Introductie

Risedroninezuur behoort tot de bisfosfonaten. Bisfosfonaten remmen de afbraak van uw botten en versterken hierdoor de botten.

Artsen schrijven het voor bij botontkalking (osteoporose) en de ziekte van Paget. Ze schrijven het soms voor bij kinderen met osteogenesis imperfecta (brozebottenziekte).

Instructiefilmpje

Film 1 - Slikken van medicijnen

Highlight

• Risedroninezuur remt de afbraak van botten en maakt ze steviger.
• Bij botontkalking (osteoporose) of als u een grote kans loopt op botontkalking. Zoals sommige vrouwen na de overgang en bij mensen die lang bijnierschorshormonen gebruiken. Wordt ook gebruikt bij de ziekte van Paget (pijnlijke botvergroeiingen). Wordt soms gebruikt bij kinderen met de aangeboren botziekte osteogenesis imperfecta (broze-bottenziekte).
• Als u dit medicijn gebruikt, heeft u minder kans op botbreuken. Bij osteoporose moet u het minstens 5 jaar gebruiken om de botten stevig genoeg te maken.
• Neem de tablet in met een vol glas kraanwater, terwijl u staat of rechtop zit. Blijf daarna nog een half uur rechtop zitten, staan of lopen. Als u gaat liggen, kan dit medicijn achterblijven in de slokdarm, waardoor de slokdarm kan gaan ontsteken. Kauw niet op de tablet.
• U kunt het beste risedroninezuur in de ochtend innemen als u nog niet heeft gegeten. Uw maag neemt het medicijn dan het best op. Eet of drink na inname een half uur lang niets. U mag wel water drinken. 
• Botten, spieren en gewrichten kunnen wat pijnlijk worden. Ook kunt u hoofdpijn krijgen. Heeft u hier veel last van? Neem dan contact op met uw arts.
• Er zijn een paar belangrijke wisselwerkingen met andere medicijnen. Laat uw apotheker controleren of u risedroninezuur veilig kunt gebruiken met andere medicijnen, ook die u zonder recept heeft gekocht.
• Let op! Niet gebruiken als u zwanger bent. Het is niet zeker of dit medicijn veilig is voor de baby in uw buik.
• Geeft u borstvoeding? Het is niet bekend of dit medicijn in de moedermelk komt. En of het veilig is voor de baby. Vraag aan uw arts of apotheker of u risedroninezuur mag gebruiken.

Werking

Botontkalking

Er hoort een voortdurend evenwicht te zijn tussen aanmaak en afbraak van botten. Bij botontkalking (osteoporose) is de afbraak sterker dan de aanmaak, waardoor de botten brozer worden. Daardoor breken ze eerder en kunnen de wervels van de ruggengraat inzakken.
U merkt zelf meestal niet dat u botontkalking heeft.

Uw arts kan met een botdichtheidsonderzoek bekijken hoe stevig uw botten zijn .

Oorzaken
Er zijn verschillende oorzaken voor botontkalking. De belangrijkste zijn:

• ouder worden: vanaf ongeveer 45 jaar is de aanmaak van bot minder dan de afbraak. Dit is het geval bij zowel mannen als vrouwen, maar mannen hebben meestal sterkere botten dan vrouwen. Ze hebben hierdoor minder snel last van botontkalking;
• de overgang bij vrouwen, doordat het lichaam vanaf de overgang minder oestrogenen aanmaakt. Oestrogenen zijn vrouwelijke geslachtshormonen die ook zorgen voor een evenwicht tussen de aanmaak en de afbraak van botweefsel. Hoe minder oestrogenen, hoe zwakker de botten;
• verwijdering van de eierstokken bij vrouwen, aangezien de eierstokken oestrogenen aanmaken, die weer voor de botopbouw zorgen;
• gebruik van veel bijnierschorshormonen (corticosteroïden), zoals prednison, gedurende langere tijd. Deze hebben botontkalking als bijwerking;
• te weinig beweging. Beweging stimuleert de botopbouw;
• te weinig vitamine D. Vitamine D zorgt dat de botten calcium (kalk) opnemen. Vitamine D wordt onder invloed van zonlicht in de huid gemaakt. Als u weinig in de buitenlucht komt of een donkere huid heeft, heeft u kans op een tekort aan vitamine D;
• te weinig calcium (kalk) in het voedsel. Voldoende calcium krijgt u binnen met minimaal 4 zuivelconsumpties per dag, zoals een glas melk, een bakje yoghurt of een boterham met kaas.

