Introductie

Kaliumjodide levert jodium aan het lichaam. Jodium is nodig voor de aanmaak van schildklierhormonen.

Artsen schrijven het voor bij een te snelle en bij een te trage werking van de schildklier, voor het voorkómen van vergiftigingen met radioactief jodium (bijvoorbeeld bij een nucleaire ramp) en bij een bepaalde schimmelinfectie.

Instructiefilmpje

Film 1 - Slikken van medicijnen

Highlight

Werking

Te snelle schildklierwerking

Als de schildklier te snel werkt, maakt hij te veel schildklierhormoon aan. Hierdoor ontstaan klachten als hartkloppingen, kortademigheid, transpireren, diarree en vermagering bij een normale eetlust.

Struma
Een ander verschijnsel van een te snelle schildklierwerking is dat de schildklier groter wordt. Dit is te zien als een zwelling in de keelzak, een struma.

Een struma kan met een operatie worden verwijderd. In dat geval geeft de arts voorafgaand aan de operatie kaliumjodide. Kaliumjodide remt de werking van de schildklier en vermindert de doorbloeding van de schildklier, waardoor de operatie makkelijker verloopt.

Aanval van een te snel werkende schildklier (thyreotoxische storm)
Heel zelden veroorzaakt de grote hoeveelheid schildklierhormonen een plotselinge en ernstige toename van de ziekteverschijnselen. Dit wordt een thyreotoxische storm genoemd.

Een thyreotoxische storm moet snel worden behandeld. Behalve medicijnen die de schildklier afremmen, schrijven artsen vaak ook gedurende enkele dagen kaliumjodide voor. Het vermindert de aanmaak en vrijzetting van schildklierhormonen.

Te trage schildklierwerking

Voor de productie van schildklierhormonen heeft de schildklier jodium nodig. Bij een tekort aan jodium probeert de schildklier dit te compenseren door op te zwellen. De schildklier bevindt zich in de keel, de zwelling (een struma) is dan ook daar te zien.

Oorzaak
Om jodiumtekort te voorkomen, voegt men aan het meeste brood en aan keukenzout kaliumjodide toe. Mensen die te weinig van deze voedingsmiddelen gebruiken, hebben kans op een struma.

Behandeling
Uw arts kan u extra kaliumjodide voorschrijven om het tekort aan jodium op te heffen.

Vergiftiging

Een vergiftiging met radioactief jodium kan gebeuren bij een ongeval met een kernreactor. Dit noemt men een nucleaire ramp. Kaliumjodide wordt gebruikt om de schildklier te beschermen. Kaliumjodide voorkomt dat de schildklier het schadelijke radioactieve jodium opneemt. Als er namelijk voldoende jodium in de schildklier aanwezig is, neemt de schildklier geen nieuw jodium meer op, dus ook geen radioactief jodium.

Ook wordt in het ziekenhuis radioactief jodium gebruikt om een tumor te behandelen. Dit radioactieve jodium kan de schildklier vergiftigen. Uw arts geeft u kaliumjodide voorafgaand aan de behandeling met radioactief jodium. Kaliumjodide voorkomt dat de schildklier het schadelijke radioactieve jodium opneemt.

Schimmel- en gistinfecties

Sporotrichose is een zeldzame schimmelinfectie van huid en lymfevaten. Kaliumjodide blijkt deze schimmelinfectie te kunnen bestrijden.

Bijwerkingen

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Overgevoeligheid voor dit middel. Dit merkt u aan huiduitslag, galbulten, jeuk en roodheid of 'angio-oedeem': een zwelling van het gezicht, lippen, mond, tong of keel.

   U kunt hierbij erg benauwd worden. Als dit ontstaat, moet u onmiddellijk een arts raadplegen of naar de Eerste-hulpdienst gaan. U mag dit soort middelen in de toekomst dan niet meer gebruiken. Geef daarom aan de apotheek door dat u overgevoelig bent voor kaliumjodide. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u dit middel niet opnieuw krijgt.

• Zwelling van de lymfeklieren, te voelen als knobbels in liezen en oksels.

• Pijnlijke gewrichten.

Gebruik van hoge doseringen of gebruik gedurende meerdere weken

• Te traag werkende schildklier, te snel werkende schildklier en vergroting van de schildklier (struma).

  Overleg dan met uw arts, het kan zijn dat de behandeling moet worden aangepast.

• Jodiumvergiftiging. Dit merkt u aan een brandend gevoel in de mond of keel, irritatie van de huid, neusverkoudheid, geïrriteerde maag, metaalsmaak, ernstige hoofdpijn en een rauw gevoel aan tanden en tandvlees.

  Raadpleeg uw arts zodra u een van deze verschijnselen bemerkt.

• Te veel kalium in het bloed. Dit merkt u aan een onregelmatige hartslag, gevoelloosheid of vreemde gevoelswaarnemingen in de ledematen, lusteloosheid, verwardheid en zwakte.

  Raadpleeg bij een of meer van deze verschijnselen uw arts.

Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen

Gebruik

Kijk voor de juiste dosering altijd op het etiket van de apotheek of in de bijsluiter.

Hoe?

• Slik de capsule in zijn geheel door met water zonder te kauwen.

Wanneer?

