Introductie

Rilpivirine is een virusremmer. Het remt de groei van het virus dat hiv veroorzaakt.

Artsen schrijven het voor bij hiv en aids.

Instructiefilmpje

Film 1 - Slikken van medicijnen

Highlight

• Rilpivirine remt de groei van het virus dat hiv veroorzaakt.
• Bij infectie met het hiv-virus en bij aids, altijd in combinatie met andere medicijnen.
• Een behandeling duurt levenslang. Als het virus ongevoelig wordt, krijgt u een andere combinatie van hiv-medicijnen.
• Heeft u last van misselijkheid? Neem het dan in met wat voedsel.
• Kies vaste tijdstippen, dan vergeet u minder snel een dosis. Vraag aan uw behandelaar een slikschema voor uw hiv-medicatie.
• Bent u te laat voor een dosis of bent u het vergeten? Het aantal virussen in uw bloed kan dan toenemen. Bovendien kan het virus eerder ongevoelig worden (resistent). Kijk op de website wat u moet doen als u een dosis vergeet.
• Uw arts zal u regelmatig op bijwerkingen controleren.
• Bijwerkingen zijn onder meer: maagdarmklachten, duizeligheid, vermoeidheid, hoofdpijn, droge mond en depressieve gevoelens. Ook slaapproblemen, zoals slapeloosheid of juist slaperigheid en abnormale dromen.
• Er zijn veel wisselwerkingen met andere middelen. Laat uw apotheker controleren of u het veilig kunt gebruiken met uw andere medicijnen, ook die u zonder recept heeft verkocht.

Werking

Hiv

Oorzaak
Hiv is een virusinfectie die de witte bloedcellen aantast. Deze bloedcellen zijn nodig voor de afweer tegen infecties. Hoe meer virussen er komen, hoe meer de afweer achteruitgaat.

Infecties met hiv krijgt men door contact met besmet bloed, sperma, vaginavocht of moedermelk.

Verschijnselen
Mensen die besmet raken met hiv krijgen meestal binnen enkele dagen tot weken klachten die lijken op een flinke griep. Deze gaan vanzelf weer over. Pas 2 tot 11 jaar later ontstaan ernstige klachten, zoals lymfeklierzwellingen, moeheid, koorts en gewichtsverlies. In de tussenliggende periode zijn er geen klachten, maar is het virus wel aanwezig en kan het virus doorgegeven worden aan anderen. Deze mensen worden hiv-positief of sero-positief genoemd.

Later kunnen er infecties ontstaan die bij gezonde mensen niet voorkomen. De ziekte noemt men dan aids. Nog later kunnen er tumoren en vormen van kanker ontstaan.

Werking
Het virus dat hiv veroorzaakt stimuleert onze lichaamscellen om nieuwe hiv-virussen aan te maken. Daarvoor is het enzym reverse-transcriptase nodig. Rilpivirine remt dit enzym en voorkomt zo dat nieuwe virussen worden gemaakt.  

Rilpivirine kan het virus niet volledig laten verdwijnen. Wel kan het de hoeveelheid virus in het bloed drastisch verlagen. Hierdoor neemt het aantal witte bloedcellen toe en komt de afweer weer op peil.

Omdat het virus snel geneigd is ongevoelig (resistent) te worden, kan het alleen in combinatie met andere hiv-remmers worden toegepast.

Behandeling
Hiv-positieve mensen starten in het algemeen met de behandeling als ze klachten krijgen of als de hoeveelheid witte bloedcellen beneden een bepaald minimum komt. Gebruikelijk is daarvoor een combinatie van minimaal 3 medicijnen te kiezen. Mocht deze combinatie onvoldoende effectief worden, dan kan men overschakelen op een combinatie van 3 niet eerder gebruikte medicijnen, waarvoor het virus nog wel gevoelig is.

De behandeling noemt men geslaagd, als:

• de klachten verminderen;
• de afweer toeneemt;
• de hoeveelheid virus in het bloed binnen een half jaar niet meer is te meten;
• de bijwerkingen van de hiv-remmers geen al te grote inbreuk op de kwaliteit van leven hebben.

Bijwerkingen

Soms (bij 10 tot 30 op de 100 mensen)

• Maagdarmklachten, zoals misselijkheid. Zelden braken, buikpijn en verminderde eetlust.

  Raadpleeg uw arts als u last blijft houden van uw maag of darmen.

• Droge mond.

• Hoofdpijn en duizeligheid.

• Slapeloosheid: moeite in te slapen of door te slapen.

Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)

• Huiduitslag

  Dit kan door overgevoeligheid komen, maar dat hoeft niet (zie 'Overgevoeligheid'). Raadpleeg uw arts als u hier last van krijgt.

