Introductie

Clorazepinezuur behoort tot de benzodiazepinen. Het werkt rustgevend, spierontspannend, vermindert angstgevoelens en beïnvloedt de overdracht van elektrische prikkels in de hersenen.

Artsen schrijven het voor bij angstgevoelens en gespannenheid, alcoholontwenning en onrust.

Instructiefilmpje

Film 1 - Slikken van medicijnen

Highlight

Werking

Angstgevoelens en gespannenheid

Verschijnselen
Iedereen is wel eens angstig. Angst is een normale reactie bij dreigend gevaar. Het leidt tot voorzichtigheid of tot vluchten, en is dus een nuttige vorm van zelfbescherming.

Soms is iemand angstig terwijl daar weinig aanleiding voor is: bijvoorbeeld als u niet naar buiten durft, of geen boodschappen durft te doen in een drukke winkel. We spreken dan van een angststoornis.

Angst geeft vaak klachten als hoofdpijn, buikpijn, slaapproblemen en prikkelbaarheid. Hevige angst kan leiden tot: hartkloppingen, benauwdheid, zweten, pijn op de borst, trillen, het gevoel flauw te vallen of tintelingen in de ledematen.

Behandeling
Bij angstgevoelens en gespannenheid door hevige gebeurtenissen kunt u gedurende enkele dagen tot weken clorazepinezuur gebruiken. Houden de angstgevoelens en gespannenheid langer aan, of is er een psychische oorzaak voor? Dan worden ze meestal behandeld met psychotherapie of met antidepressiva.

Werking
Clorazepinezuur dempt emoties en werkt daardoor kalmerend als u angstig of gespannen bent. Hierdoor verminderen ook de lichamelijke klachten, zoals hartkloppingen, buikpijn, trillen en transpireren, die vaak met angst en spanning gepaard gaan.

Dit medicijn is een tijdelijke hulp bij deze verschijnselen. Het lost de oorzaak van uw gespannenheid echter niet op. Bij zeer heftige emoties en gedurende een korte periode kan het nuttig zijn.

Effect
Binnen een uur na inname wordt u rustiger. Dit effect kan langer dan 24 uur aanhouden.

Na enkele weken is er kans dat u afhankelijk bent geworden van het medicijn. U merkt dat aan ontwenningsverschijnselen als u niet meer slikt, zoals angst, hoofdpijn, spierpijn, slapeloosheid, rusteloosheid en geïrriteerdheid. Gebruik dit middel daarom niet langer dan enkele weken.

Alcoholontwenning

Verschijnselen
Als u verslaafd bent aan alcohol en hiermee wilt stoppen, kunt u last krijgen van ontwenningsverschijnselen. Bijvoorbeeld overmatig zweten, misselijkheid, hoofdpijn, prikkelbaarheid, angst, versnelde hartslag, trillen, slapeloosheid, hallucinaties en epileptische toevallen.

Behandeling
Clorazepinezuur wordt gebruikt om gedurende de eerste paar dagen na het stoppen deze ontwenningsverschijnselen te verminderen.

Werking
Clorazepinezuur werkt rustgevend, spierontspannend, vermindert angstgevoelens en kan epileptische toevallen voorkomen. Hierdoor verminderen ontwenningsverschijnselen, zoals angst, paniek, trillen, versnelde hartslag, zweten en slapeloosheid. U vermindert ook de kans op een epileptische aanval.

Het effect begint binnen 1 uur na inname. Dit effect kan langer dan 24 uur aanhouden.

Bijwerkingen

Regelmatig (bij meer dan 30 op de 100 mensen)

• Vooral de eerste dagen van het gebruik: sufheid, vermoeidheid en, minder vaak ook slaperigheid

  Hierdoor zijn uw reactie- en concentratievermogen verminderd, waardoor u een grote kans heeft op ongelukken. Ongelukken kunnen bijvoorbeeld plaatsvinden in het verkeer, bij het beklimmen van een ladder, bedienen van apparaten of bij bewakings- en controlewerkzaamheden. Maar u heeft bijvoorbeeld ook meer kans te vallen als u 's nachts uit bed moet om naar het toilet te gaan.

   

Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)

• Vooral de eerste dagen van het gebruik: verminderde coördinatie. Hierdoor kunt u onhandig zijn in uw bewegingen en moeite hebben duidelijk te spreken (te articuleren).

