Introductie

Isotretinoïne stimuleert de groei en rijping van huidcellen. Ook vermindert het de talgproductie en remt ontstekingen.

Artsen schrijven dit medicijn voor bij ernstige acne en ernstige rosacea, als de gebruikelijke medicijnen onvoldoende helpen.

Vanwege de kans op een miskraam of ernstige bijwerkingen op de ongeboren baby mag isotretinoïne alleen worden voorgeschreven, meegegeven en gebruikt als aan strenge regels van de Inspectie voor de Gezondheidszorg is voldaan.

Deze regels (ook een aantal voor mannen) kunt u lezen onder de kopjes 'Zwangerschap' en 'Kinderwens'.

Instructiefilmpje

Film 1 - Slikken van medicijnen

Highlight

• Isotretinoïne zorgt voor minder puistjes (acne) en bultjes.
• Bij ernstige acne en ernstige rosacea.
• De acne kan de eerste weken erger worden. Dit is normaal.
• U merkt pas na een paar weken of het goed bij u werkt.
• Acne: meestal is een behandeling van 4 tot 6 maanden voldoende. Als u een tweede behandeling nodig heeft, dan moet u daar eerst 2 maanden mee wachten.
• Rosacea: meestal is een behandeling van 3 tot 4 maanden voldoende.
• Neem isotretinoïne in tijdens of vlak na het eten. Het werkt dan beter.
• Bijwerkingen: droge lippen, ogen en neus, oogontsteking en keelpijn.
• U heeft meer kans op zonnebrand. Houd de behandelde huiddelen uit de zon of gebruik een zonnebrandcrème met hoge beschermingsfactor.
• Niet gebruiken als u zwanger bent. Isotretinoïne is slecht voor de baby. Uw arts zal voor en tijdens de behandeling regelmatig controleren of u zwanger bent. U moet ervoor zorgen dat u niet zwanger wordt. Dit moet u met 2 verschillende maatregelen tegelijk doen. U kunt bijvoorbeeld de pil en een condoom gebruiken. Dit moet u vanaf 1 maand vóór de behandeling tot 1 maand na de behandeling doen. Vraag uw arts om advies.
• Geef geen borstvoeding als u dit medicijn gebruikt. Het is niet zeker of dit medicijn in de moedermelk terechtkomt. Als het in de moedermelk terecht komt kan het schadelijk zijn voor de baby.

Download de samenvatting 

Werking

Acne

Verschijnselen
Bij acne zijn poriën in de huid van het gezicht, de rug, schouders of borst verstopt. De talgkliertjes die zich in de huid bevinden produceren talg, een vet waarmee de huid zichzelf beschermt. De verstopping ontstaat vaak door een overmatige groei van de buitenste huidlaag. Hierdoor hoopt de talg zich op en ontstaan mee-eters.
Soms raken de poriën geïnfecteerd met de acne-bacterie (Propionibacterium acnes). Door woekering van deze bacterie barst de porie open, gaat de plek ontsteken en ontstaan pukkels en puistjes.

In ernstige gevallen vloeien de puisten en abcessen samen tot grote oppervlakken. Dit komt vooral voor bij mannen en wordt acne conglobata genoemd.

Ook kan een vorm van acne optreden waarbij sprake is van veel cystes (een ophoping van pus of vocht in de huid). Deze vorm heet acne cystica of nodulaire acne.

Oorzaak
Door hormoonveranderingen, zoals in de pubertijd, groeit de buitenlaag van de huid sterker en produceren de talgklieren meer talg.  Acne komt dus heel veel voor bij jonge mensen tussen 14 en 25 jaar.

Soms zijn er andere oorzaken voor acne, zoals het gebruik van bepaalde medicijnen of hormoonveranderingen door een ziekte. Als u denkt dat de acne niet door de puberteit komt, is het raadzaam uw arts te raadplegen.

Behandeling
Meestal schrijven artsen benzoylperoxide of tretinoïne voor bij acne. Wanneer dit bij ernstige acne onvoldoende helpt, kan de arts besluiten om een andere behandeling te proberen, bijvoorbeeld met antibiotica.

Capsules met isotretinoïne zijn een van de laatste opties als andere medicijnen niet voldoende helpen. Isotretinoïne wordt vaak wel als eerste keuze gebruikt bij ernstige vormen van acne, zoals acne conglobata en acne cystica.