• Vermoeidheid en slaperigheid.

• Psychische klachten, zoals abnormale dromen en depressie.

  Raadpleeg uw arts als u deze klachten bemerkt.

• Tekorten aan bepaalde bloedcellen. Waarschuw uw arts bij een of meer van de volgende verschijnselen: onverklaarbare blauwe plekken, extreme vermoeidheid, keelpijn met koorts en blaren in de keel of neusbloedingen.

  Om deze klachten te voorkomen zal uw arts regelmatig uw bloed controleren.

• Verminderde werking van de lever of nieren of een ontsteking van de alvleesklier. Raadpleeg uw arts bij pijn boven in de buik, geelzucht (gele verkleuring van huid en oogwit), koorts, verlies aan eetlust, misselijkheid.

• Veranderde vetverdeling, waarbij het vet meer op de buik, borst en de bovenkant van de rug gaat zitten.

  Ook kan de hoeveelheid cholesterol en vet in het bloed te hoog worden, waardoor de kans op hart- en vaatziekten groter wordt.

• Bij mensen die daarvoor gevoelig zijn, kunnen verschijnselen van diabetes (suikerziekte) ontstaan. Zij merken dit doordat zij veel dorst krijgen en veel moeten plassen. Mensen met diabetes kunnen tijdens de behandeling meer insuline of glucoseverlagers nodig hebben.

  Meet extra vaak uw bloedglucose.

• Spier- of gewrichtspijn.

  Raadpleeg uw arts als uw gewrichten pijnlijk of stijf worden, of als u ze moeilijk kunt bewegen.

• Overgevoeligheid voor dit medicijn. Dit merkt u aan jeuk, huiduitslag of galbulten.

  Blijkt u overgevoelig, dan mag u dit medicijn in de toekomst niet meer gebruiken. Geef daarom aan de apotheker door dat u overgevoelig bent voor dit medicijn. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u dit medicijn niet opnieuw krijgt.

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Een verhoogde risico op hartritmestoornissen. U kunt last krijgen van plotselinge duizelingen of kortdurend buiten bewustzijn raken. Dit is vooral van belang voor mensen met een bepaalde hartritmestoornis, namelijk het aangeboren verlengde QT-interval.

  Gebruik dit medicijn NIET als u deze hartritmestoornis heeft. Overleg met uw arts. Mogelijk kunt u overstappen op een ander medicijn.

Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen

Gebruik

Kijk voor de juiste dosering altijd op het etiket van de apotheek.

Wanneer?
Neem deze medicijnen met wat voedsel of tijdens het eten in. De werkzame stof wordt dan beter opgenomen in het lichaam.

Gebruikt u dit medicijn 1 keer per dag?
Neem dit medicijn op een vaste tijd in, bijvoorbeeld bij het ontbijt. Neem de volgende dosis 24 uur later in.

Slikschema: U gebruikt dit medicijn meestal in combinatie met andere hiv-remmers. Het is belangrijk een duidelijk slikschema te vragen, zodat u weet wanneer u welke medicijnen moet gebruiken.

Hoe lang?
Meestal gebruikt u hiv-remmers jaren achtereen, omdat het virus nooit volledig is uit te bannen.

Vergeten

Het is belangrijk dit medicijn consequent in te nemen op de tijdstippen die u met uw arts hebt afgesproken. Hierdoor is er altijd voldoende medicijn in uw bloed om het virus te bestrijden.

Zodra u een dosering uitstelt, loopt u het risico dat het aantal virussen toeneemt. Bovendien is er dan kans dat het virus resistent wordt voor het medicijn.

Bent u één dosis vergeten? Neem deze dosis in zodra u het merkt en neem de volgende dosis op het gebruikelijke moment. Keer daarna terug naar uw normale slikschema.

Ontdekt u het pas als u de volgende dosis wilt nemen? Neem dan één keer een dubbele dosis. Bent u meer dan één keer een dosis vergeten? Overleg dan met uw arts. Neem nooit meer dan een dubbele dosis, want dit kan ernstige bijwerkingen veroorzaken.