• Vooral de eerste dagen van het gebruik: spierzwakte, krachteloos gevoel in spieren. Mensen met myasthenia gravis (een ernstige spierziekte) kunnen meer last krijgen van deze ziekte. Raadpleeg uw arts bij verergering van de klachten (zoals algemene spierzwakte, dubbelzien, dichtvallende oogleden, moeite met slikken, kauwen of ademhalen).

  Deze bijwerking kan andere klachten veroorzaken, zoals:

  Wazig zien of dubbelzien, door een tijdelijk effect op de oogspieren.
  Incontinentie voor urine of juist moeilijk kunnen plassen. Deze bijwerkingen ontstaan door onvoldoende beheersing van de blaasspier.
  Snurken door verslapping van de huig. Heeft u tijdens uw slaap wel eens last heeft dat uw adem korte tijd stilvalt (slaapapneu)? U kunt hier door dit medicijn meer last van krijgen. Neem contact op met uw arts als u dat merkt.
  Vallen, vooral doordat dit medicijn ook de coördinatie vermindert. Ouderen en mensen met spierziekten hebben hier de meeste kans op. Ook mensen met Parkinson lopen meer risico. Overleg met uw arts als u dit merkt. 

• Vooral de eerste dagen van het gebruik: trager denken, geheugenproblemen, moeilijker kunnen concentreren, verminderd bewustzijn en verwardheid.

  Deze klachten kunnen toenemen als u dit medicijn langere tijd gebruikt.

• Vooral de eerste dagen van het gebruik: afname gevoelens

  Dit middel vlakt niet alleen emoties zoals angst en spanning af, maar ook positieve, zoals blijdschap en tevredenheid. Ook uw betrokkenheid bij en inlevingsvermogen in anderen kan verminderen.

• Maagdarmstoornissen, zoals misselijkheid, verstopping en diarree, droge mond of juist extra speekselvorming, problemen met slikken. Veranderde eetlust: meer of juist minder trek. Hierdoor ook veranderingen in het lichaamsgewicht.

• Hoofdpijn en duizeligheid

  Deze bijwerkingen verdwijnen meestal na enige tijd als u gewend bent geraakt aan het medicijn.

• Zweten en hartkloppingen

• Droge ogen. Vooral mensen met contactlenzen kunnen last krijgen van droge ogen.

• Huiduitslag en jeuk

   

  Meestal is dit onschuldig, maar (zeer zelden) kunnen de verschijnselen ernstig zijn. Raadpleeg uw arts als de uitslag er ongewoon uitziet, als u er last van heeft, of als u ook koorts of blaren krijgt.

• Afhankelijkheid. U kunt last krijgen van ontwenningsverschijnselen als u stopt met het gebruik. Bij kortdurend gebruik is de kans hierop zeer klein. Mensen die dit medicijn langer dan twee maanden achtereen gebruiken hebben hier wel een grote kans op.

  Bouw daarom altijd geleidelijk af als u dit middel langer dan twee maanden heeft gebruikt.

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Nachtmerries, meestal in de vroege ochtend

• Onrust en prikkelbaarheid. Dus tegenovergestelde verschijnselen dan u van dit medicijn zou verwachten. Ook kunnen waandenkbeelden en hallucinaties voorkomen. Vooral kinderen en ouderen zijn gevoelig voor deze bijwerkingen.

  Raadpleeg bij deze verschijnselen de arts. Mogelijk is een lagere dosering of een ander middel nodig.

• Geheugenverlies van gebeurtenissen die plaatsvinden tijdens gebruik van dit medicijn. Bijvoorbeeld gebeurtenissen in de nacht.

• Depressieve gevoelens kunnen aan het licht komen

   

• Minder zin in seks

• Problemen met ademhalen. Bij mensen met de longziekte COPD kunnen de ademhalingsklachten toenemen.

  Overleg hierover met uw arts.

Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen

Gebruik

Kijk voor de juiste dosering op het etiket van de apotheek.

Wanneer?

Angst en spanning
Verdeel de tabletten gelijkmatig over de dag. Dus bij bijvoorbeeld 3 keer per dag om de 8 uur.