Werking
Bisfosfonaten, zoals risedroninezuur, binden zich aan het calcium (kalk) in het bot. Dit  remt de afbraak van het bot. Als u het samen met voldoende calcium en vitamine D gebruikt, worden uw botten sterker. U merkt dit niet direct zelf op. Maar u heeft wel minder kans op botbreuken.

Artsen schrijven dit medicijn voor als bij u sprake is van botontkalking, of als u een grote kans heeft later botontkalking te krijgen.

Ziekte van Paget

Verschijnselen
De belangrijkste verschijnselen bij de ziekte van Paget zijn een aanhoudende pijn in de botten, vervormde botten, botbreuken en soms hartzwakte.

Oorzaken
De precieze oorzaak van de ziekte van Paget is onbekend. Er hoort een voortdurend evenwicht de zijn tussen aanmaak en afbraak van de botten. Bij de ziekte van Paget is deze aanmaak en afbraak sneller dan normaal. De botten krijgen hierdoor een afwijkende structuur waardoor ze minder sterk zijn en met elkaar kunnen vergroeien.

In nieuw gevormd botweefsel komen veel meer bloedvaten. Hierdoor kan het hart moeite hebben het bloed rond te pompen, waardoor hartzwakte kan ontstaan.

Behandeling
Meestal schrijft de arts het bisfosfonaat zoledroninezuur voor, maar soms kan ook risedroninezuur gebruikt worden. Bij de behandeling moet u meestal ook extra kalk en vitamine D slikken.

Werking
Risedroninezuur bindt zich aan het calcium (kalk) in het bot. Dit remt de afbraak van de botten. De snelheid van afbraak en opbouw van de aangetaste botten neemt af. Hierdoor heeft u minder botpijn en minder  kans op botbreuken.

Osteogenesis imperfecta

Verschijnselen
Het belangrijkste verschijnsel van osteogenesis imperfecta (broze-bottenziekte) is dat botten sneller breken en krom groeien. Bovendien kunnen de gewrichten veel te beweeglijk zijn, waardoor ze snel uit de kom schieten. Verder hebben mensen met deze ziekte veel last van pijn, overmatig zweten en vermoeidheid.

Oorzaak
Bij osteogenesis imperfecta kan het lichaam het bindweefsel van botten en pezen niet goed opbouwen.  Osteogenesis imperfecta is een aangeboren aandoening.

Behandeling
Er bestaat nog geen behandeling om de ziekte te genezen. Wel zijn er medicijnen die de botten sterker maken. Bisfosfonaten, zoals risedroninezuur, remmen de afbraak van de botten. Risedroninezuur wordt soms gebruikt bij kinderen met osteogenesis imperfecta. Het zorgt voor steviger botten.

Bijwerkingen

Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)

• Maagdarmklachten, zoals buikpijn, opgeblazen gevoel, verstopping, diarree, winderigheid, misselijkheid, braken en buikkrampen.

  Dit komt vooral voor aan het begin van de behandeling en bij hogere doseringen. Hogere doseringen zijn doseringen van 1 maal per week, 1 keer per maand en de dosering bij de behandeling van de ziekte van Paget.
  Heeft u veel last van uw maag of darmen? Raadpleeg dan uw arts.

• Hoofdpijn

  Overleg met uw arts als u hier veel last van heeft.

• Pijn in botten, spieren en gewrichten. Heeft u hier veel last van? Neem dan contact op met uw arts.

  Zeer zelden, en alleen na meerdere jaren gebruik, scheurtjes in het bot van het dijbeen. Dit merkt u aan pijn in uw liesstreek, dijbeen of heup. Neem dan contact op met uw arts.

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Geïrriteerde slokdarm. Krijgt u pijn achter uw borstbeen of pijn bij slikken? Raadpleeg dan uw arts. Dit kan duiden op een beschadiging van uw slokdarm.
  Heeft u een slikstoornis of een aandoening aan de slokdarm, zoals slokdarmstenose? Overleg dan met uw arts voor u dit medicijn gaat gebruiken.

  Geïrriteerde slokdarm kunt u voorkomen door het medicijn in te nemen met een vol glas kraanwater (géén andere drank), terwijl u rechtop staat of zit. Blijf hierna nog een half uur rechtop. Zo voorkomt u dat de tablet aan de wand van de slokdarm blijft kleven.

• Oogontsteking. Raadpleeg uw arts als u wazig of slecht gaat zien en bij een pijnlijk of rood oog.

• Pijn in de kaak of oor, oorontsteking of loopoor. Waarschuw meteen uw (tand)arts als u last krijgt van uw mond of gebit, zoals loszittende tanden of kiezen en pijn of zwelling.

