Introductie

Disulfiram is een ontwenningsmiddel.

Artsen schrijven het voor bij als hulpmiddel bij verslaving aan alcohol.

Instructiefilmpje

Film 1 - Slikken van medicijnen

Highlight

• Disulfiram geeft binnen 5 tot 10 minuten nadat u alcohol drinkt vervelende klachten. Zoals benauwd zijn, misselijk voelen, hoofdpijn en hartkloppingen.
• Als hulpmiddel bij het stopppen met alcohol drinken.
• De eerste tablet werkt na 3 tot 12 uur. Heeft u net alcohol gedronken? Wacht dan 12 uur voor u disulfiram slikt. Als u stopt met disulfiram, kunt u nog 2 weken vervelende klachten krijgen na het drinken van alcohol.
• U kunt ook vervelende klachten krijgen als u met alcohol in contact komt, bijvoorbeeld als u het inademt. 
• Bijwerking: hoofdpijn en knoflooksmaak. Verdwijnt dit niet binnen 1 tot 2 weken? Raadpleeg dan uw arts.
• Andere bijwerkingen zijn huiduitslag, geen stijve penis kunnen krijgen bij opwinding (impotentie), minder zin in vrijen en schade aan de lever.
• U kunt slaperig, moe of duizelig worden. Rijd dan de eerste paar dagen geen auto. Rijd daarna alleen als u geen last heeft van deze bijwerkingen.
• Bent u zwanger? Of wilt u zwanger worden? Alcohol drinken tijdens de zwangerschap is schadelijk voor de baby. Bij combinatie van dit medicijn met alcohol tijdens de zwangerschap bestaat een risico op aangeboren afwijkingen. Daarom is het beter om te stoppen met alcohol, zonder dit medicijn te gebruiken. Overleg met uw arts of apotheker.
• Geeft u borstvoeding? Het is niet bekend of dit medicijn in de moedermelk komt. En het is niet zeker of dit medicijn veilig is voor de baby. Vraag aan uw arts of u dit medicijn mag gebruiken.

Download de samenvatting 

Werking

Alcoholontwenning

Dit medicijn wordt gebruikt om mensen te weerhouden alcohol te drinken.

Verschijnselen
U bent verslaafd aan alcohol als u meer dan 21 glazen alcohol per week drinkt (mannen) of meer dan 14 glazen (vrouwen). Ook als u drinkt om spanningen, somberheid of angst kwijt te raken of als u op ongepaste momenten drinkt, zoals voor u naar uw werk gaat. Tenslotte gaat (de behoefte) aan alcohol een heel belangrijke plek in uw leven innemen.

Als u wilt stoppen kunnen ontwenningsverschijnselen (afkickverschijnselen) ontstaan, zoals  een ziek gevoel, klamme en koude huid, kippenvel, zweten en misselijkheid. Als u dan alcohol gebruikt verdwijnen deze verschijnselen weer. De behoefte om alcohol te gebruiken om ontwenningsverschijnselen tegen te gaan wordt lichamelijke afhankelijkheid genoemd.

Er is ook een grote geestelijke afhankelijkheid. Dat wil zeggen dat u heel sterk naar alcohol blijft verlangen, soms nog jaren nadat u bent gestopt. Hierdoor is de kans dat u weer te veel gaat drinken vrij groot.

Behandeling
De behandeling van een alcoholverslaving begint vaak in een ontwenningskliniek. Onder begeleiding stopt men met alcohol en krijgt men hulp om de eerste dagen met ontwenningsverschijnselen door te komen. Om deze verschijnselen te bestrijden kan de arts rustgevende medicijnen voorschrijven, zoals chloordiazepoxide of lorazepam. Ook andere medicijnen zoals clonidine of bepaalde middelen tegen epilepsie kunnen de eerste dagen nuttig zijn. Deze periode wordt wel detoxificatie of ontgifting genoemd.

Daarna krijgt men medicijnen om te voorkomen dat men weer verslaafd raakt, zoals naltrexon, acamprosaat of beide. Als deze niet voldoende helpen of niet gebruikt kunnen worden kan de arts disulfiram voorschrijven.

