Introductie

Pertuzumab is een monoklonaal antilichaam. Dit is een doelgerichte kankerremmende stof ('targeted therapy'). Het kan aan onderdelen van een kankercel vast gaan zitten en deze daardoor onschadelijk maken.

Artsen schrijven pertuzumab voor bij bepaalde vormen van borstkanker.

Highlight

• Pertuzumab bindt zich aan kankercellen (monoklonaal antilichaam) en remt hierdoor de groei van kanker.
• Bij bepaalde vormen van borstkanker.
• U krijgt het infuus in uw bloedvat in het ziekenhuis.
• Bijwerkingen: maagdarmklachten zoals misselijk zijn, zuurbranden, overgeven, buikpijn, diarree en verstopping. Zorg dat u extra drinkt als u diarree heeft of moet overgeven.
• Andere bijwerkingen: bijwerkingen in het bloed, duizelig zijn, huiduitslag, benauwd zijn en hoesten.
• Vraag advies wat u tegen de bijwerkingen kunt doen. Haren gaan ongeveer 1 maand na de behandeling weer groeien.
• U mag tijdens en tot 6 maanden na de behandeling niet zwanger worden. Dit medicijn is mogelijk schadelijk voor de baby in uw buik. Overleg met uw arts over betrouwbare anticonceptie.
• Geef geen borstvoeding als u dit medicijn gebruikt. Het is niet zeker of dit medicijn in de moedermelk terechtkomt. Als het in de moedermelk terecht komt kan het schadelijk zijn voor de baby.

Werking

Kanker

Kanker is een verzamelnaam voor meer dan honderd verschillende aandoeningen, waarbij lichaamscellen zich ongeremd delen. Het gevolg is tumoren (gezwellen) of afwijkingen in bloed en lymfebanen. Het is een erge ziekte die dodelijk kan zijn als je er niets aan doet.

Door nieuw onderzoek is in deze tijd goede behandeling voor veel soorten kanker mogelijk. Bij snelle behandeling voorkomt u dat een kankergezwel doorgroeit in het omringende weefsel of dat het uitzaait. Bij uitzaaiingen ontstaat kanker op andere plaatsen in het lichaam.

Oorzaak
In elke cel zit DNA. DNA heeft de erfelijke eigenschappen van ons lichaam, zoals de bloedgroep en de kleur van de ogen. Door het DNA weten cellen wat ze moeten doen, bijvoorbeeld ook hoe snel ze zich moeten delen. Bij een celdeling ontstaan uit 1 cel 2 dochtercellen, met precies hetzelfde DNA als de moedercel. Als het stukje DNA dat de celdeling bestuurt beschadigd raakt, kan de cel zich sneller gaan delen. De dochtercellen van elke cel hebben dezelfde schade in het DNA. Daardoor gaan ook deze cellen zich ongeremd delen, met kanker tot gevolg.

Hoe de schade in het DNA ontstaat, is vaak onbekend. Het lijkt soms te komen door chemische stoffen als teer in tabaksrook, of door asbest, alcohol, te veel of te vet voedsel, straling of door een erfelijke aanleg.

Verschijnselen
Kanker is een verraderlijke ziekte. Elke kankersoort veroorzaakt weer andere klachten. In het beginstadium zijn er vaak helemaal geen verschijnselen. Pas als een kankergezwel tegen zenuwen aandrukt, is pijn te voelen.

Sommige klachten komen bij bijna alle kankersoorten voor, zoals erge moeheid, gebrek aan eetlust en sterke vermagering (bijvoorbeeld meer dan 3 kilo per maand).

Bij borstkanker kunt u een knobbeltje voelen in de borst, kan de huid indeuken of juist rood en gezwollen zijn, en kan er vocht uit de tepel komen of kan de tepel naar binnen trekken. Neem bij deze verschijnselen contact op met uw arts.

Behandeling
De behandeling hangt af van het type borstkanker en de fase van de ziekte. Operatie, chemotherapie met medicijnen tegen kanker en bestraling zijn de meest voorkomende behandelingsmethoden. 

Artsen  schrijven pertuzumab voor bij een bepaalde vorm van borstkanker. Het wordt daarbij gecombineerd met trastuzumab (een ander medicijn tegen kanker) en chemotherapie.

Werking
Pertuzumab bindt zich aan eiwitten in de kankercellen die nodig zijn voor de deling. En remt hierdoor de groei van kankercellen.

