Introductie

Alfacalcidol is een soort vitamine D. Het zorgt voor de opname van calcium (kalk) en fosfaat uit het voedsel. Calcium en fosfaat zijn nodig voor een goede opbouw van botten en gebit.

Artsen schrijven het voor bij nierziekten met botklachten (renale osteodystrofie) en bij bepaalde bijschildklierziekten (secundaire hyperparathyreoïdie).

Artsen schrijven het soms voor bij kinderen met mineralen-en vitaminegebrek door nierziekten.

Instructiefilmpje

Film 1 - Slikken van medicijnen

Highlight

• Alfacalcidol is een soort vitamine D. Het heeft invloed op het evenwicht tussen calcium (kalk), fosfaat en het bijschildklierhormoon (PTH).
• Bij mensen met nierziekten die te weinig vitamine D en calcium in het bloed hebben. Ook bij bepaalde bijschildklierziekten. Soms bij kinderen met mineralen-en vitaminetekort.
• Capsules: heel doorslikken met een half glas water. De capsule niet kauwen of fijnmaken.
• Druppels: U mag de druppels NIET mengen met andere medicijnen of met vloeistoffen
• Tijdens het gebruik van alfacalcidol zal uw arts regelmatig uw bloed controleren.
• U kunt last krijgen van te veel calcium in het bloed of urine. Dit merkt u aan een droge mond, hoofdpijn, vermoeidheid, misselijk, overgeven, diarree, verstopping, zweten of u moet meer plassen. Heeft u een van deze klachten? Neem dan contact op met uw arts. Uw arts zal dan de hoeveelheid calcium in uw bloed controleren.
• Andere bijwerkingen kunnen voorkomen zoals jeuk, puistjes en bultjes.

Werking

Nierziekten

Alfacalcidol wordt gebruikt bij renale osteodystrofie. Door deze ziekte worden de botten zwakker en ontstaan er veranderingen aan het bot. Het kan ontstaan als de nieren niet goed werken.

Oorzaak
De nieren regelen het evenwicht tussen vitamine D, calcium, fosfaat en bijschildklierhormoon (PTH) in het lichaam. Bij een nierziekte is het evenwicht niet goed. Vaak is er te weinig calcium en te veel fosfaat in het bloed. De bijschildklieren maken dan steeds meer PTH om meer calcium in het bloed te krijgen. Maar het lichaam haalt het calcium hiervoor vooral uit de botten. De botten worden daardoor zwakker en er ontstaan botproblemen.

Verschijnsel
U merkt zelf weinig van een verkeerd evenwicht tussen vitamine D, calcium, fosfaat en PTH. Na een langere periode kunnen de volgende botproblemen ontstaan:

• Pijn in botten
• Zwakke botten (botontkalking) of veranderingen aan het bot
• Grotere kans op botbreuken

Werking
Alfacalcidol remt de aanmaak van het bijschildklierhormoon PTH. Ook zorgt het voor betere opname van calcium uit het voedsel. Het evenwicht tussen calcium en PTH in het bloed wordt beter en het lichaam haalt minder calcium uit de botten.

Bijschildklierziekten

Alfacalcidol wordt gebruikt bij secundaire hyperparathyreoïdie. Bij deze ziekte werken een of meer bijschildklieren te hard door te weinig calcium in het bloed. De bijschildklieren zijn 4 kleine orgaantjes links en rechts van de schildklier in de hals. Ze maken parathyreoïdhormoon (PTH). Dit hormoon zorgt voor meer calcium in het bloed en het prikkelt de botafbraak.

Oorzaak
Er kunnen meerdere oorzaken zijn voor te hard werkende bijschildklieren. Een daarvan is dat er te weinig calcium in het bloed is door een nierziekte. In dit geval kan alfacalcidol gebruikt worden. Zie hierboven bij Nierziekten.

Verschijnselen
Als de bijschildklier te hard werkt door een nierziekte, kunt u last hebben van de volgende verschijnselen:

• Tintelingen, krampen en spierzwakte
• Na een aantal jaar botontkalking (osteoporose). Dat ontstaat doordat PTH zorgt dat calcium uit de botten wordt gehaald. Het treedt vooral op bij vrouwen na de overgang.

Werking
Alfacalcidol remt de aanmaak van het bijschildklierhormoon PTH. Ook zorgt het voor betere opname van calcium uit het voedsel. Het evenwicht tussen calcium en PTH in het bloed wordt beter en het lichaam haalt minder calcium uit de botten.

Vitamine- en mineralengebrek

Alfacalcidol wordt gebruikt bij kinderen met rachitis en langdurig calciumgebrek.

Oorzaak
Rachitis ontstaat door een tekort aan vitamine D en calcium. Vooral jongere kinderen (tot 4 jaar) en kinderen met donkere huid hebben een grotere kans op vitamine D tekort. Een nierziekte is ook een van de oorzaken van vitamine D tekort.

Verschijnselen
Rachitis heeft invloed op de groei. Kinderen met rachitis zijn over het algemeen kleiner. Verder ontstaan klachten als:

• Slappe spieren
• Kromme benen (O-benen of X-benen)
• Knobbels op de ribben
• Groot rechthoekig hoofd

Werking
Alfacalcidol vult het tekort aan vitamine D aan. Vitamine D zorgt ervoor dat calcium in het bloed omhoog gaat door meer calcium opname uit voedsel. Botten en spieren worden hierdoor sterker.

