Introductie

Certolizumab pegol onderdrukt afweerreacties van het lichaam. Het hoort tot de TNF-alfa remmers, dat zijn medicijnen tegen ontstekingen. Pegol is toegevoegd aan certolizumab om het een langere werkingsduur te geven. In het lichaam splitst pegol zich af, waarna de werkzame stof certolizumab vrijkomt.
Certolizumab is een biological. Dit betekent dat het door levende cellen in celkweken wordt gemaakt.

Artsen schrijven de injectie voor bij reumatoïde artritis, de ziekte van Bechterew, psoriasis met gewrichtsontsteking (artritis psoriatica) en plaque psoriasis (grote 'plakkaten' psoriasis op de huid). Het wordt soms voorgeschreven bij de darmontsteking ziekte van Crohn.

Highlight

• Certolizumab onderdrukt de lichaamsafweer en remt ontstekingen.
• Bij gewrichtsontstekingen (reuma, de ziekte van Bechterew) en bij de huidziekte psoriasis. Soms bij de darmontsteking ziekte van Crohn.
• Meestal merkt u binnen 3 tot 4 maanden dat de ziekte rustiger wordt. Merkt u binnen 3 tot 4 maanden geen effect? Dan zal uw arts een ander medicijn voor u zoeken.
• U krijgt de injecties in het ziekenhuis, meestal 1 keer per 2 weken, soms 1 keer per 4 weken.
• U kunt irritatie, pijn of roodheid krijgen op de plaats van de injectie. Dit trekt vanzelf weg.
• Andere bijwerkingen: infecties, misselijkheid, hoofdpijn, tintelingen of een doof gevoel in handen of voeten, huiduitslag.
  Ook kan uw bloeddruk stijgen. Uw arts zal uw bloeddruk regelmatig controleren.
• Bloedafwijkingen kunnen ontstaan na enkele weken tot maanden. De arts zal uw bloed daarom regelmatig controleren. Krijgt u keelpijn, koorts of krijgt u snel blauwe plekken? Waarschuw dan uw arts.

Werking

Reumatoïde artritis

Verschijnselen
Reumatoïde artritis (RA) is een ontsteking van de gewrichten. Het geeft pijn, stijfheid en zwelling in de gewrichten van bijvoorbeeld handen, polsen, enkels of voeten. Meestal zijn de verschijnselen zowel links als rechts in dezelfde gewrichten aanwezig. Door de ontsteking wordt het gewricht dik en gevoelig, soms ook warm. Op den duur raken de gewrichten beschadigd.

Oorzaak
Reumatoïde artritis is een auto-immuunziekte. Dat betekent dat het lichaam antistoffen maakt tegen eigen lichaamscellen, in dit geval van de gewrichten.
Er komt daarbij onder andere ook een eiwit vrij: tumor-necrose-factor-alfa (TNF-alfa). Dit eiwit richt zich tegen het lichaam en verergert zo de ontsteking en beschadiging van het gewricht.

Het is onbekend waarom het lichaam zich keert tegen de eigen cellen.

Werking
Certolizumab remt in het lichaam het eiwit tumor-necrose–factor-alfa (TNF-alfa). Hierdoor vermindert de ontsteking en wordt reumatoïde artritis afgeremd.

Certolizumab is een DMARD: een zogenaamde Disease Modifying Antirheumatic Drug. Dit zijn medicijnen die de schade aan de gewrichten door reuma kunnen afremmen. Ze hebben geen snel effect op de pijn, maar ze kunnen de ontstekingsverschijnselen onderdrukken.

Behandeling
Artsen schrijven certolizumab voor als andere DMARD's, zoals etanercept of adalimumab, onvoldoende effect hebben. Artsen schrijven het meestal samen met methotrexaat voor.

Effect
Net als de andere DMARD's werkt certolizumab niet meteen. De werking is meestal binnen 3 maanden merkbaar.

Ziekte van Bechterew

Verschijnselen
De ziekte van Bechterew wordt ook wel spondylitis ankylopoëtica of spondylo-artritis (SA) genoemd. Bij deze aandoening zijn de gewrichten tussen de ruggenwervels en tussen wervelkolom en het bekken ontstoken.

