Introductie

Fenoxy-methyl-penicilline behoort tot de penicilline-antibiotica. Het werkt tegen infecties met bacteriën.

Artsen schrijven het voor bij infecties met bacteriën, zoals luchtweginfecties (keelpijn door keelinfectie, roodvonk) en huidinfecties, zoals wondroos.

Artsen schrijven het ook voor uit voorzorg om complicaties door een infectie te voorkomen. Een complicatie is een probleem dat ontstaat bij een ziekte of een behandeling.

Instructiefilmpje

Film 1 - Slikken van medicijnen

Highlight

• Fenoxymethylpenicilline doodt bacteriën (antibioticum). Werkt binnen enkele dagen.
• Bij infecties van de luchtwegen (keelinfecties, roodvonk) en huid (zoals wondroos).
• Capsules: innemen met een half glas water. 
• Neem dit medicijn in op een lege maag. Dus 1 uur voor of 2 uur na het eten. Verdeel de innames gelijkmatig over de dag. Zo blijft het de hele dag werken. 
• U kunt lichte buikkrampen of diarree krijgen. Dit gaat vanzelf weer over.
• Huiduitslag komt voor. Een enkele keer komt dit door overgevoeligheid. Ook kunt u dan benauwd worden, koorts krijgen of flauwvallen. Als u overgevoelig bent, mag u dit medicijn niet meer gebruiken. Geef dat door aan uw apotheker.
• Een kuur duurt meestal 5 tot 10 dagen. Maak de hele kuur af. Ook als de infectie genezen lijkt, want misschien zijn er nog bacteriën over.

Werking

Infecties met bacteriën

Werking
Fenoxymethylpenicilline doodt een aantal soorten bacteriën. Het werkt vooral goed tegen bacteriën van de streptokokkensoort. Na inname verspreidt het medicijn zich via het bloed over uw lichaam. Het komt vooral terecht in de longen en luchtpijp, keel en huid en wordt met name gebruikt bij infecties op deze plaatsen met de streptokok-bacterie.

Effect
De capsule begint na 1 uur te werken. Eén dosis werkt 6 tot 8 uur. Na een paar dagen merkt u dat de klachten van de infectie afnemen.

Fenoxymethylpenicilline wordt onder andere toegepast bij Keelpijn door een keelontsteking, Roodvonk, Huidinfecties en Wondroos.

Uit voorzorg
Fenoxymethylpenicilline kan uit voorzorg worden toepast bij mensen die geen milt meer hebben of bij wie de milt niet goed werkt. Deze mensen zijn extra vatbaar voor een infectie met bepaalde bacteriën. Om deze infecties te voorkomen, kan de arts fenoxymethylpenicilline voor langere tijd voorschrijven.

Keelpijn

Oorzaak
Keelpijn is meestal het gevolg van irritatie van de keel , bijvoorbeeld door verkeerd stemgebruik of sigarettenrook. Ook kan een virus de keel infecteren en dan keelpijn veroorzaken.  Soms is een infectie met een bacterie de oorzaak van de keelpijn, zoals de streptokok-bacterie. Een voorbeeld van een dergelijke infectie is roodvonk. Zie hiervoor de aandoening Roodvonk.

Verschijnselen
Als keelpijn plotseling komt opzetten, is meestal sprake van een keelinfectie. U heeft dan een ontstoken, ruwe, rode keel. De keel doet pijn bij het slikken en praten.

Behandeling
Keelpijn gaat meestal binnen een week vanzelf over. De keelpijn kunt u verminderen door te zuigen op een snoepje en vaak wat te drinken.

Als de keelpijn niet vanzelf wegtrekt en u ernstig ziek wordt van de keelontsteking, kan uw arts een antibioticum voorschrijven. Dat is alleen zinvol als een bacterie de veroorzaker is. Meestal schrijft de arts dan feneticilline, fenoxymethylpenicilline of azitromycine voor.

Werking
Fenoxymethylpenicilline doodt de streptokok-bacterie. Na inname verspreidt het medicijn zich via het bloed over uw lichaam, onder meer in het slijmvlies van uw keel. Hierdoor bestrijdt het de keelontsteking.