  Raadpleeg uw arts als dit niet overgaat. Het kan namelijk wijzen op een beschadiging van het kaakgewricht of het botweefsel rond het oor. De kans hierop neemt toe als u dit medicijn meerdere jaren gebruikt.
  Deze klachten kunnen eerder ontstaan na een tandheelkundige ingreep in de mond, zoals het trekken van tanden en kiezen. Overleg met uw arts als u een behandeling van tandarts of kaakchirurg nodig heeft.
  Verzorg uw gebit goed en laat uw gebit regelmatig door uw tandarts controleren.

• Leveraandoeningen. U kunt dit merken aan een gevoelige, opgezwollen buik of een gele kleur van uw oogwit of huid.

  Waarschuw dan een arts.

• Griepachtige verschijnselen en koorts.

  Dit kan optreden als u op 2 opeenvolgende dagen per maand 75 mg van dit medicijn gebruikt. U kunt er dan last van hebben op die dagen of nog een paar dagen erna. Raadpleeg bij deze verschijnselen uw arts.

• Overgevoeligheid voor dit medicijn. Dit merkt u aan huiduitslag, jeuk, galbulten en rode vlekken.

  Neem bij deze verschijnselen contact op met uw arts.
  In zeer zeldzame gevallen ontstaat een ernstige overgevoeligheid. Dit is te merken aan een of meer van de volgende verschijnselen: blaren op de lippen en op de slijmvliezen van de mond en geslachtsdelen, koorts, opgezwollen mond, tong, keel of gezicht, ademhalingsproblemen, flauwvallen of jeukende bloeduitstortingen (paarse vlekken) in de huid. Stop bij een of meer van deze verschijnselen het gebruik en raadpleeg meteen een arts of ga naar de Eerste-hulpdienst.
  Als u overgevoelig blijkt te zijn, mag u dit medicijn in de toekomst niet meer gebruiken. Geef dat aan de apotheker door. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u dit medicijn niet opnieuw krijgt.

Bij een dosering van elke dag 30 mg of meer (zoals gebruikt bij de ziekte van Paget):

Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)

• Duizeligheid, oorsuizen.

• Spierzwakte

• Gewichtsverlies

• Dikke benen of enkels door vochtophoping (oedeem).

  Raadpleeg uw arts als u hier last van heeft.

• Pijn in de borstkas.

• Huiduitslag

• Te weinig calcium (kalk) in het bloed. Dit kunt u merken aan braken, trillende handen, benauwdheid, hartkloppingen, spierkrampen en gevoelige handen, voeten, lippen en tong.

  Raadpleeg bij deze verschijnselen uw arts.

• Bronchitis, benauwdheid en voorhoofdsholteontsteking.

  Raadpleeg uw arts als u hier last van krijgt.

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Oogklachten, zoals droge ogen, lui oog of beschadiging van het hoornvlies.

Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen

Gebruik

Kijk voor de juiste dosering altijd op het etiket van de apotheek.

Hoe?
Neem de tablet in met een vol glas kraanwater, terwijl u rechtop staat of zit. Slik de tablet zonder kauwen door.

Blijf na inname nog een half uur rechtop zitten, staan of lopen. Zo voorkomt u dat de tablet aan de wand van de slokdarm blijft kleven en daardoor de slokdarm irriteert. Ga niet liggen als u net een tablet heeft ingenomen, maar blijf een half uur na inname rechtop.

Wanneer?
Neem de tablet 's ochtends in, direct na het opstaan, voor het ontbijt. Na een half uur kunt u ontbijten.

De tablet werkt niet als u hem samen met eten of drinken inneemt. Het wordt in combinatie met voedsel zeer slecht opgenomen. Op een volkomen lege maag komt er binnen een half uur na inname voldoende van in uw bloed. Een volkomen lege maag heeft u als u 6 uur niet gegeten heeft.

Is het voor u niet mogelijk de tablet 's ochtends voor het ontbijt in te nemen? In sommige gevallen kunt u de tablet overdag innemen. Dit kan alleen als u daarvoor én daarna minstens 2 uur niet eet of drinkt. Overleg hierover met uw apotheker.

Hoe vaak?
Het hangt van de sterkte van de tablet af hoe vaak u hem moet slikken. Bijvoorbeeld iedere dag, iedere week of 1 maal per maand op 2 opeenvolgende dagen.
Gebruikt u dit medicijn eens per week, doe dat dan op een vaste dag in de week.
Als u het iedere dag slikt, kies dan een vast tijdstip. U heeft dan minder kans dat u de tablet vergeet in te nemen.

