Introductie

Het DKT-vaccin bevat onschadelijk gemaakte gifstoffen van de difteriebacterie, dode kinkhoestbacteriën en de tetanusbacterie.

Het beschermt tegen infectie met difterie-, kinkhoest- en tetanusbacterie. Het wordt gegeven als vaccinatie aan zwangere vrouwen om baby's direct na de geboorte tegen kinkhoest te beschermen.

Ook bij volwassenen die meer kans hebben op een infectie met difterie-, kinkhoest- of tetanus.

Het is via de DKTP-Hib-HepB-prik en de DKTP-prik ook een van de vaccinaties uit het Rijksvaccinatieprogramma. Zie hiervoor de teksten DKTP-vaccin bij kinderen en DKTP-Hib-HepB-vaccin bij kinderen. Of download de samenvatting.

Highlight

Werking

Vaccinaties

Rijksvaccinatieprogramma
Alle zwangere vrouwen worden via het Rijksvaccinatieprogramma ingeënt tegen kinkhoest (via de DKT-prik). U kunt de vaccinatie halen vanaf de 22e week van de zwangerschap tot aan het einde van de zwangerschap. Na de vaccinatie maakt het lichaam afweerstoffen tegen de gifstoffen van deze bacteriën en tegen de bacteriën zelf. Het duurt ongeveer 2 weken voordat uw lichaam genoeg afweerstoffen heeft gemaakt. Deze afweerstoffen gaan via de placenta naar uw ongeboren baby. Hierdoor is ook uw baby vanaf de geboorte tegen kinkhoest beschermd. Bekijk ook het filmpje over de kinkhoestvaccinatie tijdens de zwangerschap.

Het is belangrijk om vanaf de 22e week van de zwangerschap zo snel mogelijk de vaccinatie te halen. Er is dan genoeg tijd om de afweerstoffen via de placenta aan uw baby over te dragen. Dan zijn te vroeg geboren baby’s ook beschermd.

Is uw uitgerekende datum over minder dan 2 weken? Haal ook dan nog de kinkhoestvaccinatie. Uw baby krijgt zo al een aantal afweerstoffen. En u bent als moeder zelf beschermd tegen kinkhoest. Hierdoor kunt u uw baby niet meer besmetten.

Deze vaccinatie moet u bij een nieuwe zwangerschap opnieuw halen. Zo kunt u weer genoeg afweerstoffen aan uw baby overdragen.

Bij volwassenen die als kind gevaccineerd zijn, verloopt een kinkhoestinfectie meestal minder ernstig dan bij mensen die nooit gevaccineerd zijn. Vandaar dat u geen nieuwe vaccinatie krijgt als u niet zwanger bent.

Infecties met bacteriën

Difterie, kinkhoest en tetanus worden veroorzaakt door bacteriën.

Difterie
Difterie of ‘kroep’ is een ernstige ziekte waarbij het lichaam reageert op de gifstoffen van de difterie-bacterie. Deze bacterie wordt via hoesten van mens op mens overgebracht.

De ziekte begint meestal met ernstige keelpijn, een ziek gevoel en soms koorts. De slijmvliezen van de keel kunnen opzwellen, waardoor het ademen moeilijk wordt en kinderen zelfs kunnen stikken.

De difteriebacterie kan ook de hartspier en het zenuwstelsel beschadigen. De ziekte verloopt vaak zeer ernstig, waardoor behandeling soms te laat komt. Onbehandeld verloopt de ziekte vaak dodelijk. Daarom is vaccinatie nodig. In Nederland komt difterie nauwelijks meer voor, omdat de meeste mensen als kind gevaccineerd zijn tegen deze ziekte.

Kinkhoest
Kinkhoest wordt veroorzaakt door de bacterie Bordetella pertussis. Deze bacterie wordt via hoesten van mens tot mens overgebracht en is zeer besmettelijk. Kinkhoest begint meestal met verkoudheid, een ziek gevoel en soms koorts. Daarbij ontstaan er enorme hoestbuien met een gierende inademing.

Tetanus
Tetanus is een ernstige spierziekte veroorzaakt door de gifstoffen van de tetanus-bacterie. U kunt tetanus krijgen door besmetting met deze bacterie. Deze komt voor in aarde, straatvuil en mest van dieren. De bacterie kan via een verwonding in het lichaam komen en zich daar gaan vermenigvuldigen. Dat gebeurt vooral in kleine, diepe wonden en bij dierenbeten.

Tetanus begint meestal met hoofdpijn en spierkrampen in de kaken. Een andere naam voor tetanus is daarom kaakklem. Binnen enkele dagen nemen de spierkrampen toe. Ze verplaatsen zich dan over het hele lichaam. Ook de ademhalingsspieren kunnen verkrampen, waardoor ademen moeilijker gaat. Zonder behandeling is tetanus dodelijk, daarom is vaccinatie nodig.

Difterie, kinkhoest en tetanus voorkomen
U kunt tegen difterie, kinkhoest en tetanus worden gevaccineerd met een injectie. Na injectie maakt het lichaam afweerstoffen tegen de gifstoffen van deze bacteriën en tegen de bacteriën zelf. Als u dan in aanraking komt met die gifstoffen kan uw lichaam deze effectiever onschadelijk maken.
De meeste mensen zijn als kind tegen difterie, kinkhoest en tetanus gevaccineerd via het Rijksvaccinatieprogramma.

Omdat de bescherming tegen tetanus maar 10 jaar duurt hebben volwassenen bij een verwonding een tetanus-vaccinatie nodig, als de laatste vaccinatie langer dan 10 jaar geleden is.

