Introductie

Gemfibrozil behoort tot de fibraten. Ze verlagen het vetgehalte in het bloed en verbeteren de verhouding tussen het 'goede' cholesterol (HDL) en het 'slechte' cholesterol (LDL).

Artsen schrijven het voor bij een te hoog cholesterolgehalte of een combinatie van te veel vet en te veel cholesterol in het bloed. Ook schrijven artsen het voor aan mensen die een verhoogd risico op hart-vaatproblemen hebben, zoals bij angina pectoris en bij diabetes.

Instructiefilmpje

Film 1 - Slikken van medicijnen

Highlight

• Gemfibrozil verlaagt de hoeveelheid bloedvetten (zoals cholesterol) en vermindert aderverkalking.
• Bij verhoogd cholesterol en om hart- en vaatziekten te voorkomen.
• Door het elke dag te gebruiken, heeft u minder kans op een hartinfarct of een beroerte.
• Het effect op de bloedvetten is na 1 tot 3 maanden te meten.
• Gebruikt u gemfibrozil 1 keer per dag? Neem het een half uur voor het avondeten in.
• Gebruikt u gemfibrozil 2 keer per dag? Neem het een half uur voor het ontbijt en een half uur voor het avondeten in.
• U kunt last krijgen van maagdarmklachten, hoofdpijn, duizeligheid, vermoeidheid of huiduitslag. Overleg dan met uw arts.
• Ook kunt u spierpijn krijgen. Dit is meestal onschuldig. Ga naar uw arts als u erge spierpijn krijgt.

Werking

Te hoog cholesterol- en/of vetgehalte

Verschijnselen
Cholesterol is een vetachtige stof die het lichaam gebruikt om cellen, hormonen en gal te maken. Cholesterol is ook nodig om vetten te verwerken en door het lichaam te vervoeren. Vetten (triglyceriden) zijn belangrijk voor de energievoorziening en voor de opbouw van cellen.   

De lever maakt cholesterol, maar het wordt ook via voedsel opgenomen. Het bloed vervoert het cholesterol samen met vet als kleine bolletjes naar de lichaamscellen. Sommige bolletjes zijn nogal kleverig. Het cholesterol in deze bolletjes heet LDL-cholesterol. Als er teveel LDL-cholesterol in het bloed is, blijft dit aan de binnenkant van de bloedvaten plakken. Hierdoor kunnen de vaten vernauwen of verstopt raken. Dit heet aderverkalking (atherosclerose).
Atherosclerose vergroot de kans op hart- en vaatziekten, zoals een hartinfarct of een beroerte (herseninfarct of hersenbloeding).

Oorzaak
Een te hoog cholesterol- of vetgehalte in ons bloed kan ontstaan als ons lichaam te veel cholesterol aanmaakt of omdat we te vet eten, of beide. Ook bestaat er een erfelijke vorm van te hoog cholesterol, die vooral in bepaalde families voorkomt.

Behandeling
Als uw cholesterol of bloedvetten zijn verhoogd, zal uw arts inschatten wat uw risico op een hart- of vaataandoening is. Uw arts houdt er daarbij ook rekening mee of er andere factoren zijn die uw kans op een hart-vaataandoening verhogen, zoals roken, hogere leeftijd, overgewicht, hoge bloeddruk en diabetes (suikerziekte).

Heeft u veel kans op een hart-vaatziekte, dan zal uw arts u een cholesterolverlager voorschrijven, meestal een medicijn van de groep ‘statines’ zoals simvastatine. Als u geen statines verdraagt, of als deze medicijnen in uw geval niet toegepast kunnen worden, kan de arts u gemfibrozil voorschrijven.
Ook zal uw arts u advies geven over gezonde voeding, stoppen met roken en voldoende lichaamsbeweging.

Werking
Gemfibrozil verlaagt het de hoeveelheid vet in het bloed en zorgt dat cholesterol terecht komt in bolletjes die het cholesterol opruimen, het HDL-cholesterol. Als dit medicijn bij u werkt en u minder vet in uw bloed heeft en er een betere balans is tussen het goede en slechte cholesterol, heeft u minder kans op hart- en vaatziekten, zoals hartinfarcten of beroerten.

Effect
Na één tot drie maanden  is het volledige effect van dit medicijn bereikt. Zelf merkt u niet veel van de werking. U weet pas of het werkt bij een bloedonderzoek. Toch is het belangrijk om gemfibrozil elke dag in te nemen. Alleen dan kan gemfibrozil het risico op hart- en vaatziekten verlagen.

Bijwerkingen

Soms (bij 10 tot 30 op de 100 mensen)

• Maagdarmklachten, zoals een verminderde eetlust.

  Zelden misselijkheid, braken, buikpijn, verstopping, winderigheid of diarree. Heeft u hier heel veel last van? Neem dan contact op met uw arts.

Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)

• Hoofdpijn, duizeligheid en vermoeidheid.

  Heeft u hier heel veel last van? Neem dan contact op met uw arts.

• Huiduitslag en zeer zelden jeuk, galbulten en haaruitval.