Hoelang?
Hoelang u het moet gebruiken hangt af van de reden waarvoor u het krijgt.

• Bij botontkalking: uw arts zal elke 5 jaar bepalen of het nog zinvol is de behandeling voort te zetten. Bisfosfonaten, zoals risedroninezuur, worden meestal niet langer dan 5 jaar gebruikt. Drie jaar na stoppen zal uw arts kijken of dit medicijn opnieuw nodig is.
• Tegen de bijwerking van corticosteroïden (bijnierschorshormonen): u moet dit medicijn meestal net zolang als het corticosteroïd gebruiken. Behalve als u dit corticosteroïd langer dan 10 jaar gebruikt. Na 10 jaar moet u meestal stoppen met risedroninezuur.
• Bij de ziekte van Paget: de behandeling duurt meestal 2 maanden. Als het nodig is wordt deze behandeling na ten minste 2 maanden herhaald.
• Bij osteogenesis imperfecta: het is nog niet duidelijk hoe lang behandeling met dit medicijn nodig is.

Vergeten

Het is belangrijk dit medicijn consequent in te nemen. Bent u toch een dosis vergeten:

Gebruikt u de tablet 1 keer per dag?

• Als u nog niet heeft ontbeten, kunt u de tablet alsnog innemen. Let er ook dan op dat u een half uur na inname niets eet of drinkt.
• Heeft u wel al ontbeten en duurt het bovendien nog meer dan 8 uur voor u de volgende dosis normaal inneemt? Neem de vergeten dosis dan alsnog in, minstens 2 uur nadat u iets heeft gegeten. Nadat u de tablet heeft ingenomen mag u vervolgens nog 2 uur niets eten of drinken.
• Duurt het nog minder dan 8 uur? Sla de vergeten dosis dan over.
  Neem nooit 2 tabletten op een dag in.

Gebruikt u de tablet 1 keer in de week?

• Neem de vergeten tablet de volgende ochtend in. Neem de volgende tablet weer op de normale dag in de week erna waarop u altijd de tablet neemt.
• Ontdekt u het meer dan 4 dagen later? Sla de vergeten tablet dan over.
  Neem nooit 2 tabletten op een dag in.

Gebruikt u de tabletten op 2 opeenvolgende dagen per maand?

• Bent u de eerste tablet vergeten? Neem die dan de volgende ochtend in en de tweede tablet de dag erna. Neem nooit 2 tabletten op 1 dag.
• Bent u de tweede tablet vergeten?
  Duurt het nog meer dan 7 dagen voordat u de nieuwe maanddosis moet nemen? Neem de tweede tablet dan de eerstvolgende ochtend in, ook al zitten er dan een of meer dagen tussen de eerste en de tweede tablet. Neem de volgende 2 tabletten weer op de normale dagen in de maand waarop u altijd de tabletten neemt.
  Duurt het minder dan 7 dagen voor u de volgende maanddosis moet nemen? Sla de vergeten dosis dan over.
• Bent u beide tabletten vergeten?
  Duurt het minder dan 7 dagen voor u de volgende maanddosis moet nemen? Sla de vergeten dosis dan over.
  Duurt het meer dan 7 dagen voor u de volgende maanddosis moet nemen? Neem de eerste tablet dan de eerstvolgende ochtend in. Neem de tweede tablet de dag erna. Neem nooit 2 tabletten op 1 dag of 3 tabletten in 1 week in.

Verboden

autorijden?
Bij dit medicijn zijn hiervoor geen beperkingen.

alcohol drinken?
Alcohol irriteert de maag. Het kan de bijwerkingen op maag en slokdarm versterken. U kunt daardoor eerder last krijgen van uw maag. Probeer het drinken van alcohol eerst met mate uit. U kunt dan zelf inschatten of u hier veel last van krijgt.

alles eten?
Voedingsmiddelen met calcium (kalk) of ijzer belemmeren de opname van risedroninezuur in het lichaam. Omdat in veel voedingsmiddelen calcium of ijzer zit, mag u vanaf 6 uur vóór tot een half uur ná inname van de tablet niets eten of drinken. Als u in deze periode dorst heeft, kunt u wel gewoon kraanwater drinken. Geen andere dranken, want calcium zit niet alleen in melk, maar ook in mineraalwater en vruchtensap.