Gevolg is een pijnlijke stijve rug, die vooral in de ochtend na het opstaan problemen geeft. Door te bewegen verdwijnen de pijn en de stijfheid geleidelijk. In een vergevorderd stadium kunnen de rugwervels met elkaar vergroeid raken, waardoor een kromme rug kan ontstaan.

Behalve de ruggenwervelgewrichten kunnen ook knieën, heupen en schouders ontstoken zijn. Verder kunnen pezen, zoals de achillespees in de hiel, ontstoken raken.  De vingers en voeten gaan hierdoor pijn doen. Ten slotte hebben sommige Bechterew-patiënten regelmatig oogontstekingen of huid- of darmziekten.

Oorzaak
De oorzaak van de ziekte van Bechterew is nog onbekend. De ziekte wordt beschouwd als een reumatische aandoening, maar is niet hetzelfde als reumatoïde artritis. In bepaalde families komt de ziekte vaker voor.
Er komt daarbij onder andere een eiwit vrij: tumor-necrose-factor-alfa (TNF-alfa). Dit eiwit richt zich tegen het lichaam en verergert zo de ontsteking en beschadiging van de gewrichten en pezen.

Behandeling
De behandeling is erop gericht om de pijn en ontsteking te remmen en kromgroeien te voorkomen. De arts zal in eerste instantie pijnstillende ontstekingsremmers, zoals ibuprofen, diclofenac of naproxen voorschrijven. Bovendien zult u uitleg krijgen over oefeningen die u kunt doen om de wervelkolom soepel te houden. Als dit niet voldoende werkt, kan de arts overgaan tot het voorschrijven van medicijnen die de schade aan de gewrichten door ontsteking kunnen afremmen, zoals certolizumab.

Werking
Certolizumab remt in het lichaam het eiwit tumor necrose factor TNF-alfa. Hierdoor vermindert de ontsteking en wordt de ziekte van Bechterew afgeremd.

Cetolizumab is een DMARD: een zogenaamde Disease Modifying Antirheumatic Drug. Dit zijn medicijnen die de schade aan de gewrichten door de ziekte van Bechterew kunnen afremmen. Ze hebben geen snel effect op de pijn, maar ze kunnen de ontstekingsverschijnselen onderdrukken.

Effect
Net als de andere DMARD's werkt certolizumab niet meteen. De werking is meestal binnen 3 maanden merkbaar.

Psoriasis

Verschijnselen
Bij psoriasis is de huid ontstoken en schilferig. Ook jeukt de huid vaak. De klachten variëren sterk; er zijn perioden met weinig klachten, afgewisseld met perioden met heftige verschijnselen. De ernst van de aandoening varieert van 1 tot 2 kleine plekjes tot uitgebreide schilfering van de huid. Vaak zijn ook de nagels aangedaan. Als er grote stukken ('plakkaten') psoriasis op de huid zijn, dan heet dit plaque psoriasis. Ongeveer 1 op de 20 psoriasispatiënten krijgt ook last van ontstoken gewrichten. De gewrichten zijn dan pijnlijk, warm en gezwollen. Deze vorm van psoriasis wordt artritis psoriatica genoemd.

Oorzaak
Het is onbekend wat de oorzaak is van psoriasis. Men vermoedt dat psoriasis een auto-immuunziekte is. Dat betekent dat het lichaam antistoffen maakt tegen eigen lichaamscellen, in dit geval van de huid en gewrichten. Er komt daarbij onder andere een eiwit vrij: tumor-necrose-factor-alfa (TNF-alfa). Dit eiwit richt zich tegen het lichaam en verergert zo de ontsteking en beschadiging van de gewrichten. We weten niet waarom het lichaam zich keert tegen de eigen cellen.

Behandeling psoriasis
Artsen schrijven bij psoriasis in eerste instantie huidmiddelen voor die de ontsteking en schilfering tegengaan, zoals bijnierschorshormonen (corticosteroïden) of calcitriol. Als deze onvoldoende helpen, zal de arts lichttherapie (PUVA), ciclosporine of methotrexaat voorschrijven. Als deze middelen ook niet helpen en als de psoriasis ernstig is, kan de arts certolizumab voorschrijven.