• De ervaring leert dat het met name in weekends moeilijk is aan de vaste innametijden te denken. Toch is het ook dan belangrijk de wekker te zetten, zodat u geen dosering overslaat. U kunt eventueel het schema tijdelijk aanpassen door de tijdstippen te vervroegen, dat levert geen gevaar op voor de werking. Stel echter geen dosis uit, dan wordt de hoeveelheid werkzame stof in uw bloed te laag. Als u, na vervroegen, terugkeert naar uw normale schema kan dat alleen door de tijdstippen weer geleidelijk met een half uur uit te stellen, totdat u weer op uw oude schema zit.
• U kunt bij uw apotheek een speciale weekdoos krijgen waarin u de medicijnen voor een week van tevoren kunt uitzetten. Met een horloge met verschillende alarmen of met een zogenaamde pillenwekker (vraag uw apotheek) kunt u uzelf eraan herinneren dat het tijd is voor een dosis.
• Let op als u reist en daardoor grote tijdsverschillen moet overbruggen. Ga ervan uit dat een tijdsverschil van één uur eerder of later niet zo`n probleem is. U kunt uw slikschema blijven gebruiken. Overleg met uw arts of consulent hoe u uw slikschema kunt aanpassen aan grotere tijdsverschillen.
• Bij de overgang van zomertijd naar wintertijd en andersom kunt u uw gewone slikschema blijven gebruiken.

Verboden

autorijden en alles eten?
Bij dit medicijn zijn hiervoor geen beperkingen.

alcohol drinken?
Te veel alcohol is niet goed voor de lever. Rilpivirine geeft in zeldzame gevallen leverafwijkingen. Drink geen alcohol of hooguit 1 glas per dag en drink in ieder geval 2 dagen per week niet.

Wisselwerking

Rilpivirine heeft met veel andere medicijnen wisselwerkingen. Het remt de afbraak van veel medicijnen in het lichaam, waardoor deze medicijnen meer bijwerkingen kunnen hebben. Ook kunnen veel medicijnen de werking van rilpivirine verminderen, waardoor de werkzaamheid afneemt en het virus aanwezig blijft.

Vraag aan uw apotheker om welke medicijnen dit gaat. Uw arts en apotheker controleren of u rilpivirine veilig kunt gebruiken naast uw andere medicijnen. Zorg er daarom voor dat uw arts en apotheker op de hoogte zijn van alle medicijnen die u gebruikt. Ook de medicijnen die u zonder recept koopt.

Ook kan uw apotheker u precies vertellen hoeveel tijd er tussen de verschillende medicijnen moet zijn en voor u een innameschema maken. Wordt het innameschema in uw situatie te lastig, overleg dan met uw arts. Misschien kan deze één van de medicijnen vervangen door een medicijn dat u wel samen mag gebruiken.

Zwangerschap

Zwangerschap
Bent u zwanger of wilt u zwanger worden? Overleg hierover met uw arts. Tijdens de zwangerschap moet u hiv-middelen blijven gebruiken. Want tijdens de zwangerschap is het extra belangrijk dat de hoeveelheid virus in uw bloed erg laag is. Dit verkleint namelijk het risico dat de baby besmet raakt met hiv.

Overleg ook met uw arts of uw hiv-behandeling geschikt is tijdens de zwangerschap. Sommige hiv-middelen zijn namelijk schadelijk voor uw baby. Of werken minder goed tijdens de zwangerschap. Mogelijk moet u andere hiv-middelen gebruiken.

Borstvoeding
Geef GEEN borstvoeding als u hiv heeft. Het virus kan namelijk via de moedermelk de baby besmetten. Overleg hierover met uw arts.

Stoppen

Het is niet verstandig te stoppen, behalve als u te maken krijgt met ernstige bijwerkingen. Als u stopt zal het virus dat hiv veroorzaakt zich weer vermeerderen, zodat u weer klachten kunt krijgen.

Er zijn situaties denkbaar waardoor u toch tijdelijk moet stoppen met deze hiv-remmer. Bijvoorbeeld bij bepaalde operaties of als u pillen kwijtraakt en niet snel aan nieuwe kunt komen. Overleg in dat geval altijd met een arts. Als u moet stoppen, is het meestal beter om alle medicijnen van de combinatie te stoppen. Het virus kan namelijk ongevoelig worden voor uw medicijnen als u ze niet allemaal gebruikt. Meestal zal de arts u een andere combinatie van hiv-remmers voorschrijven, maar als dat niet mogelijk is, moet u tijdelijk met alle hiv-remmers stoppen.

Handelsinformatie

Rilpivirine is sinds 2011 internationaal op de markt. Het is op recept verkrijgbaar onder de merknaam Edurant in tabletten.

Rilpivirine wordt ook gebruikt in combinatie met andere werkzame stoffen onder de merknamen Eviplera, Odefsey en Juluca.

Disclaimer

Deze tekst is opgesteld door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Deze tekst is gebaseerd op de bijsluiter van het beschreven medicijn en op andere, wetenschappelijke bronnen. Zoals medische richtlijnen, standaarden en literatuur. Bent u benieuwd hoe het apotheek.nl-team dit doet? Bekijk dan de video. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst. De officiële bijsluiter van dit medicijn vindt u bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen op: www.cbg-meb.nl.