Introductie

Hydrocortisonacetaat behoort tot de bijnierschorshormonen of corticosteroïden. Op de huid toegepast remmen ze ontstekingen, verminderen schilfering, werken jeukstillend en verminderen zwelling.

Ureum bevordert de opname van water door de huid, waardoor deze weker wordt. Schilfers kunnen dan sneller verdwijnen. Bovendien zorgt ureum ervoor dat hydrocortisonacetaat beter in de huid kan dringen.

Bijnierschorshormonen die op de huid worden gebruikt, zijn ingedeeld naar sterkte. Hydrocortisonacetaat in combinatie met ureum behoort tot de matig sterk werkzame bijnierschorshormonen.

Deze combinatie wordt bij veel huidaandoeningen gebruikt. De belangrijkste aandoeningen waarbij artsen het voorschrijven zijn eczeem, seborroïsch eczeem, jeuk en psoriasis.

Instructiefilmpje

Film 1 - Doseerinstructies corticosteroid op de huid

Highlight

• Hydrocortison is een bijnierschorshormoon. Het remt ontstekingen, vermindert schilfers, jeuk en zwelling. Ureum zorgt dat hydrocortison beter kan doordringen in de huid.
• Bij huidaandoeningen die meestal jeuken, zoals eczeem en seborroïsch eczeem.
• U heeft binnen een paar uur minder jeuk.
• Na enkele dagen zijn roodheid en schilfering minder.
• Kijk op de site hoeveel u moet smeren. De hoeveelheid is aangegeven in vingertop-streepjes per huidoppervlak. Als u te dun smeert, werkt het medicijn onvoldoende.
• Gebruik ook elke dag een vette crème tegen irritatie van de huid. De ontstoken plekken blijven dan langer weg.

Werking

Eczeem

Verschijnselen
Eczeem is een jeukende huiduitslag waarbij de huid rood, gezwollen, schilferig, stug en droog kan zijn.  Ook kunnen zich blaasjes op de huid bevinden of kan de huid vochtig zijn. Door de jeuk heeft u de neiging te krabben, waardoor de huid nog meer beschadigt.

Oorzaak
Eczeem kan allerlei oorzaken hebben, zoals allergie, stress, overgevoeligheid, uitdroging en irriterende stoffen.

Behandeling
Bij eczeem is het belangrijk een droge huid in te vetten, zodat de irritatie en jeuk verminderen. Smeer daarom ten minste één keer per dag de huid in met een verzachtende crème of zalf zonder werkzaam bestanddeel. Uw arts kan u dit op recept voorschrijven. De crèmes en zalven houden de huid soepel en voorkomen dat de huid verder uitdroogt.

Behalve een verzachtende crème zal uw arts u meestal ook een huidmiddel met bijnierschorshormonen voorschrijven, zoals dit medicijn.

Effect
De combinatie van hydrocortisonacetaat met ureum remt de ontsteking, stilt de jeuk, vermindert de schilfering en de zwelling. De huid kan hierdoor herstellen: de jeuk, droogheid en schilfering nemen af. De huid zal er beter uitzien en is soepeler.

Nadat u het medicijn heeft opgesmeerd, blijft het tussen de twaalf uur tot een dag werken. Als u het meerdere dagen achter elkaar opsmeert ontstaat er een 'voorraadje' in de huid. Hierdoor blijft het enkele dagen werken, zonder dat u het opnieuw opsmeert. U heeft binnen een paar uur minder jeuk. Na enkele dagen zijn roodheid en schilfering minder.

Seborroïsch eczeem

Verschijnselen
Bij deze aandoening heeft u last van gelige, schilferende plekken, vooral op de hoofdhuid (roos), rond de mond en neus en tussen de wenkbrauwen. Dit zijn plaatsen waar veel talg vrijkomt.

Oorzaak
Het huidvet van mensen met seborroïsch eczeem is anders dan van mensen zonder deze aandoening.

Dit huidvet is een goede voedingsbodem voor de gistcellen, die bij iedereen op de huid voorkomen. Daardoor groeien de gistcellen harder dan normaal. Hun  uitscheidingsproducten irriteren de huid. Dit is vervelend omdat de hoofdhuid hier erg van kan jeuken, maar verder is het een onschuldige aandoening.

Hoofdroos kan een milde vorm van seborroïsch eczeem zijn.

Soms komt seborroïsch eczeem ook bij baby’s voor. Dat wordt berg genoemd en verdwijnt meestal binnen een paar weken tot maanden vanzelf.

