Introductie

Trametinib is een tyrosinekinaseremmer. Dit is een doelgerichte kankerremmende stof ('targeted therapy').

Artsen schrijven het voor bij een bepaalde vorm van huidkanker (melanoom), hersenkanker (glioom) en bij longkanker.

Ook schrijven artsen het soms voor bij schildklierkanker.

Instructiefilmpje

Film 1 - Slikken van medicijnen

Highlight

• Trametinib remt de groei van kanker.
• Bij bepaalde vormen van huidkanker (melanoom), hersenkanker (glioom) en bij longkanker. Ook bij schildklierkanker.
• Tablet: slik de tabletten heel door, zonder te kauwen, met een heel glas water.
• Drank voor kinderen: gebruik een doseerspuit om de goede hoeveelheid van de drank te bepalen.
• Neem dit medicijn in op een lege maag: dat is minstens 1 uur voor, of 2 uur na, een maaltijd.
• Bijwerkingen die u direct merkt zijn: diarree, misselijkheid en braken. Drink bij braken en diarree extra. Dan heeft u minder kans op uitdroging.
• Overige veel voorkomende bijwerkingen: huiduitslag, vermoeidheid, dikke enkels of voeten, bloedingen (zoals bloedneuzen), haaruitval, hoesten en een droge mond.
• Dit medicijn kan ernstige bijwerkingen aan de ogen veroorzaken. Raadpleeg meteen uw arts als u slecht ziet of bij zwellingen rond het oog.
• Vraag advies wat u tegen de bijwerkingen kunt doen.
• U mag niet zwanger worden tijdens en gedurende minimaal 4 maanden na de behandeling.
• Geef geen borstvoeding als u dit medicijn gebruikt. Het is niet zeker of dit medicijn veilig is voor de baby.

Werking

Kanker

Kanker is een verzamelnaam voor meer dan honderd verschillende aandoeningen, waarbij lichaamscellen zich ongeremd vermenigvuldigen. Het gevolg zijn tumoren (gezwellen) of afwijkingen in bloed en lymfebanen. Het is een ernstige ziekte die fataal kan zijn als men er niets aan doet.

Dankzij nieuw onderzoek is tegenwoordig goede behandeling voor veel soorten kanker mogelijk. Bij snelle behandeling voorkomt u dat een kankergezwel doorgroeit in het omringende weefsel of dat het uitzaait. Bij uitzaaiingen ontstaat kanker op andere plaatsen in het lichaam.

Artsen schrijven trametinib voor bij: 

• Melanoom, een bepaalde vorm van huidkanker. Als een operatie niet mogelijk is, of als de kanker is uitgezaaid naar andere delen van het lichaam.
• Glioom, kanker van de cellen die om de zenuwen in de hersenen heen zitten.
• Moeilijk behandelbare longkanker.
• Schildklierkanker.

Oorzaak
In elke cel zit DNA. DNA bevat de erfelijke eigenschappen van ons lichaam, zoals de bloedgroep en de kleur van de ogen. Door het DNA weten cellen wat ze moeten doen, bijvoorbeeld ook hoe snel ze zich moeten delen. Bij een celdeling ontstaan uit één cel twee dochtercellen, met exact hetzelfde DNA als de moedercel. Als het stukje DNA dat de celdeling bestuurt beschadigd raakt, kan de cel zich sneller gaan delen. De dochtercellen van elke cel bevatten dezelfde beschadiging in het DNA. Daardoor gaan ook deze cellen zich ongeremd delen, met kanker tot gevolg.

Hoe de beschadiging in het DNA ontstaat, is vaak onbekend. Het lijkt soms te komen door chemische stoffen als teer in tabaksrook, of door asbest, alcohol, te veel of te vet voedsel, straling of door een erfelijke aanleg.

Verschijnselen
Kanker is een verraderlijke ziekte. Elke kankersoort veroorzaakt weer andere klachten. In het beginstadium zijn er vaak helemaal geen verschijnselen. Pas als een kankergezwel tegen zenuwen aan gaat drukken, is pijn te voelen.