Bij botontkalking is het echter wel belangrijk op andere tijden voldoende calcium en vitamine D te gebruiken. Dit helpt bij de botaanmaak.
Calcium zit vooral veel in zuivelproducten, zoals melk, yoghurt en kaas.
Vitamine D zit maar weinig in voedsel, een klein beetje wordt toegevoegd aan margarine. De meeste vitamine D maken mensen zelf in hun huid aan, onder invloed van zonlicht.
Soms schrijft de arts een calcium- en vitamine D-preparaat voor, als u te weinig calcium of vitamine D binnenkrijgt.

Wisselwerking

Dit middel heeft wisselwerkingen met andere medicijnen. In de tekst hieronder staan alleen de werkzame stoffen van deze medicijnen, dus niet de merknamen. Of uw medicijn een van die werkzame stoffen bevat, kunt u nagaan in uw bijsluiter onder het kopje 'samenstelling'.

De medicijnen waarmee de belangrijkste wisselwerkingen optreden, zijn de volgende.

• Maagzuurbinders en andere medicijnen met calcium (kalk), magnesium of aluminium. Dit zijn Antagel, Rennies, Regla pH en vele andere medicijnen die zonder recept verkrijgbaar zijn. Deze medicijnen verminderen de opname van risedroninezuur in het lichaam. Als u deze medicijnen echt nodig heeft: neem de maagzuurbinder ten minste 2 uur na risedroninezuur in.
• IJzerbevattende medicijnen mét vertraagde afgifte (te herkennen aan 'MGA' of 'retard'), zoals ferrosulfaat. IJzer vermindert de opname van risedroninezuur in het lichaam. Dit effect houdt de hele dag aan.
  U mag op de dag dat u risedroninezuur inneemt geen ijzerbevattend medicijn met vertraagde afgifte gebruiken.
  Gebruikt u risedroninezuur eens in de week of eens in de maand? Overleg dan met uw arts of u op die dagen het ijzerbevattende middel met vertraagde afgifte kunt overslaan.
  Gebruikt u risedroninezuur dagelijks? Overleg dan met uw arts of een ijzerbevattend medicijn zónder vertraagde afgifte voor u mogelijk is.
  Een ijzerbevattend medicijn zónder vertraagde afgifte, zoals ferrofumaraat en ferrogluconaat kunt u veilig gebruiken. Neem hierbij het medicijn met ijzer ten minste 2 uur na risedroninezuur.

Twijfelt u eraan of een van de bovenstaande wisselwerkingen voor u van belang is? Neem dan contact op met uw apotheker of arts.

Zwangerschap

Zwangerschap
Overleg met uw arts. U kunt dit medicijn beter NIET gebruiken als u zwanger bent of binnenkort wilt worden. Over het gebruik van dit medicijn tijdens de zwangerschap is nog te weinig bekend. In theorie kan dit medicijn de hoeveelheid calcium bij de baby beïnvloeden. Het kan dan schadelijk zijn voor de botopbouw en ontwikkeling van de baby. Misschien kan uw arts een ander medicijn voorschrijven. Een medicijn waarvan wel bekend is dat u het veilig kunt gebruiken.

Borstvoeding
Wilt u borstvoeding geven? Overleg dan met uw arts of apotheker. Het is niet bekend of dit medicijn in de moedermelk komt en of het slecht is voor de baby. Mogelijk kunt u kunstvoeding geven.

Stoppen

Meestal moet u dit medicijn 5 jaar gebruiken. U kunt in die 5 jaar op elk moment in 1 keer met het gebruik van dit medicijn stoppen. Als u het korter dan 5 jaar gebruikt, is het effect op uw botten misschien niet voldoende. Probeer daarom het voorgeschreven aantal jaar vol te houden.

Denkt u erover na om te stoppen met dit medicijn? Lees voor meer informatie het thema 'Kan ik stoppen met mijn medicijnen tegen botontkalking?'.

Handelsinformatie

Ja, u heeft een recept nodig.

Risedroninezuur is sinds 1998 internationaal op de markt. Het is op recept te krijgen in tabletten onder de merknamen Actonel, Actonel Wekelijks en als het merkloze Natriumrisedronaat en Risedroninezuur.

Risedroninezuur is ook op de markt in een combinatieverpakking met calciumcarbonaat onder de merknaam Actokit en als het merkloze Risedroninezuur met calciumcarbonaat.

Disclaimer

Deze tekst is opgesteld door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Deze tekst is gebaseerd op de bijsluiter van het beschreven medicijn en op andere, wetenschappelijke bronnen. Zoals medische richtlijnen, standaarden en literatuur. Bent u benieuwd hoe het apotheek.nl-team dit doet? Bekijk dan de video. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst. De officiële bijsluiter van dit medicijn vindt u bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen op: www.cbg-meb.nl.