Bijwerkingen

Dit medicijn heeft een krachtige werking op de celdeling, niet alleen van kankercellen maar ook van gezonde lichaamscellen. Hierdoor kunnen bijwerkingen ontstaan, bijvoorbeeld op plaatsen waar de cellen zich van nature snel delen. Dit zijn de slijmvliezen van mond, maag en darmen, de huid, de haren en het bloed.

Door de lijst van bijwerkingen kan het lijken dat het medicijn erger is dan de kwaal. Maar de bijwerkingen komen lang niet bij iedereen in dezelfde mate voor. Ook gaan de bijwerkingen vaak langzaam over.

De belangrijkste bijwerkingen zijn de volgende.

Soms (bij 10 tot 30 op de 100 mensen)

• Bijwerkingen in het bloed. Deze bijwerkingen ontstaan door te weinig rode en witte bloedcellen en bloedplaatjes. 

  • Neem contact op met uw arts bij: onverklaarbare koorts of keelpijn, blaren in de mond en keel, onverklaarbare bloedneuzen, onderhuidse bloedinkjes en blauwe plekken en erge moeheid. Door te weinig witte bloedcellen bent u ook gevoeliger voor infecties door virussen, bacteriën of schimmels.
  • Neem altijd contact op met uw arts bij infecties zoals verkoudheid, keelontsteking, griep, steenpuisten en andere huidinfecties.
  • Tijdens de behandeling zal de arts uw bloed regelmatig controleren. Als er te weinig rode of witte bloedcellen of bloedplaatjes zijn, zal de arts de dosering aanpassen. Het bloed herstelt zich weer als de kuur is afgelopen.

• Maagdarmklachten, zoals misselijk zijn, overgeven, buikpijn, minder eetlust, verstopping en diarree. Ook maagpijn, zuurbranden en een opgeblazen gevoel.

  • Deze bijwerkingen ontstaan door ontsteking van de slijmvliezen van slokdarm, maag en darmen. De klachten beginnen meestal op de eerste dag van de behandeling en kunnen een paar dagen blijven. 
  • De arts kan een maagbeschermer voorschrijven om maagpijn en brandend maagzuur te bestrijden. Ook heeft u minder kans op een maagbloeding.
  • Bij misselijk zijn schrijft de arts een antibraakmiddel voor. Mogelijk helpt het om vaker te eten, maar dan kleine beetjes. Van overgeven kunt u uitdrogen. Zorg dat u extra drinkt. Blijft u misselijk of moet u vaker dan 1 keer op een dag overgeven? Overleg dan met uw arts.

• Haaruitval en kaalheid. 

  Niet alleen van hoofdhaar, maar ook van wenkbrauwen, wimpers, oksel- en schaamhaar. Na de behandeling zal het haar na ongeveer 1 maand weer gaan groeien.

• Doof of tintelend gevoel in handen of voeten.

• Duizelig zijn

  Als u zich duizelig voelt, sta dan niet te snel op uit bed of van een stoel. U kunt dan het best even liggen en de benen wat hoger leggen, bijvoorbeeld op een kussen. Blijft u last houden? Bespreek dit dan met uw arts.

• Huiduitslag, jeuk en een droge huid. 

  Zelden komt huiduitslag door overgevoeligheid (zie overgevoeligheid door dit medicijn).

• Smaakverlies of een ongewone smaak in de mond.

• Zwak gevoel

• Slapeloosheid en moeheid

• Benauwd zijn en hoesten

• Opvliegers 

• Pijn, zoals hoofdpijn, gewrichtspijn, spierpijn en pijn in de armen en benen.

• Opgezwollen enkels en onderbenen. 

  Dit komt door te veel verwijding van de bloedvaten in de benen. Raadpleeg uw arts als u hier last van heeft.

• Zenuwbeschadiging

  Krijgt u last van een doof of tintelend gevoel in de huid? Raadpleeg dan uw arts.

• Een ontsteking van het slijmvlies in uw mond. 

  U kunt last hebben van pijn, een rode mond en een branderig gevoel in uw mond. Raadpleeg uw arts als u hier last van heeft.

• Tranende ogen

• Nagelproblemen 

  Zelden ontsteking van de nagelriem door bacteriën. Uw nagel doet dan pijn en is rood en opgezwollen.

• Klachten door het infuus.

  Zoals misselijk zijn, koorts, koude rillingen, moe zijn, hoofdpijn, opvliegers, pijn in de spieren en gewrichten. Deze klachten ontstaan wanneer u het infuus krijgt. Waarschuw dan uw arts.

Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)

• Overgevoeligheid voor dit medicijn. 