Sommige klachten komen bij vrijwel alle kankersoorten voor, zoals erge vermoeidheid, gebrek aan eetlust en sterke vermagering (bijvoorbeeld meer dan drie kilo per maand).

Een melanoom doet zich vaak voor als een soort moedervlek. Veel mensen hebben er in het begin vrijwel geen klachten van. Maar elke moedervlek die langzaam of snel groter of dikker wordt, een grillige rand heeft, verkleurt, ontstoken raakt, gaat bloeden of jeukt kan melanoom zijn. Ga daarom voor controle naar een arts als u een dergelijke “moedervlek” opmerkt.

Bij kanker van de hersenen zijn de klachten afhankelijk van de plaats van de tumor en de druk van de tumor op het zenuwweefsel. Klachten kunnen zijn verlamming, problemen met horen, zien en spreken, epilepsieaanvallen en ernstige hoofdpijn. Ook kunnen mensen moeite krijgen met hun geheugen of de concentratie en trager gaan denken. 

Bij longkanker moet men ook hoesten, heeft men pijn op de borst en is men kortademig.

Bij schildklierkanker heeft u soms een knobbel in de hals, pijn in keel, hals of nek, heesheid en opgezette klieren in de hals. Deze verschijnselen hoeven niet op kanker te wijzen. Ze kunnen ook door andere goedaardige schildklierziektes komen.

Behandeling
Artsen schrijven trametinib voor bij een bepaald type melanoom. De specialist controleert eerst of het type melanoom gevoelig is voor dit medicijn. Trametinib wordt alleen gebruikt als het melanoom niet met een operatie was weg te halen of als het melanoom is uitgezaaid. Trametinib wordt soms samen gebruikt met een ander kankerremmend medicijn, namelijk dabrafenib. 

Bij glioom kan de behandeling bestaan uit een operatie, bestraling, en een chemokuur, zoals met trametinib. Het wordt vaak samen gebruikt met dabrafenib. Het hangt af van de plaats en de grootte van de tumor of een operatie of bestraling mogelijk is. Soms wordt alleen een chemokuur gegeven. 

Ook schrijven artsen trametinib voor bij moeilijke behandelbare longkanker die sterk is uitgebreid. Meestal krijgt u het samen met een ander middel tegen kanker, namelijk dabrafenib.

Soms schrijven artsen trametinib voor bij schildklierkanker. U krijgt het dan samen met dabrafenib.

Effect
Trametinib remt de groei van kankercellen. Het blokkeert de werking van een eiwit (enzym). Bepaalde kankercellen hebben dit enzym nodig om te groeien.

Bijwerkingen

Dit medicijn heeft een krachtige werking op de celdeling, niet alleen van kankercellen maar ook van gezonde lichaamscellen. Hierdoor kunnen bijwerkingen ontstaan, bijvoorbeeld op plaatsen waar de cellen zich van nature snel delen. Dit zijn de slijmvliezen van mond, maag en darmen, de huid, de haren en het bloed.

Door de lijst van bijwerkingen kan het lijken dat het middel erger is dan de kwaal. Maar de bijwerkingen komen lang niet bij iedereen in dezelfde mate voor. Bovendien gaan de bijwerkingen na de chemokuur meestal geleidelijk over.

De belangrijkste bijwerkingen zijn de volgende:

Regelmatig (bij meer dan 30 op de 100 mensen)

• Huiduitslag, zoals rode bultjes of rode vlekken op de huid, rode huid, puistjes, jeuk en droge gebarsten huid.

  Waarschuw uw arts zodra u huidveranderingen opmerkt, omdat er ook ernstige huidbijwerkingen kunnen ontstaan (Zie Zelden en Zeer zelden).

• Maagdarm-klachten, zoals diarree en misselijkheid. Soms ook braken, verstopping en buikpijn.

  Heeft u net na inname van de tabletten overgegeven en twijfelt u of u daarmee de tabletten weer heeft uitgespuugd? Neem dan GEEN nieuwe dosis, maar wacht tot de volgende keer dat u de tabletten in moet nemen.
  Zorg dat u extra drinkt als u diarree heeft en moet overgeven. Mogelijk helpt het om vaker te eten, maar dan kleine beetjes.
  Waarschuw uw arts bij ernstige diarree (meerdere malen per dag waterdunne diarree).
  Bij maagklachten kan de arts een maagbeschermend middel voorschrijven.
  Bij misselijkheid schrijft de arts een antibraakmiddel voor.
  Overleg daarom met uw arts bij deze klachten.

