Introductie

Tolvaptan vertraagt het slechter worden van de nierfunctie. Artsen schrijven tolvaptan voor bij een erge vorm van de nierziekte cystenieren, namelijk autosomaal dominante polycysteuze nierziekte (ADPKD).

Instructiefilmpje

Film 1 - Slikken van medicijnen

Highlight

• Tolvaptan vertraagt de groei van cysten en het slechter worden van de nierfunctie.
• Bij een erge vorm van de nierziekte cystenieren, namelijk autosomaal dominante polycysteuze nierziekte (ADPKD).
• Bijwerkingen: vooral droge mond, dorst of drang om erg veel water te drinken. Ook vaker of meer plassen of 's nachts vaker plassen.
• Andere bijwerkingen: leverschade. U merkt dit aan klachten als een gevoelige, opgezwollen buik, buikpijn of gele verkleuring van het oogwit of van de huid. Waarschuw dan direct uw arts.
• Let op! Niet gebruiken als u zwanger bent. Het is niet zeker of dit medicijn veilig is voor zwangere vrouwen.
• Geef geen borstvoeding als u dit medicijn gebruikt. Het is niet zeker of dit medicijn in de moedermelk komt en of het slecht voor de baby is.

Werking

Nierziekten

Tolvaptan wordt gebruikt bij een erge vorm van de nierziekte cystenieren.

Verschijnselen 
Bij cystenieren ontstaan blaasjes met vocht in de nieren. Sommige mensen hebben maar 1 cyste in hun nier. Dit is niet erg, omdat de nier dan nog goed werkt. Bij de ergere vorm autosomaal dominante polycysteuze nierziekte (ADPKD) hebben de nieren heel veel cysten of de cysten zijn erg groot. Deze cysten kunnen de nieren beschadigen. De nieren werken dan langzaamaan minder goed. 

Cystenieren is een erfelijke ziekte. Dit betekent dat de ziekte vaak voorkomt bij verschillende leden van 1 familie.

Het kan zijn dat u in het begin geen last heeft van de cysten. De belangrijkste klachten van cystenieren zijn: hogere bloeddruk, bloed in de urine, rugpijn en buikpijn en een dikke buik of vol gevoel.

Behandeling
De behandeling hangt af van uw klachten en de ernst van uw ziekte. Uw arts kan medicijnen voorschrijven om klachten als een hogere bloeddruk te behandelen. Bij autosomaal dominante polycysteuze nierziekte (ADPKD) schrijft de arts ook medicijnen zoals tolvaptan voor om de groei van de cysten te vertragen.

Werking
Tolvaptan vertraagt de groei van de cysten en het slechter worden van de nierfunctie. Hierdoor wordt uitgesteld dat u een behandeling moet krijgen om het bloed schoon te maken (dialyse) of een niertransplantatie moet krijgen.

Bijwerkingen

Soms (bij 10 tot 30 op de 100 mensen)

• Droge mond, dorst of drang om erg veel water te drinken.

  Heeft u hier last van? Drink dan extra water. Drink voor het slapen altijd 1 tot 2 glazen water, ook als u geen dorst heeft. Drink ook extra water elke keer na het plassen in de nacht.

• Vaker of meer plassen of ’s nachts vaker plassen.

• Hoofdpijn

• Duizelig zijn

  Als u zich duizelig voelt, sta dan niet te snel op uit bed of van een stoel. Ga dan even liggen en leg uw benen wat hoger, bijvoorbeeld op een kussen. Blijft u last houden? Bespreek dit dan met uw arts.

• Moe zijn

• Maagdarmklachten, zoals diarree. Zelden zwaarder worden, buikpijn, opgezette buik, verstopping en minder eetlust waardoor u juist kunt afvallen. Ook zelden maagpijn, zuurbranden, misselijk zijn en een opgeblazen gevoel.

Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)

• Gewrichtspijn, spierpijn en spierkrampen.

• Zwak gevoel

• Niet goed kunnen slapen.

• Leverschade

  • U merkt dit aan een gevoelige, opgezwollen buik, buikpijn of een gele verkleuring van het oogwit of van de huid. Verder moe zijn, minder eetlust, misselijk zijn, overgeven, koorts en donkere urine. Waarschuw dan direct uw arts. 
  • Uw arts zal uw leverwaarden regelmatig controleren. Ook wanneer u de klachten heeft die hierboven staan.

• Te veel glucose in het bloed. 

  Dit kan ontstaan doordat de alvleesklier te weinig insuline maakt. U merkt dat doordat u meer dorst heeft, veel moet drinken en plassen. 

• Huiduitslag, jeuk en galbulten. 

  Dit kan wijzen op overgevoeligheid, maar dat hoeft niet. Raadpleeg bij huiduitslag uw arts.

• Droge huid

• Benauwd zijn. Raadpleeg uw arts als u hier last van krijgt.

•  Flauwvallen

• Ongewone smaak in de mond.

• Uitdroging 

  Drink voldoende als u last heeft van diarree of overgeven. Zo voorkomt u uitdroging.

• Hartkloppingen. Raadpleeg uw arts als u hier last van heeft.

• Ontsteking in een gewricht (jicht). 

  U kunt last hebben van een dikker, rood en warm gewricht. Het ontstaat meestal aan de grote teen of aan de voet. Heeft u hier last van? Raadpleeg dan uw arts.