Effect
De capsule begint na 1 uur te werken. Eén dosis werkt 6 tot 8 uur. Na een paar dagen merkt u dat de klachten van de infectie afnemen.

Roodvonk

Roodvonk is een plotseling opkomende zeer besmettelijke ziekte die vooral bij kinderen tussen de 3 en de 8 jaar voorkomt. De veroorzaker is de streptokok-bacterie.

Verschijnselen
De verschijnselen zijn snel oplopende koorts en keelontsteking. Ook wordt de tong eerst wit en na 3 dagen rood en bobbelig. Dit wordt een frambozentong genoemd. Bovendien ontstaat een rode, ruwe huiduitslag. De huiduitslag verspreidt zich over het hele lichaam, vooral in de oksels en de liezen. De huid rond de mond blijft bleek.

Behandeling
In de meeste gevallen geneest de ziekte van zelf. De koorts daalt meestal binnen 3 tot 5 dagen. De huiduitslag verdwijnt een paar dagen later.

Alleen bij ernstige klachten, of als het kind steeds zieker wordt, zal de arts een antibioticum voorschrijven, zoals fenoxymethylpenicilline. Dit medicijn bestrijdt de streptokok-bacterie. Na een paar dagen merkt u dat de klachten van de infectie afnemen.

Huidinfectie

Fenoxymethylpenicilline wordt toegepast bij huidinfecties die diep in de huid zitten en worden veroorzaakt door de streptokok-bacterie. Voorbeelden hiervan zijn erysipeloïd en wondroos.

Erysipeloïd
De infectie ontstaat meestal rondom een wondje. De huid rondom de wond wordt paars-rood en de vlek breidt zich uit. De plek rondom de wond gaat zwellen en is pijnlijk. De infectie komt vooral voor bij mensen die met rauw vlees, vis of gevogelte in aanraking komen. Zoals slagers, vissers en poeliers.

Meestal gaat de infectie vanzelf over. Er is kans dat de ziekte zich uitbreidt. Dit kan leiden tot  gewrichtsontsteking, hersenvliesontsteking of ontsteking binnen het hart. Daarom zal de arts in de meeste gevallen toch een antibioticumkuur voorschrijven, zoals met fenoxymethylpenicilline.

Wondroos
Zie hiervoor de aandoening Wondroos.

Werking
Fenoxymethylpenicilline doodt de bacterie die verantwoordelijk is voor de huidinfectie
De capsule begint na 1 uur te werken. Eén dosis werkt 6 tot 8 uur. Na een paar dagen merkt u dat de klachten van de infectie afnemen.

Wondroos

Wondroos wordt ook wel belroos of erysipelas genoemd. Het is een plotseling opkomende ontsteking diep in de huid, veroorzaakt door een bacterie.

Verschijnselen
De ontsteking zit vaak in en rond een zwakke plek in de huid, zoals een wond, doorligplek of een insectenbeet. De ontstoken plek op de huid is rood, dik, warm en pijnlijk. Bovendien kunt u zich flink ziek voelen, met koorts, koude rillingen, misselijkheid en hoofdpijn.

Behandeling
Meestal zal de arts een antibioticum voorschrijven tegen de infectie, zoals flucloxacilline of claritromycine.

Voorkomen van wondroos
Sommige mensen hebben vaker last van wondroos. Dat is bijvoorbeeld het geval bij mensen met een verminderde weerstand, mensen met diabetes, of bij mensen met een verminderde doorbloeding in de onderbenen.
Als u vaker wondroos krijgt, kan de arts ook uit voorzorg een antibioticum voorschrijven, zoals fenoxymethylpenicilline. U gebruikt dan een wat lagere dosis per dag gedurende minimaal 6 maanden. Hierdoor heeft u minder kans dat de infectie terugkeert.

Effect
Na een paar dagen merkt u dat de infectieverschijnselen afnemen.

Bijwerkingen

Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)

• Maagdarmklachten, zoals diarree of slappe ontlasting en lichte buikkrampen. Zeer zelden misselijkheid.

  Dit gaat vanzelf over binnen enkele dagen.

• Huiduitslag met rode vlekjes en bultjes.