• Vermoeidheid, duizelig zijn en een zwak gevoel.

  Dit kan ook komen door bloedarmoede.

• Vasthouden van vocht. U merkt dit aan dikke enkels of voeten.

  Raadpleeg uw arts als u hier last van heeft.

Soms (bij 10 tot 30 op de 100 mensen)

• Bloedingen, zoals bloedneuzen, bloedend tandvlees en blauwe plekken.

  Deze bijwerking ontstaat door een tekort aan bloedplaatjes.
  Neem contact op met uw arts als u deze bijwerkingen merkt of als u merkt dat bloedingen bij een wondje moeilijk te stelpen zijn. Soms is het nodig de volgende dosis uit te stellen totdat de hoeveelheid bloedplaatjes weer op peil is.
  Zeer zelden bloedingen in maag of darmen of een hersenbloeding. Waarschuw uw arts bij zwarte, teerachtige ontlasting of bloed in de ontlasting, en bij aanhoudende hoofdpijn of verlammingsverschijnselen.

• Hoesten, benauwdheid.

  Raadpleeg dan uw arts. Zelden kan dit wijzen op een longontsteking zijn of andere longaandoening.

• Droge mond.

  Hierdoor heeft u meer kans op gaatjes. Verzorg uw gebit extra goed door een aantal maal per dag te poetsen met een zachte tandenborstel. Ook kunt u spoelen met een desinfecterende mondspoeling.
  Zelden komt de droge mond door uitdroging. Zorg dat u per dag minstens 1,5 tot 2 liter drinkt.

• Haaruitval

  Na stoppen begint het haar meestal binnen een maand weer te groeien.

• Te hoge bloeddruk.

  Uw arts zal uw bloeddruk regelmatig controleren.

• Meer kans op infecties. U heeft vooral kans op huidinfecties, zoals puisten en ontstekingen van de nagelriemen of haarzakjes.

  Overleg met uw arts bij verschijnselen van een huidinfectie.
  Waarschuw uw arts als u last krijgt van een pijnlijke, rode en gezwollen plek op de huid en een ziek gevoel met koorts. Er kan dan sprake zijn van een dieperliggende infectie van de huid.
  Neem ook contact op met uw arts bij infecties zoals verkoudheid, blaasontsteking keelontsteking of griep.
  Soms is het nodig de dosering te verlagen of de volgende toediening uit te stellen. De arts zal uw bloed tijdens de behandeling regelmatig laten controleren.
  Deze bijwerking ontstaat doordat het lichaam minder witte bloedcellen aanmaakt.

• Koorts

  Raadpleeg uw arts als uw temperatuur hoger is dan 38,5 graden Celsius.
  Als u trametinib in combinatie gebruikt met dabrafenib kan de koorts ook ontstaan door een tekort aan bepaalde witte bloedcellen. Dit merkt u aan onverklaarbare koorts of keelpijn en blaasjes in de mond en keel.

Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)

• Zweten

• Te lage bloeddruk

  Hierdoor kunt u sneller flauwvallen. Raadpleeg uw arts als u hier last van heeft.

• Bloedarmoede. Neem contact op met uw arts bij: extreme vermoeidheid, bleke huid en slijmvliezen.

• Overgevoeligheid voor dit medicijn. U merkt dat aan huiduitslag, galbulten, jeuk of problemen met zien.

  Raadpleeg in deze gevallen uw arts.
  Als u overgevoelig blijkt te zijn, mag u dit medicijn in de toekomst niet meer gebruiken. Geef aan de apotheker door dat u overgevoelig bent voor trametinib. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u dit medicijn niet opnieuw krijgt.

• Oogproblemen. U merkt dit aan onscherp of wazig zien, gekleurde stippen in het gezichtsveld of halo's (lichtkransen) rond lichtbronnen.
  Ook zwellingen rond de ogen kunnen optreden of het wegvallen van delen van uw gezichtsveld.

