Ook kan een kleine hoeveelheid heparine worden gebruikt om het infuusslangetje door te spoelen. Dit voorkomt dat het slangetje en de naald verstopt raken door bloedstolsels.

Bijwerkingen

Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)

• Bloedingen. Dit komt doordat het bloed langzamer stolt en het dus langer duurt voordat een wondje stopt met bloeden. U kunt ook merken dat u sneller bloeduitstortingen of blauwe plekken krijgt, ook zonder dat u zich (hard) stoot. Als u een maag- of darmzweer heeft bestaat er een grotere kans op bloedingen die moeilijk zijn te stoppen. Het gebruik van een maagbeschermend middel kan dit risico verminderen. Overleg hierover met uw arts.

  Krijgt u ernstige uitwendige bloedingen, neem dan altijd zo snel mogelijk contact op met uw arts.

• Heeft u een bloedstollingsziekte? U heeft meer kans op bloedingen.

  Overleg met uw arts of apotheker voor u dit medicijn gaat gebruiken.

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Overgevoeligheid voor dit middel. Dit merkt u aan allergische huidreacties met jeuk of bultjes.

  Raadpleeg bij deze verschijnselen uw arts. Geef aan de apotheek door dat u overgevoelig bent voor heparine. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u het middel niet opnieuw krijgt.

• Pijn, roodheid en irritatie op de plaats van de injectie.

• Bloedafwijkingen, zoals een tekort aan bloedplaatjes.

• Haarverlies (tijdelijk).

• Bij mannen: pijnlijke en lang aanhoudende erectie.

  Een erectie die langer dan drie uur duurt kan de zwellichamen en bloedvaten in de penis beschadigen. Neem contact op met een arts als de erectie langer dan drie uur duurt.

Bij langdurig gebruik, langer dan drie maanden

• Botontkalking (osteoporose).

  Overleg met uw arts of in uw geval voorkomen van botontkalking met medicijnen, calcium of vitamines nodig is.

Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen

Gebruik

Kijk voor de juiste dosering altijd op het etiket van de apotheek.

Hoe?
Dit middel geeft men via een injectie kan onder de huid of via een infuus. Ook kan de injectie worden gegeven in het kraantje van het infuusslangetje om het slangetje en de naald vrij te houden van bloedstolsels.

Wanneer?
De injectie kan een of twee keer per dag worden toegediend. De verpleegkundige kiest hiervoor meestal zo goed als mogelijk vaste tijdstippen.

Hoe lang?
Hoe lang u dit middel moet gebruiken, hangt af van uw situatie. Om trombose na operaties te voorkomen, krijgt u heparine meestal gedurende zeven tot tien dagen of totdat u weer uit bed mag. Bij andere aandoeningen zal eerst stollingsonderzoek in het bloed plaatsvinden om te bepalen hoe lang heparine nodig is.

In de meeste gevallen kan de behandeling daarna worden voortgezet met andere middelen tegen trombose, zoals de bloedverdunnende tabletten acenocoumarol of fenprocoumon of acetylsalicylzuur.

Vergeten

De verpleegkundige of arts dient u de injectie toe. Als uzelf of een huisgenoot de injectie toedient, bijvoorbeeld om het infuusslangetje door te spoelen en u vergeet een dosis: bij ontdekking binnen vier uur na het vaste tijdstip kunt u de injectie alsnog toedienen. De volgende injectie neemt u weer op het vaste tijdstip.

Als deze periode is verstreken, dan mag u de vergeten dosis niet zonder meer inhalen. Neem dan contact op met de arts. Hij kan u adviseren wat u in uw geval het beste kunt doen.

Verboden

autorijden, alcohol drinken en alles eten?
Bij dit middel zijn hiervoor geen beperkingen.

Wisselwerking

• Andere middelen kunnen het effect op de bloedstolling versterken, zoals acetylsalicylzuur, acenocoumarol en fenprocoumon. Gebruik deze middelen alleen samen met heparine als uw arts de combinatie bewust heeft voorgeschreven.
• De ontstekingsremmende pijnstillers, zoals ibuprofen, naproxen, diclofenac en acetylsalicylzuur in hoge dosering verhogen de kans op bloedingen in maag en darmen. Gebruik daarom liever paracetamol als pijnstiller.
• Sommige medicijnen tegen kanker. Vraag aan uw apotheker om welke medicijnen dit gaat. Deze medicijnen verhogen de kans op bloedingen. Overleg hierover met uw arts.

Zwangerschap

Zwangerschap
U kunt dit medicijn gebruiken tijdens de zwangerschap. Het medicijn is niet schadelijk voor het kind. Wel zult u meestal vlak voor de bevalling met dit medicijn moeten stoppen. Of verlaagt uw arts de dosering. Hierdoor is de kans op bloedingen kleiner. Overleg hierover met uw arts.

Borstvoeding
U kunt dit medicijn veilig gebruiken als u borstvoeding geeft. Dit medicijn komt niet in de moedermelk terecht.

Stoppen

U kunt op elk moment in één keer stoppen met het gebruik van dit middel. Stop echter alleen als uw arts dat adviseert. Het remmende effect op de bloedstolling houdt na de laatste dosis nog ongeveer een dag aan.

Handelsinformatie

Heparine is sinds 1937 internationaal op de markt. Het is op recept verkrijgbaar onder de merknaam Heparine Leo en als het merkloze Heparine in injecties.

Disclaimer

Deze tekst is opgesteld door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Deze tekst is gebaseerd op de bijsluiter van het beschreven medicijn en op andere, wetenschappelijke bronnen. Zoals medische richtlijnen, standaarden en literatuur. Bent u benieuwd hoe het apotheek.nl-team dit doet? Bekijk dan de video. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst. De officiële bijsluiter van dit medicijn vindt u bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen op: www.cbg-meb.nl.