Introductie

Colchicine remt ontstekingsreacties.

Artsen schrijven het voor bij jicht. Het wordt ook gebruikt bij andere, zeldzame, aandoeningen, zoals bij 'familiaire mediterrane koorts' of soms bij een ontsteking van het hartzakje. Artsen schrijven het soms voor om een hartinfarct te voorkomen.

Instructiefilmpje

Film 1 - Slikken van medicijnen

Highlight

• Colchicine remt ontstekingen, vooral ontstekingen in gewrichten door jicht.
• Bij aanvallen van jicht en als onderdeel van een behandeling om jichtaanvallen te voorkomen. Ook bij familiaire mediterrane koorts, ontsteking van het hartzakje en om een hartinfarct te voorkomen.
• Bij een jichtaanval: gebruik colchicine zodra u de aanval voelt opkomen. Dan werkt het het best. Na ongeveer 12 uur merkt u dat de pijn in het gewricht afneemt. Meestal slikt u het een paar dagen, tot de pijn voorbij is. Heeft u na 3 dagen nog evenveel pijn? Raadpleeg dan uw arts.
• De dosering luistert nauw en verschilt van persoon tot persoon. Neem nooit een dubbele dosis.
• Waarschuw direct een arts bij een branderig gevoel in de keel, misselijkheid, braken of bloederige diarree. Dan heeft u wellicht te veel ingenomen.
• Heeft u last van buikpijn of diarree? Neem dan ook contact op met uw arts. Mogelijk moet de dosering aangepast.
• Veel wisselwerkingen met andere middelen. Laat uw apotheker daarom controleren of u colchicine veilig kunt gebruiken met uw andere medicijnen.
• Drink geen grapefruitsap en eet geen grapefruits zolang u colchicine gebruikt, tot en met een dag na stoppen. Grapefruitsap verhoogt de kans op de bijwerkingen.
• Bent u zwanger? Of wilt u zwanger worden? Vraag aan uw arts of apotheker of u dit medicijn kunt gebruiken. Het is niet zeker of dit medicijn veilig is voor zwangere vrouwen.
• Geeft u borstvoeding? Dit medicijn komt in de moedermelk. Het is niet bekend of het slecht voor de baby is. Vraag aan uw arts of apotheker of u dit medicijn mag gebruiken.

Download de samenvatting

Werking

Jicht

Verschijnselen
Jicht is een gewrichtsontsteking. Meestal van de grote teen, soms van andere gewrichten in de voet, enkel, knie of pols.
Het gewricht is rood, gezwollen, warm en erg pijnlijk, vooral bij bewegen. De ontsteking komt meestal plotseling opzetten.
Soms zijn er ook onderhuidse knobbels.

Oorzaak
De aandoening ontstaat als urinezuur ‘neerslaat` in het gewricht in de vorm van kristallen. Dit kan gebeuren als u te veel urinezuur in het bloed heeft. De kristallen veroorzaken de ontsteking en de pijn. Het urinezuur kan zich ook onder de huid verzamelen. Dit veroorzaakt de knobbels.

Er zijn veel factoren waarvan men vermoedt dat ze een teveel aan urinezuur kunnen veroorzaken. Bijvoorbeeld sommige voedingsmiddelen, zoals vette vis, mosselen, orgaanvlees, gistrijke producten zoals Marmite, alcoholische dranken en bepaalde frisdranken.
Ook denkt men dat sommige medicijnen, zoals plaspillen, de hoeveelheid urinezuur verhogen. Vertel uw apotheek dat u aanleg voor jicht heeft. De apotheek kan er dan op letten dat u niet zonder meer een medicijn krijgt dat een jichtaanval kan uitlokken.

Vooral mensen met een hart- en vaatziekte hebben kans op jichtaanvallen. Hoe dat komt is nog onbekend.

Behandeling

• Bij een aanval: de ontsteking geneest binnen 1 tot 3 weken. U kunt de pijn verzachten door rust te nemen en het gewricht te koelen. Bij een jichtaanval kan de arts een ontstekingsremmende pijnstiller voorschrijven, zoals ibuprofen, of een korte kuur met een bijnierschorshormoon, zoals prednisolon. Ook kan de arts colchicine voorschrijven bij een aanval.
   
• Na een aanval: sommige mensen krijgen na een tijdje weer een nieuwe aanval.
  U kunt proberen nieuwe aanvallen te voorkomen door veel te drinken, zo’n 2 tot 3 liter per dag. Dit verlaagt de hoeveelheid urinezuur in het bloed.
  Heeft u vaker dan 2 keer per jaar een jicht-aanval, dan kan de arts een urinezuurverlager voorschrijven om de aanvallen te voorkomen. Bijvoorbeeld allopurinol.
  De eerste tijd dat u de urinezuurverlager gebruikt heeft u meer kans op een jichtaanval. Daarom schrijven artsen de eerste tijd ook wel eens colchicine voor. Dit voorkomt in deze periode dat een jichtaanval ontstaat.