Behandeling
Meestal schrijft uw arts u een shampoo of crème voor die werkzaam is tegen gisten, zoals ketoconazol. Bij heftige klachten kan uw arts adviseren ook tijdelijk hydrocortisonacetaat met ureum te gebruiken om de jeuk tegen te gaan.

Effect
Nadat u het medicijn heeft aangebracht, blijft het tussen de twaalf uur tot een hele dag werken. Als u het meerdere dagen achter elkaar opsmeert, ontstaat er een 'voorraadje' in de huid. Hierdoor blijft het enkele dagen werken, zonder dat u het opnieuw opsmeert. U heeft binnen een paar uur minder jeuk. Na enkele dagen zijn roodheid en schilfering minder. De korsten zullen dan ook verminderen of verdwijnen.

Jeuk

Insectenbeten kunnen hevige jeuk veroorzaken. In sommige gevallen is er sprake van jeuk zonder dat de huid ontstoken is en zonder dat een oorzaak of genezing voor de jeuk gevonden kan worden. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn bij jeuk rond de anus.

Tegen veel vormen van jeuk werkt een verkoelende (menthol)gel vaak goed. Is dat niet mogelijk of werkt het niet voldoende, dan kan de arts hydrocortisonacetaat met ureum voorschrijven.

Dit medicijn werkt jeukstillend. Het werkt binnen een paar uur nadat het is aangebracht.

Psoriasis

Verschijnselen
Bij psoriasis groeit de bovenste laag van de huid te snel. Hierdoor ontstaan verdikkingen en schilfers. Ook kan de huid ontstoken zijn en erg jeuken. De ernst van de aandoening varieert van één tot twee kleine plekjes tot een uitgebreide schilfering van de huid. Kenmerkend zijn perioden van spontane verbetering of verslechtering. De oorzaak van psoriasis is niet bekend.

Behandeling
Uw arts zal dit medicijn voorschrijven bij klachten in het gezicht, in de lichaamsplooien of bij kinderen met psoriasis. Ook kunt  u dit medicijn gebruiken als onderhoudsbehandeling nadat uw klachten met een sterk werkend bijnierschorshormoon zijn verminderd.

Heeft  u veel last van jeuk? Smeer dan ook met een verzachtende crème of zalf zonder werkzaam bestanddeel. Uw arts kan u dit op recept voorschrijven. Die crème of zalf mag u zo vaak gebruiken als u wilt.

Werking
De combinatie van hydrocortisonacetaat met ureum vermindert de overmatige huidgroei en roodheid, remt de ontsteking en stilt de jeuk. De huid kan hierdoor tot rust komen en zal daardoor minder jeuken en er beter uitzien.

Als u het verschillende dagen achter elkaar opsmeert ontstaat er een 'voorraadje' in de huid, waardoor het daarna nog enkele dagen blijft werken, zonder dat u het opnieuw opsmeert. Nadat u het medicijn dun heeft opgesmeerd blijft het tussen de twaalf uur tot een hele dag werken. U heeft binnen een paar uur minder jeuk. Na enkele dagen zijn roodheid en schilfering minder.

Bijwerkingen

Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)

• Prikkeling, branderigheid en andere irritatie van de huid, vooral als u het medicijn aanbrengt op het gezicht, in huidplooien of op een beschadigde en ontstoken huid.

  Dit verdwijnt meestal na enkele minuten. Raadpleeg uw arts als dit aanhoudt of als u hier te veel last van heeft.

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Huidinfecties

  Dit medicijn kan de verschijnselen van een huidinfectie maskeren. U merkt dus minder snel op dat de huid met een bacterie, schimmel of virus is geïnfecteerd. De verschijnselen van een infectie, zoals jeuk, zwelling en roodheid treden immers minder op. De infecties kunnen zich daardoor ongemerkt uitbreiden. Gebruik dit medicijn daarom niet op een plek van de huid waarvan u weet of vermoedt dat deze geïnfecteerd is met een schimmel, bacterie of virus. Dus bijvoorbeeld niet op of in de buurt van voetschimmel, zweren, gordelroos en een koortslip. Als u ook een medicijn tegen deze infectie gebruikt, kunt u het wel toepassen.

• Overgevoeligheid voor hydrocortisonacetaat, ureum of een van de bestanddelen van dit huidmiddel. Dit merkt u aan een verergering van de huidaandoening of doordat de huidaandoening niet overgaat.

  Raadpleeg uw arts als u overgevoeligheid vermoedt. Blijkt u overgevoelig, geef dat dan aan de apotheker door. Het apotheekteam kan er op letten dat u het medicijn niet opnieuw krijgt.