Bijwerkingen

Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)

• Buikpijn

• Huiduitslag, zoals jeuk, pukkels, puistjes, rode huid

• Te veel calcium in uw bloed of in uw urine. U kunt dit merken aan een droge mond, hoofdpijn, vermoeid gevoel, misselijk, overgeven, diarree, verstopping, zweten of u moet meer plassen.

  Heeft u een van deze klachten? Neem dan contact op met uw arts. Uw arts zal dan de hoeveelheid calcium in uw bloed controleren.

• Te veel fosfaat in uw bloed. In het begin merkt u dit aan jeuk. Na een langere periode heeft u grotere kans op hart- en vaatziekte. En u kunt botproblemen krijgen.

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Maagdarmklachten, zoals misselijk zijn, overgeven, verstopping, diarree

  Meestal helpt het om het medicijn tijdens het eten in te nemen. Blijft u er ook na enige dagen last van houden? Neem dan contact op met uw arts.

• Hoofdpijn en in de war zijn
   

• Ziek, zwak en vermoeid gevoel
   

• Spierpijn

• Verkalking van de nieren

• Nierstenen, dat zijn steentjes in uw plas. Dit kan erg veel pijn doen.

• Plotselinge nierfalen, uw nierwerking gaat plotseling achteruit. Dit merkt u aan minder plassen en donkere urine, hoofdpijn en misselijk zijn, vochtophoping zoals dikke enkels, handen of een dik gezicht.

Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen

Gebruik

Hoe?

• Capsules: capsule heel innemen met een half glas water. De capsule niet kauwen of fijnmaken.
• Druppels: U mag de druppels NIET mengen met andere medicijnen of met vloeistoffen, zoals water of sap.

Wanneer?
U mag het medicijn innemen op elk moment van de dag. Het beste kunt u vaste tijdstippen kiezen, dan vergeet u minder snel een dosis.

Hoelang?
U zult dit medicijn moeten gebruiken zolang uw nieren niet goed werken of u nierdialyse ondergaat. In het algemeen moet u erop rekenen dat u dit medicijn langdurig moet gebruiken.

Vergeten

Het is belangrijk dat u dit medicijn gebruikt zoals de arts heeft voorgeschreven. Bent u het medicijn vergeten in te nemen?

• Duurt het nog meer dan 8 uur voor u de volgende dosis normaal inneemt?
  Neem de vergeten dosis dan alsnog in.
• Duurt het nog minder dan 8 uur? Sla de vergeten dosis dan over. Neem nooit dubbele dosis om een vergeten dosis in te halen.

Verboden

Ja, dat kan. U mag autorijden, en u mag eten en drinken zoals u normaal doet.

Wisselwerking

Dit medicijn heeft wisselwerkingen met andere medicijnen. In de tekst hieronder staan alleen de werkzame stoffen van deze medicijnen, dus niet de merknamen. Of uw medicijn een van die werkzame stoffen bevat, kunt u nagaan in uw bijsluiter onder het kopje 'samenstelling'.

Het medicijn waarmee de belangrijkste wisselwerking optreedt, is het volgende.

• Burosumab, een medicijn gebruikt bij botziekten bij kinderen en jongvolwassenen die nog in de groei zijn. Door tegelijk gebruik kunt u te veel calcium en fosfaat in uw bloed krijgen. Hierdoor kunt u klachten krijgen zoals droge mond, hoofdpijn, vermoeidheid, misselijk, braken, diarree, verstopping, zweten of u moet meer plassen. Overleg hierover met uw arts.

Twijfelt u eraan of bovenstaande wisselwerking voor u van belang is? Neem dan contact op met uw apotheker of arts.

Zwangerschap

Zwangerschap
Over het gebruik van dit medicijn tijdens de zwangerschap is nog te weinig bekend. Meld het aan uw arts en apotheker zodra u zwanger bent, of binnenkort wilt worden. Zo mogelijk kunt u (tijdelijk) overstappen op een ander medicijn.

Borstvoeding
Wilt u borstvoeding geven, overleg dan met uw arts of apotheker. Alfacalcidol komt in de moedermelk terecht. Het is niet bekend of dit schadelijk is voor de baby. Mogelijk kan de arts u (tijdelijk) een ander medicijn voorschrijven, waarvan wel bekend is dat u het veilig kunt gebruiken.

Stoppen

U kunt op elk moment in één keer stoppen met het gebruik van dit medicijn. Uw klachten kunnen dan wel weer terugkomen. Stop daarom alleen in overleg met uw arts.

Handelsinformatie

Alfacalcidol is sinds 1978 internationaal op de markt. Het is op recept verkrijgbaar in capsules, druppels en injecties onder de merknaam Etalpha en als het merkloze Alfacalcidol.

Disclaimer

Deze tekst is opgesteld door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Deze tekst is gebaseerd op de bijsluiter van het beschreven medicijn en op andere, wetenschappelijke bronnen. Zoals medische richtlijnen, standaarden en literatuur. Bent u benieuwd hoe het apotheek.nl-team dit doet? Bekijk dan de video. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst. De officiële bijsluiter van dit medicijn vindt u bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen op: www.cbg-meb.nl.