Werking en effect
Disulfiram zorgt dat afbraakproducten van alcohol het lichaam minder snel verlaten. Dit veroorzaakt binnen 5 tot 10 minuten na alcoholgebruik onaangename lichamelijke effecten, zoals benauwdheid, rood gezicht, bonzende hoofdpijn, misselijkheid en hartkloppingen. Deze nare verschijnselen moet mensen weerhouden alcohol te gebruiken. De verschijnselen kunnen ook optreden als mensen op een andere manier met alcohol in contact komen, bijvoorbeeld als alcohol wordt ingeademd.

Deze verschijnselen duren 1 of meer uren. Na een periode van slaap zijn de verschijnselen meestal geheel over. 

Na inname van de eerste tablet kan het 3 tot 12 uur duren voor de reactie bij alcoholgebruik optreedt. Na inname van de laatste tablet kan de reactie op alcoholgebruik nog tot 2 weken optreden. Gebruik de tablet niet eerder dan 12 uur na de laatste alcoholinname.

Voor veel mensen blijkt het moeilijk de behandeling vol te houden. Bij het gebruik van disulfiram hoort psychotherapie en sociale begeleiding. Het werkt het best als het medicijn onder toezicht wordt geslikt.

Verslaving

Hoe disulfiram bij verslaving aan alcohol werkt, kunt u lezen in de tekst over alcoholontwenning.
 

Bijwerkingen

Als u alcohol gebruikt of met alcohol in contact komt (bijvoorbeeld als u het inademt)

• Benauwdheid, rood gezicht, bonzende hoofdpijn, zweten, dorst, misselijkheid, braken, duizeligheid, wazig zien, hartkloppingen en verwardheid. Deze verschijnselen ontstaan meestal binnen 5 tot 10 minuten na het alcoholgebruik. De verschijnselen duren een half uur tot enkele uren. Na een periode van slaap zijn de verschijnselen meestal geheel over.
  In zeldzame gevallen kan bij inname van een grote hoeveelheid alcohol bewusteloosheid, hartritmestoornissen, hartinfarct of ernstig hartfalen ontstaan. Mensen met angina pectoris (hartkramp), hartfalen of mensen die een hartinfarct hebben gehad hebben meer kans op deze bijwerking. Voor hen is het beter om andere medicijnen voor alcoholontwenning te gebruiken of op een andere manier van de alcohol af te komen.
  Waarschuw uw arts bij pijn op de borst, benauwdheid of hartkloppingen.

Als u geen alcohol gebruikt

Soms (bij 10 tot 30 op de 100 mensen)

• Slaperigheid, vermoeidheid en hoofdpijn

  Dit gaat meestal binnen een paar dagen tot 2 weken over.

• Metaalachtige of knoflookachtige nasmaak

  Dit gaat meestal binnen een paar dagen tot 2 weken over.

• Huiduitslag, zoals acne, Zelden wijst dit op overgevoeligheid (zie Zelden)

• Seksuele stoornissen, zoals impotentie, minder zin in vrijen of, zeer zelden, meer zin in vrijen

Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)

• Beschadiging van de lever. Waarschuw uw arts als u gele verkleuring van de huid en slijmvliezen, donkere urine, jeuk, buikpijn of misselijkheid krijgt.

  Deze bijwerking ontstaat vaker bij een hoge dosering.

• Disulfiram kan bestaande psychische klachten verergeren, zoals schizofrenie (psychose). U kunt dan hallucinaties (waandenkbeelden) krijgen.

  Zorg ervoor dat uw arts op de hoogte is van deze klachten voordat u het gaat gebruiken.

• Overgevoeligheid voor dit medicijn. Dit merkt u aan huiduitslag en jeuk.

  Raadpleeg bij deze verschijnselen uw arts. Geef aan de apotheker door dat u overgevoelig bent voor disulfiram. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u het medicijn niet opnieuw krijgt.

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Zenuwaandoeningen. U kunt hierdoor slappe spieren krijgen, moeite met zien en het waarnemen van kleuren, zenuwontstekingen en pijnlijke armen en benen.