  Deze bijwerkingen verdwijnen weer als u stopt met dit medicijn. Als u hier veel last van heeft, overleg dan met uw arts.

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Overgevoeligheid voor zonlicht. U merkt dit aan zonnebrand bij blootstelling aan fel zonlicht of een zonnebank.

  Neem contact op met uw arts als u overgevoelig blijkt voor zonlicht. Vaak kunt u ook klachten voorkomen door gebruik van een zonnebrandcrème met hoge beschermingsfactor.

• Spierpijn, spierzwakte en spierkramp.

  Meestal is dit onschuldig, maar zelden kan dit wijzen op een ernstige bijwerking op de spieren. De verschijnselen van deze ernstige bijwerking zijn spierpijn, spierzwakte, algemeen ziek voelen, koorts, misselijkheid en braken. De spierpijn zit meestal in de kuiten of onderrug, maar ook het gehele lichaam kan pijn doen. Overleg met uw arts als u onverklaarbare spierpijn heeft. Als deze spierpijn door het medicijn komt, kan de arts de dosering verlagen of een ander medicijn voorschrijven. Als u last krijgt van ernstige verschijnselen, moet u zo snel mogelijk uw arts raadplegen.

• Doof of tintelend gevoel in de armen of benen, gewrichtspijn.

  Als u deze bijwerkingen opmerkt, neem dan contact op met uw arts of apotheker.

• Seksuele stoornissen, zoals minder zin in vrijen en moeilijke erectie.

  Deze bijwerkingen gaan over als u met dit medicijn stopt. Neem contact op met uw arts, als u hier last van heeft.

• Psychische klachten, zoals depressie.

  Als u deze bijwerkingen opmerkt, neem dan contact op met uw arts of apotheker. Deze bijwerkingen verdwijnen meestal weer als u stopt met gemfibrozil.

• Wazig zien.

  Raadpleeg uw arts, als u hier last van heeft.

• Ontsteking van de alvleesklier, de lever of de galwegen en bloedafwijkingen. Dit merkt u aan plotselinge hevige pijn in bovenbuik, gevoelige, opgezwollen buik, donkere urine of een gele verkleuring van de huid of het oogwit, onverklaarbare blauwe plekken, extreme vermoeidheid of keelpijn met koorts en blaren in de keel.

  Waarschuw direct een arts.

  Heeft u al een verminderde werking van de lever of ooit eerder een galsteen gehad? Dan zal uw arts uw leverwerking extra controleren en zo nodig de dosering aanpassen.

• Overgevoeligheid voor dit medicijn. Dit merkt u aan huiduitslag.

  Een ernstige overgevoeligheid kan zich uiten in 'angio-oedeem': een zwelling van het gezicht, lippen, mond, tong of keel. U kunt hierbij erg benauwd worden. Als het ontstaat, moet u onmiddellijk een arts opzoeken of naar de Eerste-Hulpdienst gaan. U mag dit soort middelen in de toekomst niet meer gebruiken. Geef daarom aan de apotheek door dat u overgevoelig bent voor gemfibrozil. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u dit middel of de andere soortgelijk middel niet opnieuw krijgt.
  Ook kan er een ernstige huidaandoening met blaren op de huid ontstaan. Stop dan ook met het gebruik en raadpleeg uw arts. Geef door aan de apotheek door dat u overgevoelig bent voor gemfibrozil.

Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen

Gebruik

Kijk voor de juiste dosering op het etiket van de apotheek.

Wanneer?
Neem dit medicijn een half uur vóór het eten in. Op een lege maag wordt gemfibrozil namelijk beter in het lichaam opgenomen.

• Gebruikt u het medicijn één keer per dag? Neem het dan 's avonds een half uur voor het avondeten in.
• Gebruikt u het medicijn twee keer per dag? Neem het dan 's ochtends een half uur voor het ontbijt en 's avonds een half uur voor het avondeten in.

Hoe lang?
Als dit medicijn de hoeveelheid cholesterol en vet in het bloed voldoende naar beneden brengt, moet u het waarschijnlijk uw leven lang gebruiken. Alleen als u dit medicijn elke dag gebruikt, verlaagt het uw risico op hart- en vaatziekten.

Vergeten

Het is belangrijk gemfibrozil consequent in te nemen. Mocht u toch een dosis vergeten zijn:

• Als u gemfibrozil 1 keer per dag gebruikt: duurt het nog meer dan 8 uur voor u de volgende tablet normaal inneemt? Neem de vergeten tablet dan alsnog in. Duurt het nog minder dan 8 uur? Sla de vergeten tablet dan over.
• Als u gemfibrozil 2 keer per dag gebruikt: duurt het nog meer dan 4 uur voor u de volgende tablet normaal inneemt? Neem de vergeten tablet dan alsnog in. Duurt het nog minder dan 4 uur? Sla de vergeten tablet dan over.