Behandeling artritis psoriatica
Artsen schrijven bij artritis psoriatica in eerste instantie pijnstillers en ontstekingsremmers van het NSAID-type voor. Als dit onvoldoende werkt, zal de arts een DMARD voorschrijven, zoals certolizumab. DMARD staat voor Disease Modifying Antirheumatic Drug. Dit zijn medicijnen die de schade aan de gewrichten door ontsteking kunnen afremmen.

Werking
Certolizumab remt in het lichaam het eiwit tumor necrose factor TNF-alfa, dat ontstaat bij ontstekingen zoals bij psoriasis. Hierdoor vermindert de ontsteking en wordt de psoriasis afgeremd.

Effect
Net als andere DMARD's werkt certolizumab niet meteen. De werking is meestal binnen 3 tot 4 maanden merkbaar.

Ziekte van Crohn

Bij de ziekte van Crohn is de darm ontstoken. Er zijn perioden waarin de ziekte hevig opvlamt, en perioden dat de ziekte rustig is. Als de ziekte opvlamt is er sprake van diarree, vaak bloederig, vermagering, ontstekingen en fistels. 

De behandeling bestaat uit ontstekingsremmende medicijnen, zoals mesalazine, bijnierschorshormonen (corticosteroïden) of een combinatie van beide. Als deze niet voldoende werken, schrijft de arts sterkere medicijnen voor, zoals methotrexaat, azathioprine, adalimumab of infliximab. Als deze onvoldoende werken of niet gebruikt kunnen worden, schrijft de arts soms certolizumab voor.

Bijwerkingen

Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)

• Roodheid, pijn en zwelling op de plaats van de injectie. Dit verdwijnt vanzelf.

• Infecties, zoals huidinfecties of zweren, griep en gordelroos. Zeer zelden kunnen schimmelinfecties, een ernstige infectie in het bloed (sepsis)of tuberculose ontstaan. Dit komt omdat de lichaamseigen afweer is verminderd. Krijgt u koorts, gaat u zweten, aanhoudend hoesten, wordt u kortademig of verliest u gewicht? Waarschuw dan altijd uw arts.

   

  Voor, tijdens en tot 5 maanden na de laatste injectie zal de arts uw longen laten controleren, onder andere op tuberculose.

• Hoofdpijn, migraine

• Tintelingen of een doof gevoel in uw handen of voeten

• Hoge bloeddruk. Daarom zal de arts uw bloeddruk regelmatig controleren.

   

• Maagdarmklachten, zoals misselijkheid. Zeer zelden buikpijn, opgeblazen gevoel, ontsteking of zweer in maag of darmen.

• Leverontsteking (hepatitis). Zeer zelden kan de leverontsteking het gevolg zijn van het opvlammen van een hepatitis-B-virusinfectie. U merkt een leverontsteking aan misselijkheid en braken, buikpijn, vermoeidheid, koorts, gebrek aan eetlust. Uw huid kan geel worden (geelzucht). Waarschuw bij deze verschijnselen meteen een arts.
   

• Huiduitslag, jeuk. Zeer zelden haaruitval, opvlamming van de huidafwijkingen bij psoriasis, ontstoken huid, acne, huidverkleuring, droge huid, nagelafwijkingen.
   

• Pijn, zwak gevoel
   

• Bloedafwijkingen. Waarschuw bij de volgende verschijnselen uw arts: extreme moeheid, opgezette klieren in hals en nek, keelpijn, koorts en blaren in de mond, snel blauwe plekken of bloedneuzen.

  Deze bloedafwijkingen kunnen na enkele weken tot maanden ontstaan. De arts zal uw bloed daarom regelmatig laten controleren.

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Droge mond en keel, pijn bij het slikken, ontsteking van het slijmvlies van de mond

• Opvliegers, warmtegevoel, nachtzweten en koude rillingen

• Psychische verschijnselen, zoals angst, depressiviteit, verwardheid

• Duizeligheid, draaierig gevoel, stoornis in coördinatie en evenwicht

• Zenuwpijn, trillende handen , oorsuizen, epileptische aanval (stuip). Problemen met zien, vooral bij mensen die afwijkingen aan de oogzenuw hebben.

