Introductie

Calcifediol is een vorm van vitamine D. Het zorgt voor de opname van kalk en fosfaat uit het voedsel. Kalk en fosfaat zijn nodig voor een goede opbouw van botten en gebit.

Artsen schrijven het voor bij vitaminegebrek, botontkalking en bij bijschildklieren die te snel werken (hyperparathyreoïdie).

Instructiefilmpje

Film 1 - Slikken van medicijnen

Highlight

• Calcifediol is een vorm van vitamine D.
• Bij vitaminegebrek, botontkalking en bij bijschildklieren die te snel werken (hyperparathyreoïdie).
• U merkt het effect niet direct. Door vitamine D te gebruiken heeft u minder kans op botbreuken.
• Bij normaal gebruik heeft dit medicijn zelden bijwerkingen.
• Let op! Niet gebruiken als u zwanger bent. Het is niet zeker of dit medicijn veilig is voor zwangere vrouwen.
• Geef geen borstvoeding als u dit medicijn gebruikt. Dit medicijn komt in de moedermelk en dat is slecht voor de baby.

Werking

Vitamine- en mineralengebrek

Verschijnselen
Volwassenen kunnen bij een tekort aan vitamine D last krijgen van spierzwakte, spierpijn, botpijn en botbreuken door zwakke botten.

Oorzaak
Het lichaam maakt zelf vitamine D aan in de huid, onder invloed van UV-licht. Een gebrek aan vitamine D zal niet zo snel ontstaan, behalve bij:

• Kinderen tot 4 jaar. Zij hebben extra veel vitamine D nodig omdat hun botten nog snel groeien.
• Mensen die weinig buiten komen of een sluier dragen en mensen met een donkere huidskleur als zij in minder zonnige landen wonen, zoals Nederland. Hun huid kan minder vitamine D aanmaken. In de winter zijn mensen extra gevoelig voor een vitamine-D-tekort, omdat de zon dan minder sterk schijnt
• Zwangeren.
• Vrouwen boven de 50 jaar en mannen boven de 70 jaar. Hun huid kan minder goed vitamine D aanmaken.
• Ouderen die in een verzorgings- of verpleeghuis wonen.
• Mensen met ziektes waardoor zij vitamine D minder makkelijk uit het voedsel kunnen opnemen, zoals bij coeliakie (glutenovergevoeligheid) en sommige galziekten.
• Mensen met een verminderde bijschildklierwerking of nierziekten. Er is een evenwicht tussen de hoeveelheid vitamine D, calcium (kalk), fosfaat en bijschildklierhormoon. Mensen met een verminderde bijschildklierwerking maken onvoldoende of geen bijschildklierhormoon. Bij mensen met nierfunctiestoornissen is het evenwicht tussen calcium (kalk), fosfaat, vitamine D en bijschildklierhormonen in het bloed verstoord. Met extra vitamine D wordt dit evenwicht hersteld.

Vitamine D zit in vette vissoorten en dierlijk vet. Het is ook toegevoegd aan margarine, halvarine en bak- en braadproducten.

Botontkalking

Verschijnselen
Bij botontkalking (osteoporose) worden de botten brozer. Ze breken eerder en de wervels van de ruggengraat zakken in. U merkt zelf niet dat u botontkalking heeft. De arts kan met een botdichtheidsonderzoek bekijken hoe stevig de botten zijn.

Oorzaken
Botontkalking ontstaat doordat de botten te weinig calcium (kalk) opnemen. Er hoort een evenwicht te zijn tussen aanmaak en afbraak van botten. Bij botontkalking (osteoporose) is de afbraak sterker dan de aanmaak.

Wanneer kan botontkalking ontstaan?
Botontkalking kan ontstaan onder verschillende omstandigheden. De belangrijkste zijn de volgende.

