Introductie

Scopolamine voorkomt misselijkheid en braken.

Artsen schrijven het voor bij reisziekte en in de palliatieve zorg als slijm in de longen niet meer is op te hoesten.

Instructiefilmpje

Film 1 - Gebruiksinstructie transdermale pleister

Highlight

Werking

Reisziekte

Door de beweging tijdens rijden, varen of vliegen kan uw evenwichtsorgaan van slag raken. Dit prikkelt het braakcentrum in de hersenen, waardoor misselijkheid en braakneigingen ontstaan. Probeer deze misselijkheid te voorkomen door voorafgaand aan het vertrek een lichte maaltijd te gebruiken, tijdens de reis naar buiten te kijken en regelmatig frisse lucht te scheppen.

Werkt dit niet voldoende, dan kunt u een middel tegen reisziekte, zoals cinnarizine, cyclizine of meclozine gebruiken. Deze middelen zijn zonder recept verkrijgbaar. Als deze middelen niet voldoende werken of als u een lange reis gaat maken (bijvoorbeeld op een boot), kan uw arts scopolamine pleisters voorschrijven.

Een nadeel van de meeste middelen tegen reisziekte, inclusief scopolamine, is dat u er slaperig van kunt worden. Ze zijn daarom alleen geschikt als u niet zelf hoeft te rijden en als u niet alert hoeft te blijven.

De pleister kan 6-15 uur voordat de reis begint op de huid geplakt worden. Eén pleister kan gedurende 3 dagen op de huid blijven zitten. Na het verwijderen van de pleister kan de werking nog tot een dag aanhouden.

Klachten in de laatste levensfase

Scopolamine wordt gebruikt bij mensen die zo ziek zijn dat ze te zwak zijn om effectief te kunnen hoesten of slikken. Er kan zich dan slijm in de luchtpijp ophopen, waardoor ze luidruchtig ademen (reutelen).

Scopolamine vermindert de vorming van slijm in de longen.

Bijwerkingen

Regelmatig (bij meer dan 30 op de 100 mensen)

• Droge mond, doordat u minder speeksel aanmaakt.

  Als u veel last heeft van een droge mond kunt u de aanmaak van speeksel stimuleren met (suikervrije) kauwgom of door te zuigen op ijsblokjes. Vanwege deze bijwerking schrijven artsen dit middel een heel enkele keer juist voor bij mensen die last hebben van overmatige speeksel aanmaak (speekselvloed).

• Als u het syndroom van Sjögren heeft, een aandoening waarbij de slijmvliezen van onder andere ogen en mond droger zijn dan normaal: u kunt meer klachten krijgen. Neem contact op met uw arts als u meer last heeft van oogirritatie of een droge mond.

  Mogelijk is een ander medicijn geschikter voor u.
  Dit middel vermindert de aanmaak van traanvocht en speeksel.

Soms (bij 10 tot 30 op de 100 mensen)

• Sufheid, slaperigheid en een verminderd reactievermogen. Soms ook duizeligheid.

  Dit is vooral lastig bij activiteiten waarbij uw oplettendheid erg nodig is, zoals autorijden, het beklimmen van een ladder of het bewaken van een proces op het werk. Onderneem geen risicovolle activiteiten.

• Wazig zien en last van fel licht, door moeite met scherp stellen en door pupilverwijding.

  Dit treedt ook op als sporen van de werkzame stof per ongeluk in het oog terechtkomen. Was daarom uw handen na aanbrengen van de pleister. Neem geen deel aan het verkeer als u moeite heeft met scherpstellen. Draag een zonnebril als u last heeft van fel licht.

Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)

• Opkomend maagzuur. Mensen met slokdarmontsteking door opkomend maagzuur moeten overleggen met hun arts als hun klachten verergeren of terugkeren.

• Irritatie van de oogleden en huid.

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Overgevoeligheidsreacties, zoals huiduitslag, galbulten of jeuk, vooral op de plaats waar de pleister zit.

  In zeer zeldzame gevallen komt huiduitslag over het hele lichaam voor. Verwijder bij een overgevoeligheidsreactie de pleister en raadpleeg uw arts. U mag dit middel in de toekomst niet meer gebruiken. Geef daarom aan de apotheek door dat u overgevoelig bent voor scopolamine pleisters. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u dit middel niet opnieuw krijgt.

• Moeilijk kunnen plassen. Dit is vooral van belang als u al moeite met plassen heeft door een vergrote prostaat.

  Verwijder de pleister als u dit merkt. Neem voor een volgende reis contact op met uw arts. Mogelijk is een ander middel geschikter voor u.

• Geheugen- en concentratiestoornissen, hallucinaties, problemen met oriëntatie, rusteloosheid en verwardheid.

  Als u dit merkt, verwijder dan de pleister. Als u stopt met het middel gaat dit vanzelf weer over.

• Als u glaucoom (groene staar) heeft, kan scopolamine dit verergeren. Bij glaucoom is meestal sprake van een verhoogde druk in de oogbol. Het gezichtsvermogen vermindert hierdoor. Door scopolamine kan de oogboldruk verder toenemen.