  Dit kan ook nog enkele dagen na afloop van de kuur ontstaan. Meestal is de uitslag onschuldig en verdwijnt het vanzelf binnen een week. Huiduitslag kan ook het gevolg zijn van overgevoeligheid voor dit medicijn. Heeft u huiduitslag? Laat uw arts het controleren, zodat deze kan bepalen of het overgevoeligheid betreft.

• Overgevoeligheid voor dit medicijn. U merkt dit aan huiduitslag, puistjes, galbulten, paarse vlekjes op de huid en jeuk. Raadpleeg dan uw arts.
  Zeer zelden kunt u benauwd of duizelig worden, flauwvallen of koorts krijgen. Of u kunt zwellingen krijgen in het gezicht, de lippen, mond en keel. U kunt hierbij erg benauwd worden.
  In zeldzame gevallen kan een ernstige huidaandoening ontstaan met blaarvorming. De blaren ontstaan met name op de lippen en op de slijmvliezen van de mond en geslachtsdelen. Waarschuw in deze gevallen direct een arts, of ga naar de Eerste-hulpdienst.

  Als blijkt dat u overgevoelig bent voor fenoxymethylpenicilline, mag u dit medicijn of erop lijkende antibiotica niet meer gebruiken. Geef dit aan de apotheker door. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u dit medicijn of soortgelijke medicijnen niet opnieuw krijgt.

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Minder rode en witte bloedcellen en minder bloedplaatjes. U kunt dit merken aan extreme vermoeidheid en een bleke huid, bij koorts, keelpijn en blaasjes in de mond en bij bloedneuzen en blauwe plekken.

  Waarschuw bij deze klachten uw arts.

• Mensen met de spierziekte myasthenia gravis kunnen extra last van hun aandoening krijgen.

  Overleg hierover met uw arts.

• Leveraandoeningen. U kunt dit merken aan een gevoelige, opgezwollen buik of een gele kleur van het oogwit of van de huid.

  Waarschuw bij deze verschijnselen een arts.

• Verminderde werking van de nieren, ontsteking van de nieren. U kunt dit merken aan als u minder plast, pijn in uw zij heeft, misselijk bent en u zwak voelt.

  Waarschuw bij deze verschijnselen uw arts.

Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen

Gebruik

Kijk voor de juiste dosering altijd op het etiket van de apotheek.

Wanneer?
Neem de capsule in op een lege maag. Dat is 1 uur voor of 2 uur na de maaltijd. Verdeel de doses zo goed mogelijk over de dag. Zo blijft het de hele dag werken. Bijvoorbeeld om 7 uur 's ochtends, 3 uur 's middags en 10 uur 's avonds. Het beste kunt u vaste tijdstippen kiezen. Dan vergeet u minder snel een dosis.

Hoelang?
De kuurduur hangt af van de plaats en de ernst van de infectie. Normaal gesproken duurt een kuur 5 tot 10 dagen.

Een kuur uit voorzorg om wondroos tegen te gaan, duurt meestal 1 tot 2 jaar. Gebruikt u dit medicijn als uw milt niet goed werkt of verwijderd is? Dan kan een kuur jarenlang duren.

Houd er rekening mee dat u de kuur niet mag onderbreken en dat u hem helemaal moet afmaken. Ook al merkt u van de infectie al vóór afloop van de kuur niets meer. Dit betekent nog niet dat alle bacteriën verdwenen zijn.

Vergeten

• Als u dit medicijn 2 keer per dag gebruikt: duurt het nog meer dan 4 uur voor u de volgende dosis normaal inneemt? Neem de vergeten dosis dan alsnog in.
  Duurt het nog minder dan 4 uur? Sla de vergeten dosis dan over. De vergeten dosis neemt u aan het eind van de kuur in. U verschuift dus het moment waarop u de kuur beëindigt. Maak dus de volledige kuur af, anders bestaat de kans dat de klachten terugkeren.
• Als u dit medicijn 3 keer per dag gebruikt: duurt het nog meer dan 2 uur voor u de volgende dosis normaal inneemt? Neem de vergeten dosis dan alsnog in. Duurt het nog minder dan 2 uur? Sla de vergeten dosis dan over. De vergeten dosis neemt u aan het eind van de kuur in. U verschuift dus het moment waarop u de kuur beëindigt. Maakt u dus de volledige kuur af, anders bestaat de kans dat de klachten terugkeren.