Werking
Isotretinoïne remt de groei van cellen in de buitenste huidlaag. De huidcellen laten makkelijker los en hopen zich niet op in de poriën. De poriën raken hierdoor minder snel verstopt. Verder maken de talgklieren door isotretinoïne minder talg aan. Bovendien remt het de groei van de acne-bacterie en remt het ontstekingen.

Effect
De verschijnselen van acne kunnen soms de eerste week verergeren. Dit is een normaal verschijnsel. Het effect op de acne is pas na enkele weken te merken.

Meestal is een kuur van 4 tot 6 maanden voldoende. Na stoppen werkt het medicijn nog zo’n 8 weken door en kunnen de verschijnselen nog verder afnemen. Ongeveer 1 op de 5 mensen heeft nog een tweede kuur nodig. Men mag hier pas 2 maanden na stoppen van de eerste kuur mee beginnen.

Rosacea

Verschijnselen
Rosacea is een huidaandoening. Bij rosacea heeft u een rood gezicht. Vooral de wangen, de neuspunt, het midden van het voorhoofd en de kin zijn felrood. Soms zitten er ook bultjes en puistjes in het gezicht. 
Soms heeft u bijna geen last van de klachten. En soms zijn er perioden dat de klachten erger zijn.

Rosacea lijkt op acne (jeugdpuistjes), maar komt op latere leeftijd voor. Vooral bij vrouwen vanaf 30 jaar.

Oorzaak
De oorzaak van rosacea is niet bekend. Wel is bekend dat bepaalde dingen de klachten erger kunnen maken, bijvoorbeeld:

• Alcohol
• Sommige medicijnen
• Zonlicht en warmte
• Stress
• Gebruik van bepaalde cremes, reinigingsloptions en shampoos

Behandeling
Het is belangrijk om de huid zo min mogelijk te irriteren. Was uw gezicht altijd met lauw-warm water en zeep-vrije wasgel. Pas ook op met voedingsmiddelen die u kunnen laten blozen, zoals alcohol en scherpe kruiden. En bescherm de huid tegen zonlicht.

Meestal schrijft uw arts antibiotica voor bij rosacea. Als dit bij ernstige rosacea niet goed werkt kan de arts isotretinoïne voorschrijven. Vooral als u veel last heeft van puistjes en bultjes.

Werking
Isotretinoïne zorgt ervoor dan de cellen in de bovenste huidlaag minder snel groeien. De huidcellen laten makkelijker los en hopen zich niet op in de poriën. De poriën raken hierdoor minder snel verstopt. Verder maken de talgklieren door isotretinoïne minder talg aan. Isotretinoïne remt de groei van de acne-bacterie. En het remt de ontstekingen.

Effect
Bij rosacea merkt u na 2 tot 3 maanden effect. Meestal is een kuur van 3 tot 4 maanden voldoende. 

Bijwerkingen

Regelmatig (bij meer dan 30 op de 100 mensen)

• Bij zwangeren: miskraam of ernstige aangeboren afwijkingen bij de baby, zelfs na een enkele dosis.

  Als u zwanger bent of zwanger raakt tijdens de behandeling of binnen een maand na het laatste gebruik is de kans op deze afwijkingen zeer groot.

  • Vrouwen: u mag het medicijn daarom NIET GEBRUIKEN bij zwangerschap of als daar kans op is. Vanaf 1 maand voor de behandeling tot en met 1 maand na de behandeling is het het beste geen geslachtsgemeenschap te hebben of ten minste 2 methoden van anticonceptie tegelijk te gebruiken, zoals de pil en condooms. Voor, tijdens en tot 5 weken na het laatste gebruik zal de arts regelmatig een zwangerschapstest doen. Meer informatie en regels over het gebruik tijdens zwangerschap, kunt u lezen onder het kopje 'Zwangerschap'. Vanwege de schadelijke effecten op de ongeboren baby mag u tijdens de behandeling en tot een maand na beëindiging van de kuur geen bloeddonor zijn. Anders bestaat de kans dat een zwangere uw bloed met dit medicijn ontvangt.

• Droge slijmvliezen (huid met een laagje slijm).