• Bij aanbrengen op acne-plekken: een verergering van acne.

  Raadpleeg uw arts als u hier last van heeft.

Bij langdurig gebruik, van meerdere weken tot maanden, kunnen nog andere bijwerkingen optreden. De kans hierop is groter als u grote hoeveelheden van dit medicijn gebruikt. Bijvoorbeeld als een volwassene gedurende meerdere maanden meer dan vijftig gram zalf of crème per week gebruikt.

Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)

• Dunnere huid, waardoor u sneller wondjes of blauwe plekken krijgt.

  Stop met het gebruik als u merkt dat u hier last van heeft. De huid kan zich dan weer herstellen. Smeer dit medicijn vanwege deze bijwerking liever niet op dunne huid, zoals van het gezicht en de geslachtsdelen. Oude mensen hebben een erg dunne huid. Daarom moeten zij dit medicijn extra spaarzaam gebruiken.

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Bij gebruik in het gezicht: rode, jeukende uitslag rond de mond, neus of ogen. Soms pijnlijk of met schilfering.

  Raadpleeg dan uw arts. Meestal verdwijnen deze klachten vanzelf als u stopt met dit medicijn.

• Meer haargroei op de plek waar u het medicijn heeft aangebracht.

• Cataract (grauwe staar), als dit medicijn per ongeluk steeds weer in het oog komt.

  Wees dus voorzichtig bij smeren in het gezicht en smeer het alleen op advies van uw arts rond of in de buurt van het oog.

• Als u plotseling stopt met dit medicijn, kunnen de klachten weer terugkomen. U merkt dit aan een intens rode huid, een brandend gevoel en tintelingen. Ook op plaatsen op de huid waar u eerder geen klachten had.

  Bouw het gebruik daarom langzaam af. Overleg hierover met uw arts. Zie ook rubriek 'Hoe gebruik ik dit medicijn'.

• Littekenachtige strepen (striae), rode plekken, verbleking of juist een donkere verkleuring van de huid op de plek waar u dit medicijn aanbrengt.

  Deze huidafwijkingen zijn meestal blijvend. Raadpleeg uw arts bij deze verschijnselen.

• Bij mensen met glaucoom (verhoogde oogboldruk) kan dit medicijn de oogboldruk verder verhogen. U kunt dit merken aan wazig zien, minder zien, een rood of opgezwollen oog, hevige pijn aan het oog of aan het gezicht, misselijkheid en braken.

  Raadpleeg bij deze verschijnselen direct uw arts. De kans dat u hier last van krijgt is groter als er per ongeluk wat van dit medicijn direct in uw ogen komt. Smeer het daarom alleen op advies van uw arts rond of in de buurt van het oog. Deze bijwerking kan ook ontstaan als veel medicijn via de huid in het bloed is gekomen en zo het oog heeft kunnen bereiken. Meestal zal uw arts adviseren om dit medicijn niet langer dan vier weken in het gezicht te gebruiken.

• Bij kinderen een vertraging van de lengtegroei, doordat de hoeveelheid groeihormoon vermindert.

  De groeivertraging is meestal zeer gering. Sommige artsen controleren kinderen die dit medicijn langer dan drie maanden gebruiken voor de zekerheid op lengte.

Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen

Gebruik

Uw arts heeft u waarschijnlijk een instructie gegeven hoe vaak en wanneer u dit medicijn moet aanbrengen. Het is nuttig deze instructie op te schrijven, zodat u dit later na kunt kijken. Kijk voor de juiste dosering ook altijd op het etiket van de apotheek.

Hoe?

• Het is belangrijk dat u de juiste hoeveelheid bijnierschorshormoon (corticosteroïd) op uw huid smeert. Te dik smeren zorgt voor bijwerkingen. Maar te dun smeren zorgt ervoor dat het middel onvoldoende werkt. Meer informatie over het juiste gebruik en de juiste hoeveelheid vindt u op Corticosteroïden op de huid gebruiken.
• Was de vinger waarmee u het medicijn heeft aangebracht daarna met wat zeep. Ook kunt u voor het aanbrengen plastic handschoenen of een 'vingercondoom' gebruiken. Dit is een hoesje dat u over de vinger aanbrengt. Het is te krijgen in uw apotheek.
• Soms adviseert de arts de ingesmeerde plekken af te dekken met plastic folie of verband. Dit versterkt het effect, maar vergroot ook de kans op sommige bijwerkingen.
• Gebruik niet meer dan honderd gram per volwassene per week. Als u meer gebruikt, heeft u een grotere kans op sommige bijwerkingen.
• Smeer dit medicijn alleen op advies van een arts rond of in de buurt van de ogen. Als het per ongeluk toch in het oog komt, moet u het oog goed spoelen met water om het medicijn te verwijderen.