Bijwerkingen

Soms (bij 10 tot 30 op de 100 mensen)

• Pijn op de plaats van de injectie, soms met roodheid, zwelling of harde plek onder de huid

• Stijve arm of stijf been waarin geïnjecteerd is

• Vermoeidheid

Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)

• Griepachtige verschijnselen, zoals hoofdpijn, koorts, spierpijn, verminderde eetlust, misselijkheid of buikpijn

  Deze verschijnselen houden meestal niet langer dan 1-2 dagen aan. Een enkele keer duren ze tot 2 weken

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Flauwvallen

  Meestal gebeurt dit vlak voor, tijdens of na de vaccinatie. Dit komt meestal doordat het zenuwstelsel gevoelig reageert op prikkels van buitenaf. Meld het in elk geval bij een volgende vaccinatie, zodat u de volgende vaccinatie zittend of liggend kunt krijgen.

• Huiduitslag

  Meestal is dit onschuldig, maar neem bij ernstige jeukende huiduitslag contact op met de arts. Er kan dan sprake zijn van overgevoeligheid voor het vaccin.

• Gezwollen lymfeklieren in de hals of oksel

  Een enkele keer kan een ontsteking van de lymfeklieren optreden. Neem dan contact op met uw arts.

• Stuipen, soms met koorts

  Waarschuw dan uw arts.

• Overgevoeligheid. U kunt dat merken aan huiduitslag, galbulten of jeuk. In zeldzame gevallen ontstaat er koorts, benauwdheid, opgezwollen lippen, tong of gezicht of flauwvallen. Waarschuw dan meteen uw arts.

  In beide gevallen mag u dit medicijn in de toekomst niet meer gebruiken. Geef daarom aan de apotheek door dat u overgevoelig bent voor dit vaccin. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u dit vaccin niet opnieuw krijgt.

Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen

Gebruik

Hoe?
De arts of verpleegkundige geeft de injectie in de spier van de bovenarm of dijbeen.

Wanneer?
Bent u zwanger? Dan kunt u deze prik vanaf de 22e week van de zwangerschap bij het consultatiebureau halen. Deze vaccinatie moet u bij elke zwangerschap opnieuw halen voor een goede bescherming van uw pasgeboren baby. Haal de prik zo snel mogelijk vanaf de 22e week van de zwangerschap, zodat een te vroeg geboren baby ook beschermd is.

De bescherming tegen tetanus duurt minstens 10 jaar. Als na die tijd een verwonding met bijvoorbeeld straatvuil optreedt moet opnieuw worden gevaccineerd.

Heeft u hoge koorts op het moment van injectie, bijvoorbeeld door een infectie? Stel de vaccinatie dan indien mogelijk uit tot u weer beter bent. De koorts kan namelijk verergeren.

Vergeten

Laat de inenting dan alsnog zo snel mogelijk uitvoeren.

Verboden

autorijden, alcohol drinken en alles eten?
Bij dit medicijn zijn hiervoor geen beperkingen.

Wisselwerking

Dit vaccin heeft wisselwerkingen met andere medicijnen. In de tekst hieronder staan alleen de werkzame stoffen van deze medicijnen, dus niet de merknamen. Of uw medicijn een van die werkzame stoffen bevat, kunt u nagaan in uw bijsluiter onder het kopje 'samenstelling'.

De onderstaande medicijnen verminderen de werking van het vaccin. Hierdoor bent u mogelijk onvoldoende beschermt. Overleg hierover met uw arts. Uw arts zal u extra controleren. Als het nodig is, krijgt u een tweede vaccinatie.

• Medicijnen tegen kanker die het afweer onderdrukken, zoals dasatinib, imatinib en methotrexaat.
• Bijnierschorshormonen, zoals betamethason, hydrocortison en prednisolon.
• Afweeronderdrukkende medicijnen gebruikt bij onder andere reumatoïde artritis en na een orgaantransplantaties, zoals azathioprine, ciclosporine en tacrolimus.

Twijfelt u eraan of de bovenstaande wisselwerkingen voor u van belang zijn? Neem dan contact op met uw apotheker of arts.

Zwangerschap

Zwangerschap
U kunt dit medicijn veilig gebruiken. Het wordt al jarenlang gebruikt door zwangere vrouwen zonder nadelige gevolgen voor het kind.

Borstvoeding
U kunt dit vaccin veilig gebruiken als u borstvoeding geeft. Het is niet bekend of dit vaccin in de moedermelk terecht komt. Als het in de moedermelk terecht komt, is het niet schadelijk voor de baby.

Stoppen

Als u niet alle prikken krijgt, beschermt het vaccin niet voldoende tegen difterie, kinkhoest, en tetanus.

Handelsinformatie

Het DKT-vaccin bestaat uit vaccins tegen difterie, kinkhoest en tetanus. Deze combinatie van vaccins is sinds 2008 in Nederland op de markt. De afzonderlijke vaccins worden internationaal gebruikt sinds 1923 (difterievaccin), 1930 (kinkhoestvacccin) en 1933 (tetanusvaccin). Het vaccin is op de markt onder de merknaam Boostrix. Men noemt het ook wel de 'DKT-prik'.

Over de combinatie met Polio-vaccin zie DKTP-vacccin.

Disclaimer

Deze tekst is opgesteld door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Deze tekst is gebaseerd op de bijsluiter van het beschreven medicijn en op andere, wetenschappelijke bronnen. Zoals medische richtlijnen, standaarden en literatuur. Bent u benieuwd hoe het apotheek.nl-team dit doet? Bekijk dan de video. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst. De officiële bijsluiter van dit medicijn vindt u bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen op: www.cbg-meb.nl.