  Dit merkt u aan droge lippen, ogen en neus. U kunt kloofjes in de mondhoeken krijgen, oogontsteking of keelpijn. Draagt u contactlenzen, dan kunt u deze vaak door de droge ogen minder goed verdragen. Vet de lippen regelmatig in met lippenbalsem. Heeft u last van droge ogen, dan kunt u kunsttranen gebruiken. Raadpleeg hiervoor uw arts.

• Irritatie van de huid

  U heeft dan last van een rode huid, branderig gevoel, jeuk, uitdroging, schilfering, kloven en een dunner wordende huid. Vet de huid regelmatig in met vochtinbrengende crème of zalf om zo uitdroging van de huid te voorkomen. Omdat de huid erg teer wordt, is het belangrijk tijdens de kuur en tot een half jaar er na de huid niet te 'peelen' of 'scrubben', tatoeages te zetten, te ontharen met een hars, ontharingscrème of laserbehandeling of grondig te epileren.

Soms (bij 10 tot 30 op de 100 mensen)

• Gewrichtspijn, spierpijn of rugpijn.

• Hoger cholesterol of bloedsuiker (bloedglucose) in het bloed.

  Dit is van belang voor mensen met een te hoog cholesterol of mensen met suikerziekte (diabetes). Ook een bepaald soort vetten, triglyceriden, kan zich ophopen in de bloedvaten. Als u al een te hoog cholesterol en/of vetgehalte in uw bloed heeft, zal uw arts u daar extra op controleren.

• Tekorten aan bepaalde bloedcellen. U merkt dat aan blauwe plekken, bloedneuzen of extreem moe zijn.

  Zelden kunt u bloed in de urine zien of heeft u een verminderde weerstand tegen infecties. Waarschuw in deze gevallen uw arts.

Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)

• Haaruitval

  Als u met de behandeling stopt, komt de haargroei weer terug.

• Uw huid kan gevoeliger worden voor UV-licht (zon, zonnebank, UV-lamp).

  Blootstelling aan zonlicht kan jeuk, roodheid en ernstige verbranding geven. Ook kunt u last krijgen van huiduitslag en huidverkleuring. Begint u net met dit medicijn? Blijf dan uit direct zonlicht, vooral tussen 10:00 en 15:00 uur. Bescherm uw huid tegen de zon. Bijvoorbeeld met zonnebrandmiddel en beschermende kleding, zoals een hoed en een zonnebril. Ga niet onder de zonnebank. Krijgt u een ernstige reactie op de zon? Stop dan met dit medicijn en waarschuw uw arts.

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Problemen met de pezen en botontkalking.

  Bij kinderen jonger dan 12 jaar kan de groei van de botten stoppen. Daarom mogen kinderen jonger dan 12 jaar dit medicijn niet gebruiken.

• Erg veel haargroei bij vrouwen, erg veel zweten, problemen met de groei van nagels en nagelontsteking.

• Psychische klachten, zoals angst, psychosen of stemmingsverandering (depressieve gedachten, vijandige gevoelens naar zichzelf of anderen).

  Deze psychische klachten kunnen zich uiten in agressie, zelfverwonding of gedachten aan zelfmoord. Vooral mensen die eerder een depressie (ernstige neerslachtigheid) hebben gehad, kunnen hier last van krijgen. Raadpleeg uw arts als u depressieve gevoelens opmerkt.

• Wazig zien, slechter zien in het donker, kleurenblindheid, fel licht niet kunnen verdragen, staar en geïrriteerde ogen.

  Raadpleeg uw arts als u deze klachten krijgt.

• Verminderd gehoor

  Raadpleeg uw arts als u deze klacht heeft.

• Verhoogde bloeddruk in uw hoofd. Dit merkt u aan zeer erge hoofdpijn, misselijk zijn, overgeven en problemen met zien.

  Heeft u deze klachten? Raadpleeg dan direct uw arts.

• Maagdarmklachten, zoals misselijk zijn en diarree.

  Waarschuw uw arts als u bloed bij de ontlasting ziet.

• Hoofdpijn, slaperig zijn en duizelig zijn.

• Erger worden van acne (puistjes), huiduitslag en donkere verkleuring van de huid.

• Leverproblemen of een ontsteking van de alvleesklier. 

  Bij pijn in de bovenbuik, een gele verkleuring van de ogen, ontkleurde ontlasting of zeer donkere urine moet u de arts waarschuwen. Mensen die al een leveraandoening hebben, moeten extra goed worden gecontroleerd.