Gebruikt u dit medicijn alleen in speciale gevallen, zoals bij vliegangst? Neem het dan een uur van tevoren in.

Alcoholontwenning
De eerste ontwenningsverschijnselen ontstaan meestal binnen 12 uur. Neem voor die tijd de eerste dosis in. Verdeel de tabletten gelijkmatig over de dag. Dus bij 3 keer per dag ongeveer om de 8 uur.

Hoe lang?

Angst of spanning
Gebruik langer dan 2 maanden achter elkaar wordt sterk afgeraden. Er is dan te veel kans dat u afhankelijk van dit middel wordt. Dit betekent dat u ontwenningsverschijnselen krijgt als u stopt met het gebruik. Probeer ook op een andere manier uw angst en spanning te verminderen. Vraag uw arts om advies.

Gebruikt u dit medicijn samen met een antidepressivum? Dan is het meestal de bedoeling dat u binnen enkele weken afbouwt, omdat dan het antidepressivum begint te werken.

Alcoholontwenning
De ontwenningsverschijnselen bij een alcoholverslaving zijn meestal binnen een week verdwenen. Daarna kunt u het gebruik van dit medicijn in enkele dagen afbouwen.

Vergeten

Angst of spanning
Het is niet schadelijk als u een dosis mist. Maar als u het middel al enkele weken gebruikt, bent u er aan gewend geraakt en kunt u bij de vergeten dosis last krijgen van ontwenningsverschijnselen.

Bent u gewend een aantal maal per dag een tablet of capsule te slikken, en heeft u er een vergeten? Neem nooit een dubbele dosis. Wel kunt u de tablet of capsule inhalen, als u de volgende minstens drie uur later inneemt.

Alcoholontwenning
Het is belangrijk dit middel gedurende enkele dagen consequent te gebruiken.

• Als u dit middel 3 keer per dag gebruikt: duurt het nog meer dan 2 uur voor u de volgende dosis normaal inneemt? Neem de vergeten dosis dan alsnog in. Duurt het nog minder dan 2 uur? Sla de vergeten dosis dan over.
• Als u dit middel 2 keer per dag gebruikt: duurt het nog meer dan 4 uur voor u de volgende dosis normaal inneemt? Neem de vergeten dosis dan alsnog in. Duurt het nog minder dan 4 uur? Sla de vergeten dosis dan over.
• Als u dit middel 1 keer per dag gebruikt: duurt het nog meer dan 8 uur voor u de volgende dosis normaal inneemt? Neem de vergeten dosis dan alsnog in. Duurt het nog minder dan 8 uur? Sla de vergeten dosis dan over.

Verboden

autorijden?
Het kan gevaarlijk zijn aan het verkeer deel te nemen als u dit medicijn gebruikt. Wilt u weten of u met dit medicijn mag autorijden? Beantwoord dan de vragen in het schema hieronder.

Let op: ook een (eerdere) behandeling voor een verslaving kan een reden zijn dat u niet mag autorijden. Overleg met uw arts of dat bij u het geval is. Wilt u meer informatie over autorijden bij bepaalde aandoeningen? Kijk dan op de website van het CBR.



Voor meer algemene informatie kunt het thema 'Medicijnen in het verkeer' lezen. In dit thema leest u bijvoorbeeld wat de wet zegt over medicijnen in het verkeer. Ook vindt u adviezen waarmee u rekening moet houden als u wel (weer) mag autorijden.

alcohol drinken?
Beperk het gebruik van alcohol en drink het liever niet. Door dit medicijn reageert u veel sterker op alcohol dan u gewend bent. Bovendien versterkt alcohol de bijwerkingen van dit medicijn, zoals sufheid en een verminderde coördinatie.

alles eten?
Bij dit medicijn zijn hiervoor geen beperkingen.

Wisselwerking

Dit medicijn heeft wisselwerkingen met andere medicijnen. In de tekst hieronder staan alleen de werkzame stoffen van deze medicijnen, dus niet de merknamen. Of uw medicijn een van die werkzame stoffen bevat, kunt u nagaan in uw bijsluiter onder het kopje 'samenstelling'.

De medicijnen waarmee de belangrijkste wisselwerkingen optreden, zijn de volgende.