  • Dit merkt u aan huiduitslag en galbulten. 
  • Een ernstige overgevoeligheid merkt u aan benauwd zijn, flauwvallen of een zwelling van het gezicht, keel, lippen, mond of tong. U kunt hierbij erg benauwd worden. Ga dan onmiddellijk naar een arts of naar de Eerste-hulpdienst.
  • Als u overgevoelig bent, mag u dit medicijn in de toekomst niet meer gebruiken. Geef dat door aan de apotheker. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u dit medicijn niet opnieuw krijgt.

• Hartfalen, doordat de hartspier minder werkt.

  U merkt dat aan kortademig en benauwd zijn of het vasthouden van vocht (dikke enkels en voeten). Waarschuw uw arts als u hier last van krijgt.

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Een ernstige longziekte. 

  Heeft u het opeens benauwd en heeft u koorts? Bel dan meteen de arts. 

• Vocht tussen de vliezen van de longen.

  U merkt dit aan pijn of druk op de borst, vooral als u inademt. Ook kunt u last hebben van kortademig zijn en hoesten zonder slijm. Heeft u hier last van? Waarschuw dan uw arts.

Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen

Gebruik

Hoe?
Dit medicijn wordt in het ziekenhuis gegeven door een gespecialiseerde verpleegkundige of arts. U krijgt dit medicijn via een infuus in uw bloedvat. Het infuus duurt 30 tot 60 minuten. Na het infuus moet u een paar uur in het ziekenhuis blijven. Zo kan de arts of verpleegkundige er op letten of u goed op het infuus reageert.

U krijgt dit medicijn samen met trastuzumab (een andere doelgerichte kankerremmende stof) en chemotherapie.

Wanneer?
Per situatie is er een ander soort behandeling met een ander toedienschema. Uw arts bepaalt dit voor iedere patiënt apart.

Hoe lang?
Het ligt aan uw ziekte hoe lang u dit medicijn moet gebruiken. Uw arts bepaalt dit voor iedere patiënt apart. Meestal krijgt u dit medicijn zolang het effect heeft op uw ziekte.

Vergeten

Dit medicijn wordt door uw arts of verpleegkundige gegeven. Bent u de afspraak vergeten? Neem dan zo snel mogelijk contact op met de arts of verpleegkundige voor een nieuwe afspraak.

Verboden

Autorijden?
Ja, dat kan. Dit medicijn heeft geen invloed op hoe goed u kunt autorijden.

Alcohol drinken?
Alcohol irriteert de slijmvliezen van het maagdarmkanaal. U heeft daardoor meer kans op bijwerkingen van de maag en darmen. Drink daarom liever geen alcohol tijdens de behandeling met pertuzumab en zolang u last heeft van uw maag en darmen.

Alles eten?
U kunt alles eten wat uw maag verdraagt. Sommige soorten voedsel kunt u beter niet eten als u last heeft van uw maag.

Meer adviezen bij maagklachten kunt u vinden bij Maagklachten.

Wisselwerking

Er zijn van dit medicijn geen belangrijke wisselwerkingen met andere medicijnen bekend.

Zwangerschap

Zwangerschap
Gebruik dit medicijn NIET als u zwanger bent of wilt worden. Er is een grote kans dat het medicijn een aangeboren afwijking bij het kind veroorzaakt. Tijdens de behandeling en tot 6 maanden daarna mag u niet zwanger worden. Bespreek met uw arts een betrouwbare anticonceptiemethode.

Borstvoeding
Geef GEEN borstvoeding als u dit medicijn gebruikt. Het is niet bekend of dit medicijn in de moedermelk terechtkomt. Als het in de moedermelk komt, kan het ernstige bijwerkingen bij de baby geven.

Stoppen

Een behandeling met dit medicijn kan zwaar en moeilijk vol te houden zijn, ook al helpt het u de ziekte te bestrijden. Wordt de behandeling u te zwaar? Bespreek dat dan met uw arts of verpleegkundige. Samen kunt u de bijwerkingen bespreken en kijken of er een ander medicijn geschikter is.

Handelsinformatie

Pertuzumab is sinds 2012 internationaal op de markt. Het is op recept verkrijgbaar als infuusoplossing onder de merknaam Perjeta.

Disclaimer

Deze tekst is opgesteld door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Deze tekst is gebaseerd op de bijsluiter van het beschreven medicijn en op andere, wetenschappelijke bronnen. Zoals medische richtlijnen, standaarden en literatuur. Bent u benieuwd hoe het apotheek.nl-team dit doet? Bekijk dan de video. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst. De officiële bijsluiter van dit medicijn vindt u bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen op: www.cbg-meb.nl.