• Oudere leeftijd. Vanaf ongeveer 45-jarige leeftijd is de aanmaak van botten minder dan de afbraak. Dit is het geval bij mannen en vrouwen. Maar mannen hebben over het algemeen sterkere botten dan vrouwen. Hierdoor hebben mannen minder snel last van botontkalking.
• De overgang bij vrouwen. Het lichaam maakt dan minder oestrogenen aan. Oestrogenen zijn vrouwelijke geslachtshormonen die ook zorgen voor een evenwicht tussen de aanmaak en de afbraak van botweefsel. Hoe minder oestrogenen, hoe zwakker de botten.
• Verwijdering van de eierstokken bij vrouwen. Dat komt doordat de eierstokken oestrogenen aanmaken, die meehelpen bij de botopbouw.
• Gebruik van veel bijnierschorshormonen (corticosteroïden), zoals prednison, gedurende langere tijd of bepaalde medicijnen die gebruikt worden bij borstkanker en prostaatkanker. Deze hebben botontkalking als bijwerking.
• Te weinig beweging. Beweging stimuleert de botopbouw.
• Te weinig vitamine D. Vitamine D zorgt dat de botten calcium opnemen. Het wordt onder invloed van zonlicht in de huid gemaakt. Als u weinig in de buitenlucht komt, heeft u kans op te weinig vitamine D.

Werking
Dit medicijn vult een tekort aan vitamine D aan. Vitamine D zorgt dat de botten meer calcium kunnen opnemen. Van de werking van vitamine D bij botontkalking merkt u zelf niets. U heeft alleen minder kans op botbreuken. Als u vitamine D slikt tegen botontkalking moet u het combineren met voldoende kalk. Kalk zit vooral in zuivelproducten, zoals melk, yoghurt en kaas.

Bijschildklierziekten

Calcifediol wordt gebruikt bij secundaire hyperparathyreoïdie. Bij deze ziekte werken een of meer bijschildklieren te hard door te weinig calcium in het bloed. De bijschildklieren zijn 4 kleine orgaantjes links en rechts van de schildklier in de hals. Ze maken parathyreoïdhormoon (PTH). Dit hormoon zorgt voor meer calcium in het bloed en het prikkelt de botafbraak.

Oorzaak
Er kunnen meerdere oorzaken zijn voor te hard werkende bijschildklieren. Een daarvan is dat er te weinig calcium in het bloed is door een nierziekte. In dit geval kan calcifediol gebruikt worden.

Verschijnselen
Als de bijschildklier te hard werkt door een nierziekte, kunt u last hebben van de volgende verschijnselen:

• Tintelingen, krampen en spierzwakte.
• Na een aantal jaar botontkalking (osteoporose). Dat ontstaat doordat PTH zorgt dat calcium uit de botten wordt gehaald. Het treedt vooral op bij vrouwen na de overgang.

Werking
Calcifediol remt de aanmaak van het bijschildklierhormoon PTH. Ook zorgt het voor betere opname van calcium uit voedsel. Het evenwicht tussen calcium en PTH in het bloed wordt beter en het lichaam haalt minder calcium uit de botten.

Bijwerkingen

Vitamine D wordt door het lichaam zelf gemaakt in de huid onder invloed van zonlicht. Bij normaal gebruik zal het daarom geen bijwerkingen hebben. Als u een lange tijd elke dag hoge doseringen gebruikt kunt u wel bijwerkingen hebben. Zie hieronder voor de belangrijkste bijwerkingen:

Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)

• Maagdarmklachten, zoals misselijk zijn, diarree en verstopping.

  Zeer zelden minder eetlust, buikkrampen en overgeven.

• Te veel calcium in het bloed, vooral als u ook calcium gebruikt of als u een verminderde nier- of schildklierwerking heeft.

  • Krijgt u maagdarmklachten, zoals misselijk zijn, overgeven, diarree of verstopping, aanhoudende hoofdpijn, duizelig zijn, droge mond, spierzwakte, spierpijn, botpijn, moeheid, jeuk of hartkloppingen? Raadpleeg dan uw arts.
  • Deze verschijnselen kunnen duiden op te veel calcium. Bij dialysepatiënten zal het bloed regelmatig op te veel calcium worden gecontroleerd.