Wanneer?
Breng het medicijn aan op een moment dat u weet dat er het eerstkomende halfuur geen water op de huid komt, anders spoelt u het er weer af. Het beste kunt u het daarom voor de nacht aanbrengen.

• Smeer de huidaandoening in wanneer deze verergert of weer opkomt. Vaak begint u met twee keer per dag. Als de klachten verminderen gaat u over op één keer per dag smeren. Het beste is het dit medicijn na een paar dagen smeren even niet te gebruiken. Bijvoorbeeld per week vier dagen dit medicijn smeren en daarna drie dagen niet.
• Gebruik bovendien elke dag de vette crème, die uw arts meestal ook heeft voorgeschreven. Deze gaat irritatie van de huid tegen, waardoor de ontstoken plekken langer wegblijven.

Hoe lang?

• Soms geeft de arts aan om dit medicijn de eerste keer twee tot drie weken achter elkaar te gebruiken en daarna de behandeling telkens na enkele dagen te onderbreken.
• Zodra de jeuk en de roodheid verminderen, kunt u dit medicijn afbouwen. Smeer het dan nog maximaal 1 keer per dag en sla steeds meer dagen over. Ga hiermee door totdat de klachten zijn verdwenen. Uw huisarts kan u hiervoor een afbouwschema geven. Het is belangrijk dat u het gebruik langzaam afbouwt. Want als u plotseling stopt, kunnen uw huidklachten weer terugkeren.
• Jeuk: neem contact op met uw arts als de jeuk na twee weken nog niet is verminderd.

Vergeten

Laat u bij het gebruik van dit medicijn leiden door de ernst van uw aandoening. Gebruik het daarom als de aandoening verergert en verminder het gebruik als de klachten afnemen.

Vaker dan eens in de twaalf uur insmeren heeft geen zin, maar verhoogt wel de kans op bijwerkingen. Mocht u het medicijn er vlak na het aanbrengen per ongeluk afwassen, dan kunt u het wel opnieuw aanbrengen.

Verboden

autorijden, alcohol drinken en alles eten?
Bij dit medicijn zijn hiervoor geen beperkingen.

Wisselwerking

Smeer andere huidmiddelen niet tegelijkertijd op de aangedane plekken. U heeft dan kans dat u dit medicijn met het volgende wegsmeert. Smeer eerst het corticosteroïd op de huid. Wacht dan ten minste 1 uur voordat u de vette crème of zalf smeert, die uw arts meestal ook heeft voorgeschreven.

Zwangerschap

Zwangerschap
In kleine hoeveelheden kunt u dit medicijn veilig gebruiken tijdens de zwangerschap. Het heeft dan geen nadelige gevolgen voor het kind.

Meer dan een tube van dertig gram per week geeft kans op een groeiremming van het kind. Gebruik van meer dan dertig gram van dit medicijn is alleen verantwoord wanneer u samen met uw arts de ernst van uw aandoening hebt afgewogen tegen de risico's van het medicijn voor het kind. Wanneer u hierover vragen hebt, raadpleeg dan uw arts.

Borstvoeding
Vrouwen die hun kind borstvoeding geven kunnen dit medicijn op de huid gebruiken. Smeer het echter niet op of rond de tepels als u vlak daarna wilt voeden.

Stoppen

U kunt niet zomaar stoppen met dit medicijn. Uw huidklachten kunnen dan terugkeren. Overleg hierover met uw arts. Uw huisarts kan u een afbouwschema geven. Blijf tijdens het afbouwen met dit medicijn uw huid goed verzorgen met een vette zalf of crème. Ga hier ook mee door als u helemaal met dit medicijn bent gestopt.

Handelsinformatie

Hydrocortison-acetaat is sinds 1952 internationaal op de markt. De combinatie met ureum is op recept verkrijgbaar als het merkloze Hydrocortison/Ureum zalf FNA.

Disclaimer

Deze tekst is opgesteld door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Deze tekst is gebaseerd op de bijsluiter van het beschreven medicijn en op andere, wetenschappelijke bronnen. Zoals medische richtlijnen, standaarden en literatuur. Bent u benieuwd hoe het apotheek.nl-team dit doet? Bekijk dan de video. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst. De officiële bijsluiter van dit medicijn vindt u bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen op: www.cbg-meb.nl.