Effect 
Colchicine vermindert de ontsteking in het gewricht. Het effect is na ongeveer 12 uur te merken en is maximaal vanaf 1 tot 2 dagen gebruik.

Koorts

Colchicine wordt ook gebruikt bij ‘familiaire mediterrane koorts’. Dit is een aangeboren aandoening met koortsaanvallen en buikpijn. De aanvallen duren een tot enkele dagen.

De aandoening komt vooral voor bij bevolkingsgroepen die oorspronkelijk afkomstig zijn uit gebieden rond het Middellandse Zeegebied en Midden-Oosten.

Colchicine voorkomt de koortsaanvallen.

Hartinfarct (hartaanval)

Verschijnselen
De eerste tekenen van een hartinfarct zijn een hevig drukkende of snoerende pijn op de borst. Soms straalt de pijn uit naar de linkerarm of kaken. Vaak bent u ook misselijk, zweterig en klam.

Oorzaak
Bij een hartinfarct krijgt een deel van het hart te weinig bloed. Meestal komt dit door een bloedstolsel in één van de bloedvaten die het hart van bloed voorzien (de kransslagaders). Door verkalking van uw aderen kunnen uw bloedvaten vernauwd zijn. Het bloedvat raakt verstopt, waardoor een deel van het hart te weinig bloed krijgt. Dat deel van het hart raakt beschadigd en kan niet meer goed werken.

Voorkomen van een tweede hartinfarct
Artsen kunnen colchicine voorschrijven om een tweede hartinfarct te voorkomen. 

Werking
Ontstekingen die lange tijd bestaan kunnen de verkalking van uw aderen verergeren. Colchicine vermindert ontstekingen. En heeft daarmee een remmende werking op de verkalking van uw aderen. En op de vernauwing van de bloedvaten. 

Overige hartaandoeningen

Colchicine wordt soms gebruikt bij een ontsteking van het hartzakje of om een dergelijke ontsteking te voorkomen. U moet het dan gebruiken samen met een ontstekingsremmende pijnstiller.

Bijwerkingen

Behalve het gewenste effect kan dit medicijn bijwerkingen geven.

Waarschuwing. Stop meteen met het gebruik bij de volgende verschijnselen: branderig gevoel in de keel, misselijkheid, buikkrampen en (bloederige) diarree. Deze verschijnselen kunnen een aanwijzing zijn van een overdosering colchicine. Dit kan ontstaan door inname van te veel tabletten, maar kan ook andere oorzaken hebben, zoals een verminderde werking van uw nieren of lever of gebruik van andere medicijnen.

Kinderen en ouderen zijn extra gevoelig voor de bijwerkingen van dit middel. De arts zal in deze gevallen extra controleren.

Bij een jichtaanval. Houd bij hoeveel tabletten u inneemt. Noteer zeker bij welke hoeveelheid colchicine u maagklachten kreeg of misselijk werd. U weet dan bij een volgende aanval precies hoeveel tabletten u wel en niet meer in kunt nemen.

De belangrijkste bijwerkingen zijn de volgende:

Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)

• Maag- of darmklachten, zoals misselijkheid, braken, buikpijn en diarree. Raadpleeg dan uw arts.

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Jeuk of huiduitslag. Raadpleeg uw arts, aangezien dit kan wijzen op overgevoeligheid voor colchicine.
   

  Blijkt u overgevoelig, geef dat dan aan de apotheker door. Het apotheekteam kan erop letten dat u dit medicijn niet opnieuw krijgt.

• Bij vrouwen: menstruatieklachten, zoals onregelmatige menstruatie of menstruatiepijn

• Bij mannen: minder zaadvloeistof of zaad van mindere kwaliteit

• Haaruitval

• Gevoelloosheid of verminderde kracht, vooral in handen of voeten

  Raadpleeg bij deze verschijnselen uw arts.

• Spierpijn, gewrichtspijn, spierzwakte en spierkramp

  Meestal is dit onschuldig, maar in zeer zeldzame gevallen kan dit medicijn de spieren aantasten, waardoor ook een nieraandoening kan ontstaan. Neem bij onverklaarbare spierpijn contact op met uw arts. Raadpleeg ook uw arts, als uw gewrichten pijnlijk of stijf worden, of als u ze moeilijk kunt bewegen.