Verboden

autorijden?
De eerste dagen van gebruikt komt een enkele keer duizeligheid of slaperigheid voor. Na enkele dagen is dat meestal weer over en is autorijden geen probleem. Zeer zelden kan u last krijgen van wazig zien. Rijd dan geen auto.

alcohol drinken?
Te veel alcohol is niet goed voor de lever. Gemfibrozil kan in zeldzame gevallen leverafwijkingen geven. Drink geen alcohol of hooguit 1 glas per dag en drink in ieder geval 2 dagen per week niet.

alles eten?
U mag alles eten. Voor een optimaal effect van dit medicijn is een cholesterol- en vetverlagend dieet echter essentieel. Overleg hierover eventueel met een diëtist.

Wisselwerking

Dit medicijn heeft wisselwerkingen met andere medicijnen. In de tekst hieronder staan alleen de werkzame stoffen van deze medicijnen, dus niet de merknamen. Of uw medicijn een van die werkzame stoffen bevat, kunt u nagaan in uw bijsluiter onder het kopje 'samenstelling'.

De medicijnen waarmee de belangrijkste wisselwerkingen optreden, zijn de volgende.

• De antistollingsmedicijnen, acenocoumarol en fenprocoumon. Gemfibrozil kan de werking van acenocoumarol en fenprocoumon versterken. Meld het aan de trombosedienst als u gembibrozil gaat gebruiken. Ook als de dosering van gemfibrozil wijzigt of als u stopt met gemfibrozil, moet u de trombosedienst hierover inlichten.
• Andere cholesterol- en vetverlagende medicijnen, namelijk de 'statines' (bijvoorbeeld simvastatine). In combinatie met gemfibrozil bestaat er meer kans op spierafwijkingen. Bij onverklaarbare spierpijn of spierzwakte moet u uw arts of apotheker raadplegen.
• Repaglinide, een middel tegen diabetes mellitus (suikerziekte). Gemfibrozil kan de werking van repaglinide versterken, waardoor u kans heeft op een 'hypo'. Dit geldt alleen als u al repaglinide gebruikt en u krijgt daar nu gemfibrozil bij. Overleg met uw arts als u deze combinatie voorgeschreven heeft gekregen.
• Selexipag, een medicijn gebruikt bij pulmonale arteriële hypertensie, een ernstige vorm van hoge bloeddruk in de longen. Gemfibrozil versterkt de werking en de bijwerkingen van selexipag. Overleg hierover met uw arts. Mogelijk is een ander medicijn geschikter.
• Enzalutamide, een middel gebruikt bij prostaatkanker. Gemfibrozil kan de werking van enzalutamide versterken. U heeft dan meer kans op bijwerkingen. Overleg hierover met uw arts. Misschien is een ander middel geschikter. Of misschien verlaagt uw arts de dosering van enzalutamide.
• Dabrafenib, een medicijn gebruikt bij kanker. Gemfibrozil kan de werking van dabrafenib versterken. U heeft dan meer kans op bijwerkingen. Overleg hierover met uw arts. Misschien is een ander middel geschikter.
• Sommige medicijnen tegen hepatitis C. Vraag aan uw apotheker om welke medicijnen dit gaat.

Twijfelt u eraan of een van de bovenstaande wisselwerkingen voor u van belang is? Neem dan contact op met uw apotheker of arts.

Zwangerschap

Zwangerschap
Overleg met uw arts. U kunt dit medicijn beter NIET gebruiken als u zwanger bent of binnenkort wilt worden. Er zijn niet veel zwangere vrouwen die dit medicijn hebben gebruikt. Daarom is niet zeker wat de risico's zijn voor zwangere vrouwen en hun kind.

Gebruikt u dit medicijn al en bent u zwanger of wilt u zwanger worden? Overleg dan met uw arts. Misschien kunt u tijdelijk met dit medicijn stoppen. In de meeste gevallen heeft tijdelijk stoppen geen grote gevolgen voor uw gezondheid.

Borstvoeding
U kunt dit medicijn beter NIET gebruiken als u borstvoeding geeft. Het is niet bekend of het in de moedermelk terechtkomt en of het schadelijk is voor de baby. Misschien kunt u tijdelijk met dit medicijn stoppen. In de meeste gevallen heeft tijdelijk stoppen geen grote gevolgen voor uw gezondheid. Overleg hierover met uw arts.

Stoppen

U kunt op elk moment in één keer stoppen met het gebruik van dit medicijn. Uw cholesterol zal dan wel weer omhoog gaan en uw kans op hart- en vaatziekten zal ook weer toenemen. Stop daarom alleen in overleg met uw arts.

Handelsinformatie

Gemfibrozil is sinds 1972 internationaal op de markt. Het is op recept verkrijgbaar onder de merknaam Lopid en als het merkloze Gemfibrozil in tabletten.

Disclaimer

Deze tekst is opgesteld door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Deze tekst is gebaseerd op de bijsluiter van het beschreven medicijn en op andere, wetenschappelijke bronnen. Zoals medische richtlijnen, standaarden en literatuur. Bent u benieuwd hoe het apotheek.nl-team dit doet? Bekijk dan de video. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst. De officiële bijsluiter van dit medicijn vindt u bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen op: www.cbg-meb.nl.