  De arts zal u op deze bijwerkingen controleren.

Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen

Gebruik

Kijk voor de juiste dosering altijd op het etiket van de apotheek.

Hoe?
Soms laat de arts u eerst een proefdronk met alcohol gebruiken om het effect van disulfiram te testen. Op deze manier weet u wat u van dit medicijn kunt verwachten.

• Bruistabletten: eerst uiteen laten vallen in een kwart glas water of vruchtensap.
• Gewone tabletten: innemen met een half glas water.

Wanneer?

• Neem dit medicijn alleen in als u de afgelopen 12 uur geen alcohol heeft gebruikt.
• U mag het medicijn innemen op elk moment van de dag. Het beste kunt u vaste tijdstippen kiezen. Bij voorkeur 's ochtends, dan vergeet u minder snel een dosis.
• De eerste 2 of 3 dagen slikt u elke dag een dosis. Na deze 'oplaaddosis' kunt u dit medicijn op 2 manieren gebruiken. U kunt een dosis elke dag innemen, of 2 keer per week een wat grotere dosis.
• Vanaf 12 uur na inname van de eerste tablet bent u zeker van een onaangename reactie op alcoholgebruik. Deze reactie kan ook al eerder optreden. Gebruik dus geen alcohol meer meteen na inname van de tablet.

Vergeten

• Als u dit medicijn 1 keer per dag gebruikt: duurt het meer dan 8 uur voor u de volgende dosis normaal inneemt? Neem de vergeten dosis alsnog in. Duurt het minder dan 8 uur? Sla dan de vergeten dosis over. Neem nooit een dubbele dosis.
• Als u dit medicijn 2 of 3 keer per week gebruikt: duurt het nog meer dan 24 uur voor u de volgende dosis normaal inneemt? Neem de vergeten dosis dan alsnog in. Duurt het minder dan 24 uur? Sla de vergeten dosis. U kunt ook de vergeten dosis innemen en uw weekschema aanpassen. Overleg met uw arts.

Ook als u een tablet vergeet of overslaat zullen de onaangename effecten van alcohol nog optreden.

Verboden

autorijden?
Het kan gevaarlijk zijn aan het verkeer deel te nemen als u dit medicijn gebruikt. Dit komt door bijwerkingen, zoals slaperigheid, vermoeidheid en duizeligheid. U mag de eerste paar dagen dat u dit medicijn gebruikt niet autorijden.

Na een paar dagen zijn de meeste mensen voldoende gewend geraakt aan de effecten. U mag dan weer autorijden. Maar doe dat alleen als u geen last meer heeft van de bijwerkingen.

Let op: ook een (eerdere) behandeling voor een verslaving kan een reden zijn dat u niet mag autorijden. Overleg met uw arts of dat bij u het geval is. Wilt u meer informatie over autorijden bij bepaalde aandoeningen? Kijk dan op de website van het CBR.

Voor meer algemene informatie kunt u het thema 'Medicijnen in het verkeer' lezen. In dit thema leest u bijvoorbeeld wat de wet zegt over medicijnen in het verkeer. Ook vindt u adviezen waarmee u rekening moet houden als u wel (weer) mag autorijden.

alcohol drinken?
Dit medicijn is bedoeld om de behoefte aan alcohol tegen te gaan. Inname van alcohol veroorzaakt onaangename lichamelijke verschijnselen. Gebruik daarom geen alcohol, ook geen kleine hoeveelheden.

alles eten?
U mag alles eten, mits het voedsel geen alcohol bevat. Denk er aan dat veel voedingsmiddelen alcohol bevatten, zoals kersenbonbons maar ook bijvoorbeeld sommige sauzen. Ook van gekookt voedsel dat bereid is met wijn, of een andere alcoholhoudende drank, bent u niet zeker dat het alcoholvrij is. Zelfs een klein beetje alcohol kan al onaangename verschijnselen geven.

Wisselwerking

Dit medicijn heeft wisselwerkingen met andere medicijnen. In de tekst hieronder staan alleen de werkzame stoffen van deze medicijnen, dus niet de merkname. Of uw medicijn een van die werkzame stoffen bevat, kunt u nagaan in uw bijsluiter onder het kopje 'samenstelling'.