• Te veel fosfaat in het bloed.

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Droge mond en een metaal smaak in de mond

• Zwak gevoel

• Duizelig zijn

• Hoofdpijn

Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen

Gebruik

Kijk voor de juiste dosering altijd in de bijsluiter of op het etiket van de apotheek.

Hoe?
Neem de capsule in met een half glas water.

Wanneer?
Neem 1 capsule per keer in. Uw arts bepaalt of u dit medicijn elke week, elke 2 weken of elke maand moet gebruiken. Dit hangt af van uw ziekte en de hoeveelheid vitamine D in uw bloed.

Uw arts zal de hoeveelheid calcium en vitamine D in uw bloed regelmatig onderzoeken tijdens de behandeling.

Hoelang?
Uw arts bepaalt hoelang u dit medicijn moet gebruiken. Dit hangt af van uw ziekte en de hoeveelheid calcium en vitamine D in uw bloed.

Vergeten

Het is belangrijk dit medicijn consequent in te nemen. Kies daarom vaste tijden. Bent u een dosis vergeten in te nemen? Neem het medicijn dan alsnog in. Neem geen dubbele dosis op een dag.

Verboden

autorijden of alcohol drinken?
Ja dat kan, u mag autorijden en alcohol drinken.

alles eten?
Vitamine D werkt het best als uw er in uw voeding voldoende kalk zit. Kalk zit vooral in zuivelproducten, zoals melk, kaas en yoghurt.

Wisselwerking

Dit medicijn heeft wisselwerkingen met andere medicijnen. In de tekst hieronder staan alleen de werkzame stoffen van deze medicijnen, dus niet de merknamen. Of uw medicijn een van die werkzame stoffen bevat, kunt u nagaan in uw bijsluiter onder het kopje 'samenstelling'.

Het medicijn waarmee de belangrijkste wisselwerking optreedt, is het volgende.

• Burosumab, een medicijn gebruikt bij botziekten bij kinderen en jongvolwassenen die nog in de groei zijn. Door tegelijk gebruik kunt u te veel calcium en fosfaat in uw bloed krijgen. Hierdoor kunt u klachten krijgen zoals droge mond, hoofdpijn, moeheid, misselijk zijn, overgeven, diarree, verstopping, zweten of u moet meer plassen. Overleg hierover met uw arts.

Twijfelt u eraan of bovenstaande wisselwerking voor u van belang is? Neem dan contact op met uw apotheker of arts.

Zwangerschap

Zwangerschap
Gebruik dit medicijn NIET als u zwanger bent of binnenkort wilt worden. Over het gebruik van dit medicijn tijdens de zwangerschap is nog te weinig bekend. Meld het in elk geval aan uw arts en apotheker zodra u zwanger bent of binnenkort wilt worden. Zo mogelijk kunt u (tijdelijk) overstappen op een ander medicijn.

Borstvoeding
Gebruik dit medicijn NIET als u borstvoeding geeft. Het medicijn gaat over in de moedermelk en kan zo schadelijk voor de baby zijn. Mogelijk kan uw arts u (tijdelijk) een ander medicijn voorschrijven, waarvan wel bekend is dat u het veilig kunt gebruiken. Of u kunt flesvoeding geven.

Stoppen

U kunt op elk moment in één keer met het gebruik van dit medicijn stoppen.

Handelsinformatie

Calcifediol is sinds 2016 op de markt. Het is op recept verkrijgbaar als capsules onder de merknaam Hidroferol.

Disclaimer

Deze tekst is opgesteld door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Deze tekst is gebaseerd op de bijsluiter van het beschreven medicijn en op andere, wetenschappelijke bronnen. Zoals medische richtlijnen, standaarden en literatuur. Bent u benieuwd hoe het apotheek.nl-team dit doet? Bekijk dan de video. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst. De officiële bijsluiter van dit medicijn vindt u bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen op: www.cbg-meb.nl.