  Waarschuw uw arts bij deze verschijnselen. Zeer zelden is namelijk sprake van een ernstige oogbeschadiging.
  Ook andere zwellingen in het gezicht zijn mogelijk. Waarschuw in dat geval uw arts.

• Hartproblemen, zoals een vertraagde hartslag of (zeer zelden) hartfalen. Hartfalen merkt u aan benauwdheid, vermoeidheid, hartkloppingen of dikke enkels en benen.

  Uw arts zal uw hart regelmatig controleren.

• Pijnlijke mond, tong of keel.

  Deze bijwerkingen ontstaan door ontsteking van de slijmvliezen van mond en keel, slokdarm. U kunt dit zien aan een vuurrode kleur van de slijmvliezen. Eten en drinken kunnen hierdoor pijnlijk zijn.
  In veel gevallen helpt het om op ijsblokjes te zuigen.
  Tijdens de behandeling kunnen ingrepen aan uw gebit of in uw mond de klachten verergeren. Daarom is het verstandig vóór u aan de behandeling begint, uw tandarts uw gebit te laten controleren en eventueel behandelen.

• Het hand-voet-syndroom. Uw handen en voeten zijn dan pijnlijk, rood en gezwollen en kunnen tintelen of doof aanvoelen. De huid kan afschilferen en er kunnen zweren of blaren op de huid ontstaan.

  Dit kan voortduren als de therapie is gestopt. Waarschuw uw arts als u deze verschijnselen krijgt.

• Verminderde leverwerking.

  Het eerste half jaar zal uw arts de werking van uw lever regelmatig controleren. Daarna als blijkt dat uw lever gevoelig is voor dit medicijn.

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Aantasting van spieren. Neem bij onverklaarbare spierpijn en donkere urine contact op met uw arts. Waarschuw ook uw arts bij koorts en uitdroging. Te merken aan dorst, slaperigheid een snelle hartslag en niet of weinig plassen.

  Spierpijn is meestal onschuldig, maar in zeer zeldzame gevallen kan dit medicijn de spieren aantasten, waardoor ook een nieraandoening kan ontstaan.

• Gaatje in de wand van maag of darm (maag- of darmperforatie).

  Er kan hierdoor maag- of darminhoud in de buikholte lopen. Dit is een ernstige situatie. Als er een dergelijk gaatje is ontstaan, mag u dit medicijn niet verder gebruiken.

• Trombose, waarbij een bloedstolseltje een bloedvat kan afsluiten. Ga onmiddellijk naar een arts bij een dikke, harde, rode en pijnlijke plek op het been, soms met pijn in de kuit en een zwaar gevoel in het been. Of bij plotselinge kortademigheid, soms met pijn of het ophoesten van bloed.

• Hartritmestoornissen. U merkt een bepaalde hartritmestoornis soms alleen aan plotselinge duizelingen of als u even wegraakt. Vooral mensen met de aangeboren vorm van de hartritmestoornis verlengd QT-interval hebben hier meer kans op.

• Ernstige huidaandoening: armen met koorts (Sweet-syndroom)

Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen

Gebruik

Kijk voor de juiste dosering op het etiket van de apotheek.

Hoe?

• Tabletten: neem de tabletten in met een heel glas water. Slik de tablet in zijn geheel door, zonder kauwen of fijnmaken.
• Drank voor kinderen: Gebruik voor het afmeten van de juiste hoeveelheid de meegeleverde doseerspuit.

Wanneer?

• Neem dit medicijn in op een lege maag. Dat is ten minste 1 uur voor een maaltijd of vanaf 2 uur erna.
• Gebruikt u ook dabrafenib? Ook dabrafenib moet u op een lege maag innemen, maar dan 2 keer per dag. U kunt daarom 1 keer per dag beide medicijnen tegelijk innemen.

Hoelang?
Uw arts bepaalt aan de hand van het effect en de bijwerkingen bij u, hoelang u dit medicijn kunt gebruiken.