• Droge ogen, wazig zien, ontsteking van het oogbindvlies of van de oogleden

• Longaandoeningen. U kunt dit merken aan kortademigheid, hoesten of koorts. In sommige gevallen kan een ernstige longontsteking ontstaan.

  Raadpleeg uw arts bij het optreden van deze klachten.

• Dit medicijn kan de huid gevoeliger maken voor UV-licht (zon, zonnebank). Hierdoor heeft u meer kans op zonnebrand.

  Blijf uit de zon, vooral tussen 10.00 en 15.00 uur, draag beschermende kleding, en gebruik een zonnebrandmiddel met hoge beschermingsfactor.

• Spierpijn. Meestal is de spierpijn onschuldig, maar in zeer zeldzame gevallen kan er een ernstige bijwerking op de spieren ontstaan. De verschijnselen van deze ernstige bijwerking zijn spierpijn, spierzwakte, algemeen ziek voelen, koorts, misselijkheid en braken. De spierpijn zit meestal in de kuiten of onderrug, maar ook uw hele lichaam kan zeer doen. Als u last krijgt van deze verschijnselen, moet u zo snel mogelijk uw arts raadplegen.

• Uitblijven van de menstruatie, vaginale bloedingen, pijn in de borsten

• Bij mannen: impotentie

• Hartkloppingen, hartritmestoornissen, pijn op de borst, hartfalen. Houdt u meer vocht vast (dikke enkels) of bent u kortademig? Waarschuw dan uw arts. Waarschuw uw arts ook bij pijn op de borst.

• Trombose, waarbij een bloedstolseltje een bloedvat kan afsluiten. Dit gebeurt meestal in een been, soms in de longen. Waarschuw een arts, als u een harde, rode en pijnlijke plek in uw kuit krijgt of een zwaar gevoel in het been. Of als u plotseling kortademig wordt of bloed ophoest.

   

• Te hoog cholesterol en andere bloedvetten

• Aandoening van de blaas, urinewegen of nieren. Waarschuw uw arts als u pijn voelt bij het plassen, of als u bloed in de urine ziet.

• Tumoren van de huid, de darmen en in de organen. Deze kunnen goedaardig of kwaadaardig zijn. Zeer zelden ontstaat leukemie (bloedkanker).

• Ontsteking van de wanden van bloedvaten. In zeldzame gevallen kan lupus erythematodes (LE) ontstaan. Dit begint met een vlindervormige rode uitslag in het gezicht, maar kan zich uitbreiden naar andere delen van de huid en in de organen.

• Overgevoeligheid voor dit medicijn. Dit kunt u merken aan huiduitslag, galbulten en jeuk. Raadpleeg dan uw arts.
  Een ernstige overgevoeligheid is te merken aan duizeligheid, flauwvallen, benauwdheid of een opgezwollen gezicht, lippen, mond, tong of keel.
  In zeldzame gevallen ontstaat een ernstige huidaandoening met rode vlekken en blaarvorming. De blaren ontstaan met name op de lippen en op de slijmvliezen van de mond en geslachtsdelen. Neem dan direct contact op met uw arts.
  In deze gevallen moet u onmiddellijk een arts waarschuwen of naar de Eerste-hulpdienst gaan.

  U mag dit medicijn in de toekomst niet meer gebruiken. Geef daarom aan de apotheker door dat u overgevoelig bent voor certolizumab. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u dit medicijn niet opnieuw krijgt.

Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen

Gebruik

Kijk voor de juiste dosering op het etiket van de apotheek.

Bij het medicijn hoort ook een patiëntenwaarschuwingskaart. Draag deze altijd bij u en laat hem zien aan uw zorgverleners.

Hoe?
U krijgt dit medicijn toegediend door een arts of verpleegkundige in het ziekenhuis.
Meestal krijgt u de injectie in uw bovenbeen of in uw buik, vlak onder de huid.

Wanneer?
Meestal krijgt u 1 keer per 2 weken een injectie. De eerste 3 keer zult u een dubbele dosis krijgen (dus 2 injecties), daarna is 1 injectie voldoende. Als u goed reageert op de injecties is het soms mogelijk om in plaats van 1 injectie elke 2 weken, 2 injecties elke 4 weken te krijgen.