  Overleg met uw arts als u glaucoom heeft. Mogelijk is een ander middel geschikter voor u.

• Mensen met epilepsie lopen een grotere kans op een epileptische aanval.

Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen

Gebruik

Kijk voor de juiste dosering altijd op het etiket van de apotheek of in de bijsluiter.

Hoe?

• Scheur het zakje aan de bovenzijde open.
• Neem de doorzichtige zeshoekige beschermende folie, samen met de daarop aanwezige ronde pleister uit het zakje.
• Houd de pleister aan de uiterste rand vast, raak de zilverkleurige kleeflaag daarbij zo weinig mogelijk aan.
• Trek de beschermende folie eraf.
• Druk de pleister met de zilverkleurige klevende binnenkant stevig vast op een droge, onbehaarde plaats achter het oor.
• Was uw handen.
• Was uw handen en de plaats achter het oor ook na het verwijderen van een pleister.

Zorg ervoor dat de pleister zo veel mogelijk droog blijft om te voorkomen dat deze loslaat. Bij baden en zwemmen zal de pleister meestal niet loslaten. Als de pleister toch loslaat, mag deze niet opnieuw worden gebruikt. Plak dan een nieuwe pleister achter het andere oor. Plak nooit meer dan 1 pleister tegelijk.

Wanneer?
De pleister kan 6-15 uur voordat de reis begint op de huid worden geplakt. De werking is dan maximaal als u aan de reis begint.

Hoe lang?
Een pleister kan gedurende 3 dagen op de huid blijven zitten.

• Als de reis eerder eindigt, kan de pleister ook eerder worden verwjiderd.
• Als de reis langer dan drie dagen duurt, kan eventueel een nieuwe pleister achter het andere oor worden geplakt.

Meer dan 2 pleister achter elkaar is meestal niet nodig, omdat uw lichaam zich aanpast aan de reisomstandigheden.

Vergeten

Plak de pleister dan alsnog. U kunt dan wel last krijgen van klachten van reisziekte, omdat de werking van de pleister nog niet maximaal is.

Verboden

autorijden?
Het kan gevaarlijk zijn aan het verkeer deel te nemen als u dit medicijn gebruikt. Dit komt door bijwerkingen, zoals slaperigheid, duizeligheid, problemen met de concentratie en het geheugen, hallucinaties, verwardheid en wazig zien. Overleg met uw arts of u wel of niet mag autorijden.

Voor meer algemene informatie kunt u het thema 'Medicijnen in het verkeer' lezen. In dit thema leest u bijvoorbeeld wat de wet zegt over medicijnen in het verkeer. Ook vindt u adviezen waarmee u rekening moet houden als u wel (weer) mag autorijden.

alcohol drinken?
Alcohol versterkt het versuffende effect van dit middel. Ook als u hier niets van merkt, kunt u door het gebruik van alcohol erg suf worden. Beperk daarom het gebruik van alcohol en drink het liever niet.

alles eten?
U mag alles eten.

Wisselwerking

De medicijnen met de belangrijkste wisselwerkingen optreden, zijn andere middelen die het reactievermogen verminderen. Bij deze middelen is meestal op de verpakking een gele waarschuwingssticker geplakt. De effecten op bijvoorbeeld de rijvaardigheid versterken elkaar. Rijd absoluut geen auto als u twee of meer van dergelijke middelen gebruikt.

Zwangerschap

Zwangerschap
Er zijn niet veel zwangere vrouwen die dit medicijn hebben gebruikt. Daarom is niet zeker wat de risico's van dit medicijn zijn voor zwangere vrouwen en hun kind. Meld het aan uw arts en apotheker zodra u zwanger bent, of binnenkort wilt worden. Zo mogelijk kunt u overstappen op een ander medicijn.

Borstvoeding
Wilt u borstvoeding geven, overleg dan met uw arts of apotheker. Het is niet bekend of dit medicijn in de moedermelk terechtkomt en of het schadelijk voor de baby is. Mogelijk kan de arts u een ander medicijn voorschrijven, waarvan wel bekend is dat u het veilig kunt gebruiken.

Stoppen

U kunt op elk moment in één keer met het gebruik van dit middel stoppen. In zeer zeldzame gevallen kunnen misselijkheid, hoofdpijn en duizeligheid optreden als u de pleisters een aantal dagen heeft gebruikt. Heeft u veel last van deze klachten, raadpleeg dan uw arts.

Handelsinformatie

Scopolamine pleisters zijn sinds 1983 internationaal op de markt. Ze zijn op recept verkrijgbaar onder de merknaam Scopoderm.

Disclaimer

Deze tekst is opgesteld door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Deze tekst is gebaseerd op de bijsluiter van het beschreven medicijn en op andere, wetenschappelijke bronnen. Zoals medische richtlijnen, standaarden en literatuur. Bent u benieuwd hoe het apotheek.nl-team dit doet? Bekijk dan de video. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst. De officiële bijsluiter van dit medicijn vindt u bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen op: www.cbg-meb.nl.