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Leveraandoeningen

  U merkt dit aan een gevoelige, opgezwollen buik of een gele verkleuring van het oogwit of van de huid. Waarschuw dan een arts.

• Overgevoeligheid voor dit medicijn. 

  • Dit merkt u aan huiduitslag en galbulten. 
  • Een ernstige overgevoeligheid merkt u aan benauwd zijn, flauwvallen of een opgezwollen gezicht, keel of tong. In zeer zeldzame gevallen ontstaat er een ernstige huidaandoening met blaren op de huid. Ga dan onmiddellijk naar een arts of naar de Eerste-hulpdienst. 
  • Als u overgevoelig bent mag u dit medicijn in de toekomst niet meer gebruiken. Geef dat door aan de apotheker. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u dit medicijn niet opnieuw krijgt.

Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen

Gebruik

Hoe?
Neem de tabletten zonder te kauwen in met een glas water.

Wanneer?
De hoeveelheid die u op een dag moet innemen wordt meestal in 2 doses gesplitst. De ene dosis is groter dan de andere. Neem de hogere dosis in de ochtend, ten minste 30 minuten vóór het ontbijt. De lagere dosis kunt u 8 uur later met of zonder eten innemen.

Heeft u teveel van dit medicijn gebruikt? Drink dan extra water en waarschuw direct uw arts!

Hoe lang?
Uw arts bepaalt hoe lang u dit medicijn moet gebruiken.

Vergeten

Bent u een dosis vergeten en denkt u er dezelfde dag aan? Neem de dosis dan in, meteen als u eraan denkt.

Denkt u er pas de volgende dag aan? Neem dan GEEN dubbele dosis om de vergeten dosis in te halen.

Verboden

Ja, dat kan. U mag autorijden, en u mag eten en drinken zoals u normaal doet.

Wisselwerking

Dit middel heeft wisselwerkingen met andere medicijnen. In de tekst hieronder staan alleen de werkzame stoffen van deze medicijnen, dus niet de merknamen. Of uw medicijn een van die werkzame stoffen bevat, kunt u nagaan in uw bijsluiter onder het kopje 'samenstelling'.

De belangrijkste wisselwerkingen met dit medicijn zijn de volgende.

• Sommige medicijnen tegen hiv. Vraag aan uw apotheker om welke medicijnen dit gaat.

Sommige medicijnen kunnen de bijwerkingen van tolvaptan sterker maken. Gebruik deze liever niet samen. Overleg met uw arts als u een van de volgende medicijnen gebruikt of moet gaan gebruiken.

• Claritromycine en erytromycine, antibiotica.
• Itraconazol en voriconazol, medicijnen om in te nemen tegen schimmelinfecties.
• Ketoconazol, een medicijn tegen de ziekte van Cushing.

De volgende medicijnen zorgen ervoor dat tolvaptan minder goed werkt. Overleg hierover met uw arts. Als u stopt met het medicijn duurt het een paar weken totdat dit effect op tolvaptan weg is.

• Hypericum (sint-janskruid), een kruidenmiddel tegen depressieve klachten.
• De medicijnen tegen tuberculose rifampicine en rifabutine.
• De medicijnen tegen epilepsie carbamazepine, fenobarbital, fenytoïne en primidon. Sommige van deze medicijnen worden ook gebruikt bij zenuwpijn en manische depressie.
• Mitotaan, een medicijn tegen de ziekte van Cushing en bijnierschorskanker.

Twijfelt u eraan of een van de bovenstaande wisselwerkingen voor u van belang is? Neem dan contact op met uw apotheker of arts.

Zwangerschap

Zwangerschap
Overleg met uw arts. U kunt dit medicijn beter NIET gebruiken als u zwanger bent of binnenkort wilt worden. Over het gebruik van dit medicijn tijdens de zwangerschap is nog te weinig bekend. Meld het in elk geval aan uw arts en apotheker zodra u zwanger bent of binnenkort wilt worden. Zo mogelijk kunt u (tijdelijk) overstappen op een ander medicijn.

Borstvoeding
Wilt u borstvoeding geven? Overleg dan met uw arts. U kunt dit medicijn beter NIET gebruiken als u borstvoeding geeft. Het is niet bekend of dit medicijn in de moedermelk terechtkomt en of het schadelijk voor de baby is. Mogelijk kan uw arts u (tijdelijk) een ander medicijn voorschrijven, waarvan wel bekend is dat u het veilig kunt gebruiken. Of u kunt flesvoeding geven.

Stoppen

Stop niet zomaar met dit medicijn. Overleg altijd met uw arts. Als u stopt met dit medicijn, kunnen de cysten in uw nieren weer snel gaan groeien en uw nieren snel beschadigen.

Handelsinformatie

Tolvaptan is sinds 2009 internationaal op de markt. Het is op recept verkrijgbaar als tablet onder de merknaam Jinarc en als het merkloze Tolvaptan.

Disclaimer

Deze tekst is opgesteld door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Deze tekst is gebaseerd op de bijsluiter van het beschreven medicijn en op andere, wetenschappelijke bronnen. Zoals medische richtlijnen, standaarden en literatuur. Bent u benieuwd hoe het apotheek.nl-team dit doet? Bekijk dan de video. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst. De officiële bijsluiter van dit medicijn vindt u bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen op: www.cbg-meb.nl.