Introductie

Kunstspeeksel bevat een verdikkingsmiddel. Soms bevat kunstspeeksel ook fluoride.

Artsen schrijven het voor bij droge mond zoals dit bijvoorbeeld optreedt bij het Syndroom van Sjögren.

Highlight

Werking

Droge mond

Een droge mond en keel voelt onaangenaam aan en geeft problemen met kauwen, slikken en spreken.

Oorzaken
Een droge mond ontstaat door te weinig aanmaak van speeksel. Dit kan verschillende oorzaken hebben.

• Te weinig drinken, waardoor uitdrogingsverschijnselen ontstaan.
• Het gebruik van bepaalde medicijnen, bijvoorbeeld tegen depressie.
• Bestraling van hoofd of hals bij kanker.
• Ziekte van Sjögren.

Behandeling
Soms kunt u de speekselafgifte stimuleren met voedsel waarop u goed moet kauwen, zoals bruinbrood, wortels, komkommer of radijs. Zuur voedsel, zoals fruit, is ook stimulerend op de speekselafgifte.

Te vaak (zuur) voedsel in de mond is echter slecht voor het gebit. Beter is dan te  kauwen op suiker- en zuurvrije kauwgom of pastilles of ergens op te sabbelen.
Verder is het soms mogelijk de mond voldoende vochtig te houden door vaak kleine slokjes water te drinken.

In ernstige gevallen helpen deze maatregelen onvoldoende en kunt u beter kunstspeeksel gebruiken. Het is beschikbaar in mondspray of mondgel. Kies daarbij voor een  product dat niet is aangezuurd, omdat dit schadelijk is voor het gebit. Mensen met een kunstgebit kunnen wel een aangezuurd product kiezen.

Werking
Het verdikkingsmiddel in het kunstspeeksel zorgt dat de gel of spray aan de slijmvliezen in mond en keel blijft kleven en zo de slijmvliezen bedekt. Het houdt de mond daardoor 1-2 uur vochtig.

Er worden in kunstspeeksel verschillende soorten verdikkingsmiddel gebruikt, die elk andere eigenschappen hebben. Als het ene middel niet voldoende verlichting geeft, is het vaak nuttig een ander product te proberen.

Verder bevat kunstspeeksel soms toevoegingen, zoals fluor om het gebit te beschermen.

Syndroom van Sjögren

Oorzaak en verschijnselen
Bij het syndroom van Sjögren is het eigen afweersysteem actief tegen de eigen traan-, speeksel- en slijmklieren. Daardoor werken deze klieren niet meer of onvoldoende.  De slijmvliezen van onder andere ogen, mond, neus en keel zijn droger dan normaal.

Behandeling van droge mond
De aandoening is niet te genezen. Wel kunt u de klachten verminderen.  Meestal zal de arts u aanraden kunstspeeksel te gebruiken. 

Het is beschikbaar in mondspray of mondgel. Kies daarbij voor een  product dat niet is aangezuurd, omdat dit schadelijk is voor het gebit. Mensen met een kunstgebit kunnen wel een aangezuurd product kiezen.

Werking
Het verdikkingsmiddel in het kunstspeeksel zorgt dat de gel of spray aan de slijmvliezen in mond en keel blijft kleven. Het houdt de mond daardoor 1-2 uur vochtig.

Er worden in kunstspeeksel verschillende soorten verdikkingsmiddel gebruikt, die elk andere eigenschappen hebben. Als het ene middel niet voldoende verlichting geeft, is het vaak nuttig een ander product te proberen.

Verder bevat kunstspeeksel soms toevoegingen, zoals fluor om het gebit te beschermen.

Bijwerkingen

Kunstspeeksel heeft nauwelijks bijwerkingen.

Soms (bij 10 tot 30 op de 100 mensen)

• Een licht branderig gevoel direct na aanbrengen.

  Dit hoort binnen een paar minuten over te zijn.

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Overgevoeligheid voor een van de bestanddelen, zoals voor het conserveermiddel. Overgevoeligheid merkt u aan jeuk en roodheid in de mond of op de huid.

  Raadpleeg bij deze verschijnselen uw arts of apotheek. Mogelijk is er een merk kunstspeeksel met andere hulpstoffen, waar u niet overgevoelig voor bent. Geef aan de apotheker door waar u overgevoelig voor bent. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u het middel niet opnieuw krijgt.

Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen

Gebruik

Kijk voor de juiste dosering altijd op het etiket van de apotheek of in de bijsluiter.

Hoe?

• Spray: per keer een tot drie keer in de mond sprayen.
• Gel: ongeveer twee cm gel met de vinger op de tong aanbrengen en dan door de mond verdelen.

Wanneer?
Gebruik de spray of de gel naar behoefte. Vaak gebruiken mensen overdag een spray en 's nachts een gel.

Hoe lang?
U kunt dit middel gebruiken zolang u te weinig speeksel aanmaakt.

Vergeten

Breng het speeksel aan zolang u het nodig heeft. Het is niet erg als u het snel erna opnieuw gebruikt.

Verboden

autorijden, alcohol drinken en alles eten?

Bij dit middel zijn hiervoor geen beperkingen.

Wisselwerking

Van dit middel zijn geen belangrijke wisselwerkingen bekend.

Zwangerschap

De meeste producten met kunstspeeksel kunt u veilig gebruiken bij zwangerschap of borstvoeding. Het kan echter afhankelijk zijn van de gebruikte toevoegingen. Controleer de productinformatie voor een specifiek advies over het product dat u gebruikt.

Stoppen

U kunt op elk moment in één keer stoppen met het gebruik van dit middel.

Handelsinformatie

Kunstspeeksel bevat een verdikkingsmiddel en soms toevoegingen, zoals fluor, om het gebit te beschermen. Het is zonder recept te verkrijgen in mondspray of een gel.

De verdikkingsmiddelen die het meest worden gebruikt in kunstspeeksel zijn carmellose (carboxymethylcellulose), mucine, xanthaangom, polyacrylzuur en methylcellulose.

Een aantal merknamen van mondsprays zijn Biotène, Bioxtra, Dental Xeros, Glandosane, Saliva Orthana, Saliva Medac , Sensodyne Oasis, Xialine en Xialine GS.

Een aantal merknamen van mondgelen zijn Biotène Oral Balance, Bioxtra, Dental Xeros en GUM Hydral.

Disclaimer

Deze tekst is opgesteld door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Deze tekst is gebaseerd op de bijsluiter van het beschreven medicijn en op andere, wetenschappelijke bronnen. Zoals medische richtlijnen, standaarden en literatuur. Bent u benieuwd hoe het apotheek.nl-team dit doet? Bekijk dan de video. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst. De officiële bijsluiter van dit medicijn vindt u bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen op: www.cbg-meb.nl.