• Nierproblemen

  U merkt dat aan vaak kleine beetjes plassen. In zeer zeldzame gevallen ontstaat een plotselinge verslechtering van de nierwerking. Dit merkt u aan slecht of niet kunnen plassen of juist heel veel plassen, troebele urine, vocht vasthouden, koorts of ernstige jeuk. Waarschuw in deze gevallen de arts.

• Hartaanval of beroerte.

  Raadpleeg uw arts bij pijn op de borst, uitvalsverschijnselen zoals een hangende mond of niet meer kunnen bewegen van bepaalde lichaamsdelen.

• Bij mannen: moeilijker krijgen van een erectie, minder of soms juist meer zin in vrijen en borstvorming. 

  Deze bijwerkingen gaan over als u met het middel stopt. Neem contact op met uw arts als u hier last van heeft.

• Ontsteking van de plasbuis

• Overgevoeligheid voor dit medicijn.

  Dit merkt u aan huiduitslag, galbulten en jeuk.
  Een heel enkele keer ontstaat een ernstige overgevoeligheid. Dit is te merken aan benauwdheid, flauwvallen, blaarvorming op de huid, in de mond of op de geslachtsdelen, zwelling in het gezicht, ontstoken ogen of koorts. Waarschuw altijd een arts zodra u huiduitslag of koorts bemerkt. Ga bij ernstige verschijnselen direct naar een arts of Eerste-Hulpdienst.
  Als u overgevoelig blijkt te zijn, mag u dit medicijn in de toekomst niet meer gebruiken. Geef aan de apotheker door dat u overgevoelig bent voor isotretinoïne. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u dit medicijn niet opnieuw krijgt.

Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen

Gebruik

Kijk voor de juiste dosering altijd in de bijsluiter of op het etiket van de apotheek.

Wanneer?
Neem de capsule in tijdens of vlak na een maaltijd. Het medicijn wordt dan beter in het lichaam opgenomen.

Hoe lang?

• Acne: de kuur duurt meestal 4 tot 6 maanden. Mocht er een tweede kuur nodig zijn, dan moet u daar eerst 2 maanden mee wachten. De acne kan namelijk nog verder verbeteren tot 2 maanden nadat u bent gestopt.
• Rosacea: de kuur duurt meestal 3 tot 4 maanden.

Vergeten

• Als u dit medicijn 1 keer per dag gebruikt: duurt het nog meer dan 8 uur voor u de volgende dosis normaal inneemt? Neem de vergeten dosis dan alsnog in. Duurt het nog minder dan 8 uur? Sla de vergeten dosis dan over.
• Als u dit medicijn 2 keer per dag gebruikt: duurt het nog meer dan 4 uur voor u de volgende dosis normaal inneemt? Neem de vergeten dosis dan alsnog in. Duurt het nog minder dan 4 uur? Sla de vergeten dosis dan over.

Verboden

autorijden?
In zeldzame gevallen kan dit medicijn de rijvaardigheid verminderen door bijwerkingen zoals duizeligheid, slaperigheid of problemen met het gezichtsvermogen. Als deze bij u optreden, rijd dan geen auto.

alcohol drinken
Te veel alcohol is niet goed voor de lever. Isotretinoïne geeft in zeldzame gevallen leverafwijkingen. Drink geen alcohol of hooguit 1 glas per dag en drink in ieder geval 2 dagen per week niet.

alles eten?
Bij dit medicijn zijn hiervoor geen beperkingen.

Wisselwerking

Dit middel heeft wisselwerkingen met andere medicijnen. In de tekst hieronder staan alleen de werkzame stoffen van deze medicijnen, dus niet de merknamen. Of uw medicijn een van die werkzame stoffen bevat, kunt u nagaan in uw bijsluiter onder het kopje 'samenstelling'.

De medicijnen waarmee de belangrijkste wisselwerkingen optreden, zijn de volgende.

• Antibiotica van het tetracycline-type. Deze bevatten één van de volgende stoffen: doxycycline, minocycline of tetracycline. In combinatie met isotretinoïne kunnen deze medicijnen de bloeddruk in het hoofd gevaarlijk verhogen. Gebruik deze medicijnen daarom niet samen.
• Demeclocycline, een medicijn tegen natriumtekort in het bloed. In combinatie met isotretinoïne kan dit medicijn de bloeddruk in het hoofd gevaarlijk verhogen. Gebruik deze medicijnen daarom niet samen.
• Sommige medicijnen tegen hiv. Vraag aan uw apotheker om welke medicijnen dit gaat.