• Bloedarmoede, infecties of bloedingen. Dit kan komen door te weinig rode bloedcellen, witte bloedcellen of bloedplaatjes. U merkt het aan extreme vermoeidheid, keelpijn, koorts, blaren in de mond, snel blauwe plekken, bloedneuzen of infecties.

  Waarschuw in deze gevallen direct uw arts.

• Bij mensen met een aangeboren tekort van het enzym G6PD, kan een ernstige bloedafwijking ontstaan. U merkt deze bloedafwijking aan vermoeidheid, duizeligheid, bleekheid, gele huid, donkere verkleuring van de urine of kortademigheid.
   

  Overleg met uw arts.
  Weet u dat u een G6PD-tekort heeft? Geef dat door aan de apotheker. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u medicijnen met problemen bij G6PD niet meer krijgt.

Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen

Gebruik

Kijk voor de juiste dosering op het etiket van de apotheek.

Wanneer?

Bij een jichtaanval

• Start zo snel mogelijk met dit medicijn. Bij voorkeur binnen een paar uur na het begin van de aanval. Het werkt dan het beste. Als u later start is het effect minder sterk.
• Heeft u binnen 3 dagen na een vorige behandeling met colchicine opnieuw een jichtaanval? Neem dit middel dan niet. Neem contact op met uw arts.

In combinatie met een urinezuurverlager (dit zijn bijvoorbeeld allopurinol, benzbromaron en febuxostat). De dosering is in dat geval lager dan bij de kortdurende behandeling bij een jichtaanval.

• In het begin kunnen ze juist een aanval oproepen. Met colchicine kunt u dat voorkomen.
• Start een paar dagen voor u begint met de urinezuurverlager.

Hoelang?

Bij een jichtaanval

• Gebruik dit medicijn 1 of enkele dagen. Stop met het gebruik als de pijn over is. Stop ook als u last krijgt van misselijkheid, buikpijn of diarree.
• Raadpleeg altijd uw arts als na 3 dagen de klachten nog niet zijn verminderd.
• Let ook op de maximale hoeveelheid die u van uw arts mag nemen. Overschrijd deze hoeveelheid niet!

In combinatie met een urinezuurverlager

• De behandeling duurt enkele dagen tot 6 maanden.

Bij familiaire mediterrane koorts of na een hartinfarct

• De behandeling kan levenslang zijn.

Bij een ontsteking van het hartzakje

• Bij een ontsteking: de behandeling duurt meestal 3 maanden
• Om een nieuwe ontsteking te voorkomen: de behandeling duurt meestal 6 maanden

Vergeten

Bij de behandeling van een jichtaanval: heeft u nog last? Neem de vergeten dosis alsnog in. Neem nooit meer per dag dan de arts heeft aangegeven. Als de pijn inmiddels is verdwenen, kunt u stoppen met de behandeling.

Bij langdurig gebruik, zoals om een jichtaanval te voorkomen, bij familiaire mediterrane koorts of ontsteking van het hartzakje: het is belangrijk dat u dit medicijn consequent inneemt. Maar ook dat u nooit een dubbele dosis neemt. Bij dit geneesmiddel heeft een te hoge dosering snel schadelijke gevolgen.
Mocht u toch een dosis vergeten zijn:

• Gebruikt u dit medicijn 1 keer per dag? Duurt het nog meer dan 16 uur voor u de volgende dosis normaal inneemt? Neem de vergeten dosis dan alsnog in. Duurt het nog minder dan 16 uur? Sla de vergeten dosis dan over.
• Gebruikt u dit medicijn 2 keer per dag? Duurt het nog meer dan 8 uur voor u de volgende dosis normaal inneemt? Neem de vergeten dosis dan alsnog in. Duurt het nog minder dan 8 uur? Sla de vergeten dosis dan over.
• Gebruikt u dit medicijn 3 keer per dag? Duurt het nog meer dan 4 uur voor u de volgende dosis normaal inneemt? Neem de vergeten dosis dan alsnog in. Duurt het nog minder dan 4 uur? Sla de vergeten dosis dan over.

Verboden

autorijden?
Bij dit medicijn zijn hiervoor geen beperkingen.

alcohol drinken?
Dranken met alcohol (vooral bier) lijken de hoeveelheid urinezuur in het bloed te verhogen.
Hierdoor heeft u een grotere kans op een jichtaanval. Gebruik daarom weinig of geen alcohol, maar drink wel veel water (2 tot 3 liter per dag).

alles eten?
Drink geen grapefruitsap en eet geen grapefruits. Grapefruit versterkt het effect van colchicine, waardoor bijwerkingen kunnen ontstaan. Mocht u stoppen met colchicine, dan kunt u vanaf een dag daarna weer grapefruitsap drinken of grapefruits eten. Een glas grapefruitsap (vers geperst of uit een pak) bevat het sap van meerdere grapefruits.