Verboden

autorijden en alcohol drinken?
Bij dit medicijn zijn hiervoor geen beperkingen.

alles eten?
Rond de inname van dit medicijn mag u niet eten. Voedsel kan de hoeveelheid van dit medicijn in uw bloed verlagen. Hierdoor kan dit medicijn minder goed werken. Meer informatie leest u bij Hoe gebruik ik dit medicijn?

Wisselwerking

Dit medicijn heeft wisselwerkingen met andere medicijnen. In de tekst hieronder staan alleen de werkzame stoffen van deze medicijnen, dus niet de merknamen. Of uw medicijn een van die werkzame stoffen bevat, kunt u nagaan in uw bijsluiter onder het kopje 'samenstelling'.

De medicijnen waarmee de belangrijkste wisselwerkingen optreden, zijn de volgende.

• Antistollingsmedicijnen. Gebruikt u acenocoumarol of fenprocoumon? Uw apotheek zal bij de eerste keer uw trombosedienst inlichten dat u fenoxymethylpenicilline gebruikt. Vertel ook zelf de trombosedienst wanneer u begint of als u stopt met fenoxymethylpenicilline of als de dosering verandert. Uw stolling moet dan extra worden gemeten.
• Antibiotica van het tetracycline-type, zoals doxycycline, minocycline en tetracycline. Deze medicijnen en fenoxymethylpenicilline kunnen elkaar tegenwerken. Dit is vooral belangrijk bij ernstige infecties, zoals hersenvliesontsteking, ontsteking in het hart (endocarditis) of in het bloed. Bij deze infecties mag u ze niet samen gebruiken. Overleg hierover met uw arts. Bij andere infecties is combinatie van tetracyclines met fenoxymethylpenicilline geen probleem.
• Buiktyfusvaccin-capsules. Fenoxymethylpenicilline maakt het buiktyfusvaccin in de capsules onwerkzaam. Gebruik daarom beide middelen niet samen. Als tussen beide medicijnen minimaal 3 dagen zit, is er geen probleem.
  Wilt u capsules met buiktyfusvaccin gebruiken? Wacht dan minimaal 3 dagen na afloop van de kuur met fenoxymethylpenicilline. Of vraag uw arts om een injectie tegen buiktyfus. De wisselwerking treedt dan niet op.
  Heeft u minder dan 3 dagen geleden capsules met buiktyfus-vaccin gebruikt en moet u nu starten met fenoxymethylpenicilline? Neem dan contact op met uw arts.

Twijfelt u eraan of een van de bovenstaande wisselwerkingen voor u van belang is? Neem dan contact op met uw apotheker of arts.

Zwangerschap

U kunt dit medicijn veilig gebruiken als zwanger bent, binnenkort wilt worden of als u borstvoeding geeft.
Het wordt al jarenlang gebruikt door vrouwen die zwanger willen worden, zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven, zonder problemen met de vruchtbaarheid, voor de zwangerschap of voor het kind.

Stoppen

Als u stopt heeft u kans dat niet alle bacteriën verdwenen zijn. De infectie blijft dan bestaan of keert terug. Maak dus altijd de kuur af, volgens de aanwijzingen van uw arts.

Als u allergische reacties of ernstige bijwerkingen krijgt, moet u wel stoppen. Neem in dat geval direct contact op met uw arts.

Handelsinformatie

Fenoxymethylpenicilline is sinds 1956 internationaal op de markt. Het is op recept verkrijgbaar in capsules onder de merknaam Acipen-V en als het merkloze Fenoxymethylpenicilline.

Disclaimer

Deze tekst is opgesteld door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Deze tekst is gebaseerd op de bijsluiter van het beschreven medicijn en op andere, wetenschappelijke bronnen. Zoals medische richtlijnen, standaarden en literatuur. Bent u benieuwd hoe het apotheek.nl-team dit doet? Bekijk dan de video. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst. De officiële bijsluiter van dit medicijn vindt u bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen op: www.cbg-meb.nl.