Twijfelt u eraan of een van de bovenstaande wisselwerkingen voor u van belang is? Neem dan contact op met uw apotheker of arts.

Zwangerschap

Zwangerschap
U mag dit medicijn NIET gebruiken tijdens de zwangerschap of als u binnenkort zwanger wilt worden. Het kan een miskraam veroorzaken. Daarnaast is dit medicijn schadelijk voor de ongeboren baby. Vrouwen moeten voor gebruik zeker weten dat ze niet zwanger zijn. Bent u een vrouw in de vruchtbare leeftijd? Dan gelden er bepaalde regels, voordat u dit medicijn mag innemen.

• De arts zal voor aanvang van de behandeling een zwangerschapstest bij u uitvoeren.
• De arts zal tijdens de behandeling elke maand een zwangerschapstest bij u uitvoeren.
• Na het stoppen met de behandeling, zal de arts na 5 weken een zwangerschapstekst bij u uitvoeren.
• De arts zal elke keer een recept schrijven voor maximaal 1 maand. Voor elke maand heeft u een nieuw recept nodig.
• U moet het recept steeds binnen 7 dagen inleveren in de apotheek. Daarna is het niet geldig meer.
• U moet twee vormen van een betrouwbare anticonceptie gebruiken vanaf 4 weken voor gebruik, tijdens het gebruik van isotretinoïne en tot en met een maand na stoppen van isotretinoïne. Bijvoorbeeld de pil en condooms. Overleg met uw arts over welke anticonceptie goed is voor u.
• Denkt u dat u toch zwanger bent of bent geworden? Stop dan meteen met het gebruik van isotretinoïne. Neem direct contact op met uw arts.
• Tijdens het gebruik van isotretinoïne tot en met 1 maand na stoppen met isotretinoïne, mag u geen bloed doneren.
• Bent u gestopt met isotretinoïne, maar heeft u nog capsules over? Breng deze dan terug naar de apotheek. Geef uw medicijnen nooit aan iemand anders.
• U bent verplicht u aan deze regels te houden.

Voor vrouwen in de niet-vruchtbare leeftijd zijn de regels als volgt.

• De arts heeft de verplichting u te informeren over de risico's van het medicijn op de ongeboren baby. Als u met de behandeling stopt, zal de arts de overgebleven capsules terugnemen.
• Gedurende de behandeling en tot en met 1 maand na het laatste gebruik mag u geen bloeddonor zijn.
• U mag dit medicijn uitsluitend zelf gebruiken, niet aan anderen geven en u moet het zo bewaren dat anderen er niet bij kunnen.

Borstvoeding
Gebruik dit medicijn NIET als u borstvoeding geeft, of stop de borstvoeding. Het is niet bekend of dit medicijn in de moedermelk terechtkomt en of het schadelijk is voor de baby. Wilt u borstvoeding geven, overleg dan met uw arts of apotheker. Mogelijk kan de arts u een ander medicijn voorschrijven, waarvan wel bekend is dat u het veilig kunt gebruiken.

Stoppen

U kunt op elk moment in één keer met het gebruik van dit medicijn stoppen. Hou er rekening mee dat het medicijn nog enkele weken na stoppen in het lichaam aanwezig is. Vrouwen moeten 5 weken na stoppen nog een laatste zwangerschapstest doen.

Handelsinformatie

Ja, u heeft een recept nodig.

Isotretinoïne is sinds 1983 internationaal op de markt. Het is met een recept verkrijgbaar in capsules onder de merknaam Roaccutane en als het merkloze Isotretinoïne.

Disclaimer

Deze tekst is opgesteld door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Deze tekst is gebaseerd op de bijsluiter van het beschreven medicijn en op andere, wetenschappelijke bronnen. Zoals medische richtlijnen, standaarden en literatuur. Bent u benieuwd hoe het apotheek.nl-team dit doet? Bekijk dan de video. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst. De officiële bijsluiter van dit medicijn vindt u bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen op: www.cbg-meb.nl.