Hoelang?
Binnen 3 tot 4 maanden moet duidelijk merkbaar zijn of het medicijn werkt. Indien het niet werkt, zal uw arts met u overleggen over andere mogelijkheden. Als het medicijn wel werkt, kunt u het langdurig gebruiken.

Vergeten

Bent u een afspraak vergeten of heeft u de afspraak gemist? Maak dan zo snel mogelijk een nieuwe afspraak.

Verboden

autorijden?
Duizeligheid, draaierig gevoel, moeheid en wazig zien komen heel soms voor bij dit medicijn. Neem geen deel aan het verkeer, zolang u hier last van heeft.

alcohol drinken en alles eten?
Bij dit medicijn zijn hiervoor geen beperkingen.

Wisselwerking

Dit medicijn heeft wisselwerkingen met andere medicijnen. In de tekst hieronder staan alleen de werkzame stoffen van deze medicijnen, dus niet de merknamen. Of uw medicijn een van die werkzame stoffen bevat, kunt u nagaan in uw bijsluiter onder het kopje 'samenstelling'.

De medicijnen waarmee de belangrijkste wisselwerkingen optreden, zijn de volgende.

• Vaccins. Overleg met uw arts als u gevaccineerd gaat worden. Bepaalde vaccins mag u niet gebruiken. Certolizumab vermindert de werkzaamheid van deze vaccins en verhoogt de kans op bijwerkingen ervan. Dit betreft onder andere bof-mazelen-rodehondvaccin (BMR), gelekoortsvaccin, rotavirusvaccin en BCG-vaccin.
  Bij andere vaccins moet u soms een extra vaccinatie krijgen of moet uw bloed onderzocht om te kijken of het vaccin goed heeft gewerkt. Dit betreft onder andere influenzavaccin, tetanusvaccin en vaccin tegen baarmoederhalskanker.
• Bepaalde medicijnen tegen reuma of andere chronische ontstekingen, zoals abatacept, anakinra en canakinumab. Deze medicijnen verminderen uw weerstand, net zoals certolizumab. Hierdoor kunt u sneller infecties oplopen. Raadpleeg uw arts als u deze combinatie voorgeschreven heeft gekregen.
• Sommige medicijnen tegen kanker. Vraag aan uw apotheker om welke medicijnen dit gaat. De werking of bijwerkingen van deze medicijnen kunnen veranderen. Overleg hierover met uw arts.

Twijfelt u eraan of een van de bovenstaande wisselwerkingen voor u van belang is? Neem dan contact op met uw apotheker of arts.

Zwangerschap

Zwangerschap
U kunt dit medicijn veilig gebruiken tijdens de zwangerschap. Er is redelijk veel ervaring met het gebruik van dit medicijn tijdens de zwangerschap. En er zijn geen aanwijzingen dat dit medicijn slecht is voor de zwangerschap of voor de baby.

Borstvoeding
U kunt dit medicijn veilig gebruiken als u borstvoeding geeft. De kans dat dit medicijn in de moedermelk komt is klein. Als het toch in de moedermelk komt, is het waarschijnlijk niet schadelijk voor de baby. Er zijn tot nu toe geen bijwerkingen bij het kind gemeld.

Stoppen

Als u stopt komen uw klachten weer terug. Raadpleeg uw arts als u stoppen wilt.

Handelsinformatie

Certolizumab pegol is sinds 2008 internationaal op de markt. Het is op recept verkrijgbaar in injecties onder de merknaam Cimzia.

Pegol is toegevoegd aan certolizumab om het langer werkzaam te maken. Pegol splitst zich af in het lichaam, waarna de stof certolizumab zijn werk kan doen.

Disclaimer

Deze tekst is opgesteld door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Deze tekst is gebaseerd op de bijsluiter van het beschreven medicijn en op andere, wetenschappelijke bronnen. Zoals medische richtlijnen, standaarden en literatuur. Bent u benieuwd hoe het apotheek.nl-team dit doet? Bekijk dan de video. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst. De officiële bijsluiter van dit medicijn vindt u bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen op: www.cbg-meb.nl.