De medicijnen waarmee de belangrijkste wisselwerkingen optreden, zijn de volgende.

• Medicijnen die alcohol of propyleenglycol bevatten. Propyleenglycol kan dezelfde verschijnselen geven als alcohol. Gebruik daarom geen medicijnen die alcohol of propyleenglycol bevatten, zoals homeopathische druppels en drankjes.
  De volgende medicijnen tegen hiv bevatten alcohol of propyleenglycol: ritonavir drank, ritonavir zachte capsules, lopinavir/ritonavir drank, fosamprenavir drank en tipranavir drank en capsules. U kunt altijd in de apotheek navragen of een product alcohol of propyleenglycol bevat.
• De antistollingsmedicijnen, acenocoumarol en fenprocoumon. Disulfiram kan de werking van acenocoumarol en fenprocoumon versterken. Meld het aan de trombosedienst als u disulfiram gaat gebruiken. Ook als de dosering van disulfiram wijzigt of als u stopt met disulfiram, moet u de trombosedienst hierover inlichten.
• Fenytoïne, een medicijn tegen epilepsie en zenuwpijn. Disulfiram versterkt de bijwerkingen van fenytoïne. Als u toch disulfiram moet gebruiken, zal de arts de hoeveelheid fenytoïne in het bloed vaker controleren, Als u merkt dat u problemen krijgt met zien en spreken, coördinatiestoornissen en slaperigheid, moet u uw arts waarschuwen.
• Theofylline, een medicijn tegen benauwdheid (copd). Disulfiram versterkt de bijwerkingen van theophylline. Uw arts zal daarom de hoeveelheid theofylline in het bloed vaker controleren. Als de hoeveelheid theofylline te hoog wordt, kunt u last krijgen van maagklachten, hoofdpijn, duizeligheid en epileptische aanvallen. Waarschuw bij deze verschijnselen uw arts.
• Metronidazol (een medicijn tegen infecties). U kunt ernstige psychische bijwerkingen krijgen. Als u disulfiram gebruikt en een antibioticum nodig heeft, kan de arts u een ander antibioticum voorschrijven. De kans op psychische bijwerkingen blijft bestaan tot 2 weken na stoppen van disulfiram.

Twijfelt u eraan of een van de bovenstaande wisselwerkingen voor u van belang is? Neem dan contact op met uw apotheker of arts.

Zwangerschap

Zwangerschap
Alcohol drinken tijdens de zwangerschap is schadelijk voor de baby. Het is niet bekend of disulfiram veilig is voor de baby. Bij gebruik van dit medicijn in combinatie met alcohol tijdens de zwangerschap bestaat een risico op aangeboren afwijkingen. Daarom kunt u beter stoppen met alcohol drinken, zonder dit medicijn te gebruiken. Overleg hierover met uw arts of apotheker.

Borstvoeding
Het gebruik van alcohol tijdens het geven van borstvoeding kan schadelijk zijn voor de baby. Het is niet bekend of disulfiram in de moedermelk terechtkomt en of het schadelijk is voor de baby. Wilt u borstvoeding geven, overleg dan met uw arts of apotheker.

Stoppen

U kunt op elk moment in één keer stoppen met dit medicijn. Bedenk wel dat na inname van de laatste tablet de reactie op alcoholgebruik nog tot 2 weken kan optreden.

Handelsinformatie

Ja, u heeft een recept nodig.

Disulfiram is sinds 1948 internationaal op de markt. Het is op recept verkrijgbaar onder de merknamen Antabus en Refusal in tabletten.

Disclaimer

Deze tekst is opgesteld door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Deze tekst is gebaseerd op de bijsluiter van het beschreven medicijn en op andere, wetenschappelijke bronnen. Zoals medische richtlijnen, standaarden en literatuur. Bent u benieuwd hoe het apotheek.nl-team dit doet? Bekijk dan de video. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst. De officiële bijsluiter van dit medicijn vindt u bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen op: www.cbg-meb.nl.