• Andere medicijnen die het reactievermogen verminderen. Bij deze medicijnen is vaak op de verpakking een gele waarschuwingssticker geplakt. De effecten op het reactievermogen en coördinatievermogen versterken elkaar. Dan kan clorazepinezuur nog langer doorwerken. U kunt dan bijvoorbeeld nog langer geen autorijden. Rijd geen auto als u behalve clorazepinezuur nog een medicijn gebruikt dat het reactievermogen vermindert.
• Sommige medicijnen tegen hiv. Vraag aan uw apotheker om welke medicijnen dit gaat.

Twijfelt u eraan of een van de bovenstaande wisselwerkingen voor u van belang is? Neem dan contact op met uw apotheker of arts.

Zwangerschap

Zwangerschap
Meld het aan uw arts en apotheker zodra u zwanger bent. Of als u dit binnenkort wilt worden. Over het gebruik van dit medicijn tijdens de zwangerschap is nog te weinig bekend. Daarom is niet zeker wat de risico's van dit medicijn zijn voor zwangere vrouwen en hun kind. Wel is bekend dat bij gebruik voor lange tijd tijdens de laatste 3 maanden van de zwangerschap (3e trimester) kunnen bij de baby ontwenningsverschijnselen ontstaan. En bij gebruik in een hoge dosis vlak voor de bevalling kan uw kind na de geboorte zo versuft en slap zijn dat het moeite heeft met ademhalen. Gebruik dit medicijn daarom alleen als het echt nodig is. Zo kort mogelijk en in een lage dosis. Weeg samen met uw arts de ernst van uw ziekte af tegen het risico voor het kind. Mogelijk kunt u (tijdelijk) een ander medicijn gebruiken.

Borstvoeding
Wilt u borstvoeding geven, overleg dan met uw arts of apotheker. Dit medicijn komt in de moedermelk. Het kan dan bijwerkingen bij het kind geven. Mogelijk kan uw arts u (tijdelijk) een ander medicijn voorschrijven.

Stoppen

Als u dit middel slechts enkele dagen achter elkaar heeft gebruikt, kunt u in één keer stoppen. Er treden dan in het algemeen geen ontwenningsverschijnselen op.

Heeft u het langere tijd gebruikt? Dan is de volgende informatie voor u belangrijk.

• Na een aantal weken tot maanden gebruik kunt u gewend zijn geraakt aan het gevoel dat dit middel u geeft. U durft dan bijvoorbeeld alleen nog met het middel de deur uit. Mocht u dit merken, neem dan contact op met uw arts voor een advies over het afbouwen van het gebruik.
• Na een gebruik van enkele weken tot maanden moet u langzaam afbouwen. Bij plotseling stoppen heeft u kans dat binnen enkele dagen ontwenningsverschijnselen ontstaan. Bijvoorbeeld hartkloppingen, slapeloosheid, angst, prikkelbaarheid, een gejaagd gevoel, spierkrampen, trillen en overgevoeligheid voor licht, geluid en aanraking.
• Deze ontwenningsverschijnselen zijn moeilijk te onderscheiden van angst- en spanningklachten. Het lijkt dan alsof de klachten waar u dit medicijn oorspronkelijk voor kreeg terugkomen. Start dan niet opnieuw met het middel, maar probeer op een andere manier van uw klachten af te komen. U heeft anders kans in een vicieuze cirkel terecht te komen.
• Als u de dosis gedurende enkele weken tot maanden verlaagt, heeft u geen of minder last van ontwenningsverschijnselen. Vraag uw arts of apotheker om advies over een goed afbouwschema. Soms kunt u beter eerst overstappen op een ander kalmeringsmiddel, waar makkelijker mee is af te bouwen.

Handelsinformatie

Clorazepinezuur is sinds 1967 internationaal op de markt. Het is op recept verkrijgbaar onder de merknamen Tranxene. Het is te verkrijgen in tabletten en capsules.

Disclaimer

Deze tekst is opgesteld door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Deze tekst is gebaseerd op de bijsluiter van het beschreven medicijn en op andere, wetenschappelijke bronnen. Zoals medische richtlijnen, standaarden en literatuur. Bent u benieuwd hoe het apotheek.nl-team dit doet? Bekijk dan de video. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst. De officiële bijsluiter van dit medicijn vindt u bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen op: www.cbg-meb.nl.