• Voorafgaand aan een struma-operatie: dit middel moet u meestal gebruiken in de 10-14 dagen voorafgaand aan de operatie.
• Bij een thyreotoxische storm: bij een dreigende aanval moet u meestal eerst een remmer van de schildklier innemen (meestal propylthiouricil). Vanaf een uur daarna start u met kaliumjodide.
• Voorkómen van vergiftiging met radioactief jodium: bij een nucleaire ramp: zo snel mogelijk, maar in ieder geval binnen 12 uur, na het contact met het radioactief jodium moet u starten met de kaliumjodide.
• Bij het behandelen van een tumor: 1-2 dagen voor de toediening van radioactief jodium moet u starten met de kaliumjodide.

Hoe lang?

• Strumaoperatie: u moet dit middel gedurende 10-14 dagen voorafgaand aan de operatie gebruiken.
• Voorkómen van vergiftiging met radioactief jodium: bij een nucleaire ramp: zo lang de blootstelling aan het radioactief jodium duurt, moet u dit middel dagelijks gebruiken. Pasgeboren baby's, zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven, krijgen een eenmalige dosis.
• Bij het behandelen van een tumor: u moet dit middel ten minste 5 dagen gebruiken, soms gedurende 10 dagen.
• Schimmelinfectie sporotrichose: nadat de verschijnselen zijn verdwenen, moet u dit middel nog ten minste 8 weken blijven doorgebruiken.

Vergeten

• Als u dit middel 3 keer per dag gebruikt: duurt het nog meer dan 2 uur voor u de volgende dosis normaal inneemt? Neem de vergeten dosis dan alsnog in. Duurt het nog minder dan 2 uur? Sla de vergeten dosis dan over.

Verboden

autorijden en alcohol drinken?
Bij dit middel zijn hiervoor geen beperkingen.

alles eten?
U heeft kans dat u te veel kalium binnenkrijgt als u behalve dit middel ook veel dieetzout met kalium gebruikt. Kijk op de verpakking van het dieetzout of het kalium bevat.

Wisselwerking

De medicijnen met de belangrijkste wisselwerkingen optreden, zijn andere medicijnen die kalium bevatten en bepaalde hart-vaatmiddelen.

• Medicijnen die veel kalium bevatten (kaliumchloride).
• Bepaalde hart-vaatmiddelen (medicijnen met als werkzame stoffen amiloride, benazepril, candesartan, captopril, cilazapril, enalapril, eplerenon, eprosartan, fosinopril, irbesartan, lisinopril, losartan, olmesartan, perindopril, quinapril, ramipril, spironolacton, telmisartan, trandolapril, triamtereen, valsartan of zofenopril). Deze medicijnen remmen de uitscheiding van kalium uit het lichaam. Hierdoor heeft u kans dat te veel kalium in het bloed komt.

De arts zal regelmatig uw bloed controleren. Een te grote hoeveelheid kalium in het bloed merkt u aan een onregelmatige hartslag, gevoelloosheid of vreemde gevoelswaarnemingen in de ledematen, lusteloosheid, verwardheid en zwakte. Raadpleeg bij een of meer van deze verschijnselen uw arts.

Zwangerschap

Zwangerschap
Meld het aan uw arts en apotheker zodra u zwanger bent of dit binnenkort wilt worden. Bij gebruik van dit medicijn tijdens de zwangerschap bestaat namelijk een risico op een vergrote schildklier bij het kind. Weeg met uw arts de ernst van uw aandoening af tegen het risico van dit medicijn voor het kind.

Gebruikt u dit middel om vergiftiging met radioactief jodium te voorkomen bij een nucleaire ramp: zwangere vrouwen krijgen een eenmalige dosis.

Borstvoeding
Wilt u borstvoeding geven, overleg dan met uw arts. Dit medicijn komt in de moedermelk. Het kan bijwerkingen op de schildklier geven bij het kind, zoals een vergrootte schildklier.

Gebruikt u dit middel om vergiftiging met radioactief jodium te voorkomen bij een nucleaire ramp: vrouwen die borstvoeding geven, krijgen een eenmalige dosis.

Stoppen

Te snelle of te trage schildklier of voor de schimmelinfectie sporotrichose: u kunt beter NIET zomaar voortijdig stoppen met dit middel. De kans is anders groot dat uw klachten terugkeren. Stop daarom alleen in overleg met uw arts.

Voorkómen van vergiftigingen met radioactief jodium: moet u het middel een aantal dagen gebruiken? U kunt beter NIET zomaar voortijdig stoppen met dit middel. Anders kan uw schildklier radioactief jodium opnemen. Stop daarom alleen in overleg met uw arts.

Handelsinformatie

Kaliumjodide is sinds begin vorige eeuw internationaal op de markt. Het is verkrijgbaar als het merkloze Kaliumjodide Capsules FNA en Kaliumjodide in capsules en tabletten.

De tabletten kaliumjodide in de sterkte 65mg zijn zonder recept verkrijgbaar bij apotheek en drogisterij. De capsules kaliumjodide in de sterktes 50 mg en 100 mg zijn alleen verkrijgbaar op recept.

Disclaimer

Deze tekst is opgesteld door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Deze tekst is gebaseerd op de bijsluiter van het beschreven medicijn en op andere, wetenschappelijke bronnen. Zoals medische richtlijnen, standaarden en literatuur. Bent u benieuwd hoe het apotheek.nl-team dit doet? Bekijk dan de video. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst. De officiële bijsluiter van dit medicijn vindt u bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen op: www.cbg-meb.nl.