Vergeten

Het is belangrijk dat u dit medicijn consequent blijft slikken. Mocht u toch een dosis vergeten, neem deze dan zo snel mogelijk in. Maar slik geen dubbele dosis.

• U gebruikt 1 keer per dag trametinib: duurt het nog meer dan 12 uur voor u de volgende dosis normaal inneemt? Neem de vergeten dosis dan alsnog in. Duurt het nog minder dan 12 uur? Sla de vergeten dosis dan over.

Verboden

autorijden?
Dit medicijn kan vermoeidheid en oogklachten veroorzaken. Rijd geen auto als u hier last van heeft.

alcohol drinken?
Alcohol irriteert de slijmvliezen van het maagdarmkanaal. Het vergroot daardoor de kans op bijwerkingen op de maag en darmen. Gebruik daarom liever geen alcohol tijdens de kuur en zolang u last heeft van uw maag en darmen.

alles eten?
U kunt alles eten wat uw maag verdraagt. Bepaalde soorten voedsel zijn echter af te raden als u last heeft van uw maag.

Op deze site kunt u onder 'Klachten & ziektes', 'Maagklachten' adviezen vinden voor mensen met maagklachten.

Wisselwerking

Dit middel heeft wisselwerkingen met andere medicijnen. In de tekst hieronder staan alleen de werkzame stoffen van deze medicijnen, dus niet de merknamen. Of uw medicijn een van die werkzame stoffen bevat, kunt u nagaan in uw bijsluiter onder het kopje 'samenstelling'.

De medicijnen waarmee de belangrijkste wisselwerkingen optreden, zijn de volgende.

• Vaccins, zoals bof-mazelen-rodehondvaccin (BMR), gelekoortsvaccin, rotavirusvaccin en BCG-vaccin. Trametinib vermindert de werkzaamheid van deze vaccins en kan de kans op bijwerkingen ervan verhogen. Gebruik deze vaccinaties NIET. Overleg hierover met uw arts.
• Andere vaccins, zoals influenzavaccin, tetanusvaccin en vaccin tegen baarmoederhalskanker, werken minder goed door trametinib. Overleg met uw arts. Soms kan in uw bloed onderzocht worden of het vaccin goed heeft gewerkt. Soms zal uw arts voorstellen een extra vaccinatie te geven.
• Acenocoumarol en fenprocoumon, antistollingsmiddelen. Meld het aan de trombosedienst als u trametinib gaat gebruiken, als de dosering wijzigt of als u gaat stoppen met trametinib.

Twijfelt u eraan of de bovenstaande wisselwerkingen voor u van belang zijn? Neem dan contact op met uw apotheker of arts.

Zwangerschap

Zwangerschap
U mag dit medicijn NIET gebruiken als u zwanger bent of binnenkort wilt worden. Er is een kans dat het aangeboren afwijkingen bij het kind veroorzaakt.
Gebruik daarom een goede anticonceptie tijdens de behandeling tot en met 4 maanden na stoppen met het gebruik.

Borstvoeding
Geef GEEN borstvoeding als u dit medicijn moet gebruiken. Het is niet bekend of dit medicijn in de moedermelk komt en of het bijwerkingen bij het kind zal geven.

Stoppen

Een behandeling met dit medicijn is zwaar en kan moeilijk vol te houden zijn, ook al helpt het u de ziekte te verslaan. Wordt de behandeling u te zwaar, bespreek dat dan met uw arts of verpleegkundige. Samen kunt u de bijwerkingen bespreken en kijken of er alternatieven zijn.

Handelsinformatie

Ja, u heeft een recept nodig. 

Trametinib is sinds 2013 internationaal op de markt. Het is te krijgen in tabletten en drank onder de merknamen Mekinist en Spexotras.

Disclaimer

Deze tekst is opgesteld door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Deze tekst is gebaseerd op de bijsluiter van het beschreven medicijn en op andere, wetenschappelijke bronnen. Zoals medische richtlijnen, standaarden en literatuur. Bent u benieuwd hoe het apotheek.nl-team dit doet? Bekijk dan de video. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst. De officiële bijsluiter van dit medicijn vindt u bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen op: www.cbg-meb.nl.