Introductie

Pyrazinamide is een tuberculose-antibioticum. Tuberculose-antibiotica werken tegen infecties met bacteriën

Artsen schrijven het voor bij tuberculose (tbc).

Instructiefilmpje

Film 1 - Slikken van medicijnen

Highlight

• Pyrazinamide doodt bacteriën (antibioticum).
• Bij tuberculose (tbc).
• Neem dit medicijn in op een vast tijdstip, zodat u geen dosis vergeet.
• Krijgt u buikpijn, wordt u misselijk of heeft u minder eetlust? Neem pyrazinamide na het eten in.
• U kunt last krijgen van spierpijn en gewrichtspijn. Als u aanleg heeft voor jicht, heeft u sneller kans op een jichtaanval.
• Pyrazinamide maakt de huid gevoeliger voor UV-licht (zon, zonnebanken). Blijf tijdens de kuur tussen 10:00 uur en 15:00 uur uit de zon. Ga niet onder de zonnebank.
• Andere belangrijke bijwerkingen: gevoelige opgezwollen buik of een gele verkleuring van huid en oogwit. Overleg bij deze verschijnselen met uw arts. Ze kunnen ontstaan door beschadiging van uw lever.
• Gebruik dit medicijn zo lang als de arts heeft voorgeschreven. Ook als de infectie genezen lijkt, want misschien zijn er nog bacteriën over.

Werking

Tuberculose

Oorzaak
Tuberculose is een infectie door de bacterie Mycobacterium tuberculosis, de tuberkelbacterie. Iemand die 'open' tbc heeft, kan door hoesten, niezen of praten de bacterie in de lucht verspreiden. Door inademen van deze lucht kan men besmet worden.

Verschijnselen
Als u voldoende afweer heeft, kan een longontsteking ontstaan die meestal binnen enkele weken geneest. Meestal verloopt de infectie zo licht, dat u deze niet eens opmerkt. De bacterie kan echter wel aanwezig blijven en soms jaren later weer de kop opsteken.

Als uw weerstand onvoldoende is, kan de ontsteking van de longen blijven bestaan in een 'gesloten' (niet besmettelijke) vorm, ofwel een open wond vormen, de 'open' (besmettelijke) tbc. Via de lymfe en het bloed kan de ontsteking zich uitbreiden naar andere delen van het lichaam, zoals de klieren, botten en hersenvliezen.

Behandeling
Als u ('gesloten' of 'open') longtuberculose heeft, moet u gedurende minstens zes maanden een combinatie van antibiotica gebruiken. Als de tuberculose ook in andere organen zit of als u een verminderde weerstand heeft kan de kuur een jaar of langer duren. Deze lange kuur is nodig om alle achtergebleven bacteriën te bestrijden.

Artsen schrijven pyrazinamide altijd voor in combinatie met andere antibiotica, zoals rifampicine, isoniazide of ethambutol. Door de combinatie van antibiotica is de kans kleiner dat de bacterie ongevoelig wordt.

Pyrazinamide doodt de tuberkelbacteriën. Het duurt enkele maanden voordat de infectie is genezen.

Voorkómen van tuberculose
Pyrazinamide wordt soms ook gebruikt om tuberculose te voorkomen bij mensen die in contact zijn geweest met tbc-patiënten. Meestal schrijft de arts eerst het medicijn isoniazide voor. Als dit niet gebruikt mag worden, kan de arts pyrazinamide in combinatie met rifampicine voorschrijven.

Bijwerkingen

Regelmatig (bij meer dan 30 op de 100 mensen)

• Gewrichtspijn. Waarschuw bij matige tot hevige pijn uw arts. Als u aanleg heeft voor jicht: u kunt eerder last krijgen van een jichtaanval.

  De pijn is meestal mild en goed te verdragen. Soms kunt u baat hebben bij een pijnstiller. Overleg dit met uw arts. Zelden is de gewrichtspijn het gevolg van jicht. Dit komt omdat pyrazinamide de hoeveelheid urinezuur in het bloed laat stijgen. Hierdoor ontstaan urinezuurkristallen in gewrichten, wat jicht tot gevolg heeft.

Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)

• Maagdarmklachten, zoals misselijkheid, buikpijn, braken en minder eetlust.

  Bij maagklachten kunt u het medicijn het best na het eten innemen.

• Spierpijn

  Raadpleeg uw arts als u hier te veel last van heeft.

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Leveraandoeningen, vooral bij hogere doseringen, bij mensen ouder dan 50 jaar en als u pyrazinamide samen met andere tuberculosemedicijnen gebruikt. U kunt dit merken aan een gevoelige, opgezwollen buik of een gele verkleuring van het oogwit of van de huid.

  Waarschuw dan uw arts.

• Vergrote milt. Raadpleeg uw arts als u pijn krijgt linksboven in de buik of rug of in de linkerschouder.

• Bloedarmoede en een verhoogde kans op bloedingen, zoals bloedneuzen. Neem bij de volgende verschijnselen contact op met uw arts: extreme vermoeidheid, bleke huid en slijmvliezen, bloedneuzen, blauwe plekken, bloed in de urine en onderhuidse bloedinkjes.

  Deze bijwerkingen ontstaan doordat het lichaam minder rode bloedcellen en bloedplaatjes aanmaakt.

• Problemen met plassen, ontsteking in de nieren.

  Neem contact op met uw arts als u dit merkt.