Wisselwerking

Dit middel heeft wisselwerkingen met andere medicijnen. In de tekst hieronder staan alleen de werkzame stoffen van deze medicijnen, dus niet de merknamen. Of uw medicijn een van die werkzame stoffen bevat, kunt u nagaan in uw bijsluiter onder het kopje 'samenstelling'.

De medicijnen waarmee de belangrijkste wisselwerkingen optreden, zijn de volgende.

• De cholesterolverlagers atorvastatine, fluvastatine, pravastine, simvastatine en rosuvastatine.
  Door de combinatie met colchicine heeft u meer kans op bijwerkingen van de cholesterolverlager. Vooral belangrijk hierbij is spierbeschadiging. Deze is te herkennen aan snel opkomende hevige en onverklaarbare spierpijn, spierzwakte, minder plassen en bruine urine. Stop dan meteen met de cholesterolverlager en raadpleeg uw arts.
• De antibiotica erytromycine en claritromycine kunnen de hoeveelheid colchicine in het bloed verhogen. Hierdoor kan colchicine ernstige bijwerkingen geven. Raadpleeg uw arts als u deze combinatie voorgeschreven heeft gekregen.
• De antischimmelmedicijnen ketoconazol, itraconazol en voriconazol kunnen de hoeveelheid colchicine in het bloed verhogen. Hierdoor kan colchicine ernstige bijwerkingen geven. Raadpleeg uw arts als u deze combinatie voorgeschreven heeft gekregen.
• De medicijnen tegen hart- en vaatziekten diltiazem en verapamil kunnen de hoeveelheid colchicine in het bloed verhogen. Hierdoor kan colchicine ernstige bijwerkingen geven. Raadpleeg uw arts als u deze combinatie voorgeschreven heeft gekregen.
• De afweeronderdrukker ciclosporine. Door de combinatie met colchicine heeft u meer kans bijwerkingen op de spieren. Overleg met uw arts.
• Sommige medicijnen tegen hiv en hepatitis C. Vraag aan uw apotheker om welke medicijnen dit gaat.

Twijfelt u eraan of een van de bovenstaande wisselwerkingen voor u van belang is? Neem dan contact op met uw apotheker of arts.

Zwangerschap

Zwangerschap 
Over het gebruik van dit medicijn tijdens de zwangerschap is nog te weinig bekend. Daarom is niet zeker of dit medicijn altijd veilig is voor zwangere vrouwen en hun kind. Meld het aan uw arts en apotheker als u zwanger bent, of binnenkort wilt worden. Gebruikt u dit medicijn tegen jicht? Misschien kan uw arts een ander medicijn voorschrijven. Een medicijn waarvan wel bekend is dat u het veilig kunt gebruiken.

Borstvoeding
Wilt u borstvoeding geven, overleg dan met uw arts. Dit medicijn komt in de moedermelk terecht. Het is niet bekend of dit slecht is voor de baby.

Stoppen

• Gebruikt u colchicine bij een aanval van jicht? U kunt op elk moment in één keer met het gebruik van dit medicijn stoppen.
• Gebruikt u colchicine om een aanval te voorkomen in combinatie met een urinezuurverlager? Houd er rekening mee dat een jichtaanval kan optreden als u stopt. Meestal moet u colchicine enkele maanden gebruiken. Pas dan is de verhoogde kans voorbij.
• Gebruikt u colchicine voor familiaire mediterrane koorts of een ontsteking van het hartzakje? Als u stopt heeft u kans opnieuw klachten te krijgen.
• Gebruikt u colchicine na een hartinfarct? U kunt op elk moment in één keer met het gebruik van dit medicijn stoppen. Maar stop alleen na overleg met uw arts.

Handelsinformatie

Ja, u heeft een recept nodig.

Colchicine is al jarenlang internationaal op de markt. Het is op recept in tabletten verkrijgbaar als het merkloze Colchicine.

Disclaimer

Deze tekst is opgesteld door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Deze tekst is gebaseerd op de bijsluiter van het beschreven medicijn en op andere, wetenschappelijke bronnen. Zoals medische richtlijnen, standaarden en literatuur. Bent u benieuwd hoe het apotheek.nl-team dit doet? Bekijk dan de video. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst. De officiële bijsluiter van dit medicijn vindt u bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen op: www.cbg-meb.nl.