• Als u acute porfyrie heeft, een stofwisselingsziekte waarbij men aanvallen krijgt van buikpijn, braken, koorts en hartkloppingen: dit medicijn kan een aanval uitlokken.

  Geef aan de apotheek door dat u acute porfyrie heeft. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u dit middel of andere uitlokkende middelen niet krijgt.

• Overgevoeligheid voor dit medicijn. Dit merkt u aan huiduitslag, galbulten of jeuk.

  Soms ook koorts. Zeer zelden kan dit medicijn ook overgevoeligheid voor UV-licht veroorzaken. Dit merkt u aan roodbruine verkleuringen van de huid. Raadpleeg bij deze verschijnselen uw arts. Geef aan de apotheker door dat u overgevoelig bent voor pyrazinamide. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u het medicijn niet opnieuw krijgt.

Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen

Gebruik

Kijk voor de juiste dosering altijd op het etiket van de apotheek.

Wanneer?
U mag het medicijn innemen op elk moment van de dag. Kies wel een vast tijdstip, bijvoorbeeld 's ochtends bij het ontbijt of als u het medicijn 2 keer per dag gebruikt bij het ontbijt en bij het avondeten, dan vergeet u minder snel een dosis.

Hoe lang?
De kuur met pyrazinamide duurt 2 tot 6 maanden, soms langer.

Houd er rekening mee dat u deze kuur niet mag onderbreken en geheel moet afmaken. Ook al merkt u van de infectie vóór afloop van de kuur niets meer; dit betekent nog niet dat alle bacteriën zijn verdwenen.

Vergeten

• Als u het medicijn 1 keer per dag gebruikt: duurt het nog meer dan 8 uur voordat u de volgende dosis moet innemen? Neem het dan alsnog in. Duurt het minder dan 8 uur voordat u de volgende dosis moet innemen? Sla dan de vergeten dosis over en hervat uw normale schema.
• Als u het medicijn 2 keer per dag gebruikt: duurt het nog meer dan 4 uur voordat u de volgende dosis moet innemen? Neem het dan alsnog in. Duurt het minder dan 4 uur voordat u de volgende dosis moet innemen? Sla dan de vergeten dosis over en hervat uw normale schema.

De vergeten dosis neemt u aan het eind van de kuur in. U verschuift dus het moment waarop u de kuur beëindigt. Maakt u wel de volledige kuur af, anders bestaat de kans dat de klachten terugkeren.

Verboden

autorijden, alcohol drinken en alles eten?Bij dit medicijn zijn hiervoor geen beperkingen.

Wisselwerking

Dit medicijn heeft wisselwerkingen met andere medicijnen. In de tekst hieronder staan alleen de werkzame stoffen van deze medicijnen, dus niet de merknamen. Of uw medicijn een van die werkzame stoffen bevat, kunt u nagaan in uw bijsluiter onder het kopje 'samenstelling'.

De medicijnen waarmee de belangrijkste wisselwerkingen optreden, zijn de volgende.

• De antistollingsmedicijnen middelen acenocoumarol en fenprocoumon. Pyrazinamide kan de werking hiervan versterken. Zowel bij aanvang als bij stoppen van de medicijnen moet de trombosedienst extra controleren.
• Buiktyfusvaccin (capsule). Het buiktyfusvaccin dat u via de mond kunt innemen, mag u niet gebruiken. Het is wel mogelijk het vaccin via een injectie te krijgen. Neem hierover contact op met uw arts.

Twijfelt u eraan of een van de bovenstaande wisselwerkingen voor u van belang is? Neem dan contact op met uw apotheker of arts.

Zwangerschap

Zwangerschap
Gebruik dit medicijn alleen na overleg met uw arts. Als u zwanger bent of binnenkort wilt worden, kunt u namelijk beter overstappen op een ander medicijn. Er zijn niet veel zwangere vrouwen die dit medicijn hebben gebruikt. Daarom is niet zeker of dit medicijn altijd veilig is voor zwangere vrouwen en hun kind.

Het is wel belangrijk dat tuberculose wordt behandeld. Deze ziekte is namelijk een grotere bedreiging voor het ongeboren kind dan het gebruik van de medicijnen. Overleg daarom met uw arts.

Borstvoeding
U kunt dit medicijn veilig gebruiken als u borstvoeding geeft. Het medicijn komt in kleine hoeveelheden in de moedermelk terecht, maar is niet schadelijk voor het kind.

Stoppen

U moet de kuur afmaken. Als u de kuur afbreekt, is de bacterie waarschijnlijk nog niet volledig verdwenen en kunt u opnieuw ziek worden.

Als u allergische reacties of ernstige bijwerkingen krijgt, moet u wel stoppen met de kuur. Neem in dat geval direct contact op met uw arts.

Handelsinformatie

Pyrazinamide is sinds 1961 internationaal op de markt. Het is op recept verkrijgbaar als het merkloze Pyrazinamide in tabletten.

Disclaimer

Deze tekst is opgesteld door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Deze tekst is gebaseerd op de bijsluiter van het beschreven medicijn en op andere, wetenschappelijke bronnen. Zoals medische richtlijnen, standaarden en literatuur. Bent u benieuwd hoe het apotheek.nl-team dit doet? Bekijk dan de video. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst. De officiële bijsluiter van dit medicijn vindt u bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen op: www.cbg-meb.nl.